Το παζλ των αναβαθμίσεων της ελληνικής οικονομίας

Οι αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης, δεικνύουν αν μη τι άλλο, πως η χώρα βρίσκεται σε καλό δρόμο, αν και η Ελλάδα, παρά τους κατά καιρούς πανηγυρισμούς, απέχει ακόμη αρκετά από «πρώτη ταχύτητα». Παρά την αναβάθμιση εξάλλου του καναδικού οίκου DBRS, σε «ΒΒ» από «ΒΒ (low)» του ελληνικού αξιόχρεου, η βαθμολογία («ΒΒ») αυτή, η οποία είναι ταυτόσημη με αυτές που δίνουν σήμερα οι αμερικανικοί οίκοι Fitch και Standard & Poor’s, απέχει δύο «σκαλοπάτια» από την περίφημη «επενδυτική βαθμίδα», ενώ η βαθμολογία «Ba3» του επίσης αμερικανικού οίκου Moody’s τρία «σκαλοπάτια».

Τι συνεπάγεται η «επενδυτική βαθμίδα»

Εάν ένας από τους τέσσερεις αυτούς οίκους δώσει στην Ελλάδα την «επενδυτική βαθμίδα», τότε η χώρα, πέραν όλων των άλλων, θα «βρεθεί στην πρώτη κατηγορία, των χωρών που το αξιόχρεό τους επιτρέπει από το καταστατικό τους, μακροπρόθεσμους επενδυτές -κυρίως συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά ταμεία- να αγοράζουν το ποιο «ασφαλές» πλέον ελληνικό χρέος, δηλαδή ελληνικά ομόλογα, με μακροπρόθεσμα έτσι οφέλη για το κόστος δανεισμού τόσο της χώρας όσο και επιχειρήσεών της.

Οι επόμενες κρίσιμες ημερομηνίες

Η ΕΚΤ λαμβάνει πάντως σήμερα υπόψιν της την υψηλότερη αξιολόγηση μόνο από τους 4 αυτούς οίκους προκειμένου να συγκαταλέξει τα ομόλογα μίας χώρας στην επενδύσιμη κατηγορία (investment grade). Έτσι, η πρόσφατη αναβάθμιση από την «Scope Ratings» σε «ΒΒ+»,- ένα μόλις «σκαλοπάτι» μακριά από τον στόχο-, δεν έχει ουσιαστικό αντίκρισμα, εκτός εάν ο Γερμανικός οίκος που φιλοδοξεί να αποτελέσει την ευρωπαϊκή απάντηση στους αποκαλούμενους «τέσσερεις μεγάλους» πάρει την έκκριση από την ΕΚΤ (έχει υποβάλει σχετική αίτηση), νωρίτερα απ΄ ό,τι αναμένεται. Οι επόμενες κρίσιμες ημερομηνίες αξιολόγησης είναι η 22α Οκτωβρίου όπου αναμένεται η κρίση του οίκου S&P και η 19η Νοεμβρίου που έρχεται η αξιολόγηση της Moody’s.

Το τελευταίο σκαλοπάτι

Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων με γνώση των εξελίξεων οι αναβαθμίσεις έως ένα σκαλοπάτι πριν την «επενδυτική βαθμίδα» θα είναι σχετικά εύκολες. Ωστόσο, το τελευταίο σκαλοπάτι πριν τον τελικό στόχο, θα επέλθει μόλις η χώρα και το τραπεζικό της σύστημα «αλλάξουν» ουσιαστικά σελίδα, μέσω και της οριστικής εξυγίανσης του τραπεζικού κλάδου, κάτι πάντως που δείχνει να βρίσκεται σε καλό δρόμο. Προς το παρόν ωστόσο, χωρίς επιπρόσθετες θετικές εκπλήξεις, εύλογα, το οικονομικό επιτελείο, με βάση και τα παραπάνω, συνεχίζει να «βλέπει» πως ρεαλιστικός στόχος είναι η απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας το 2023.

 REUTERS/Alex Domanski/File Photo

Η ΕΚΤ

Στο πλαίσιο αυτό ερώτημα αποτελεί αν τα ελληνικά ομόλογα θα έχουν τη στήριξη της ΕΚΤ μετά τις 22.3.2022 που λήγει το έκτακτο πρόγραμμα πανδημίας (PEPP), καθώς στο κανονικό πρόγραμμα αγορών (APP) το οποίο και θα συνεχιστεί, η Ελλάδα, δεν μπορεί να συμμετέχει καθώς δεν θα διαθέτει μάλλον ακόμη την «επενδυτική βαθμίδα». Για την JP Morgan, οι επενδυτές δεν ανησυχούν μετά τις δηλώσεις Κριστίν Λαγκάρντ η οποία απάντησε πως «και βέβαια, η κατάσταση στην Ελλάδα θα ληφθεί υπόψη και θα αντιμετωπιστεί ειδικά, αλλά νομίζω είναι πρόωρο να το κάνουμε για την ώρα», όταν ερωτήθηκε σχετικά με την επιλεξιμότητα των ελληνικών ομολόγων στα προγράμματα αγοράς τίτλων της ΕΚΤ, μετά τη λήξη του PEPP, στο οποίο έχουν ενταχθεί κατ΄ εξαίρεση, παρότι αξιολογούνται ως «junk».

Η ΕΚΤ κράτησε ουσιαστικά ανοικτή την πόρτα για την ένταξη των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων μετά το PEPP, εκτίμησαν αναλυτές της JPMorgan, οποία αναμένει πως η Ελλάδα θα βγει στις αγορές άλλη μία φορά εφέτος, για να δανειστεί περίπου 2 δισ. ευρώ το τέταρτο τρίμηνο.

Το χρέος

Από την άλλη πλευρά, οι ξένοι επενδυτές δεν ανησυχούν για το ελληνικό χρέος, καθώς μεταξύ άλλων τα ¾ βρίσκονται στα χέρια των επίσημων φορέων, ενώ ως τις 22 Μαρτίου, που θα ολοκληρωθεί το PEPP, η ΕΚΤ με τον σημερινό ρυθμό αγορών θα έχει αποκτήσει (από το 36% σήμερα) το 50% των ελληνικών ομολόγων που διαπραγματεύεται ελεύθερα στις αγορές.

Οι επενδυτές εξάλλου είναι πεπεισμένοι πως οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ θα συνεχιστούν κάτω από την ετικέτα του κλασικού προγράμματος APP, το οποίο μάλιστα από τα 20 δις. ευρω/μήνα εκτιμάται πως θα αυξηθεί τουλάχιστον στα 40 δισ. ευρώ/μήνα, ενώ για την Ελλάδα, η ΕΚΤ δεν θα αποσύρει (μέσω μιας ρύθμισης «γέφυρας») τη στήριξή της προς τη χώρα.