Τέσσερις ημέρες δουλειά την εβδομάδα – Η ιδέα που κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη

Η κυβέρνηση του Βελγίου εξετάζει πλέον σοβαρά το σενάριο της υιοθέτησης της εργάσιμης εβδομάδας των 4 ημερών – χωρίς μείωση των συνολικών ωρών εργασίας. Τα 7 κόμματα που απαρτίζουν τον συνασπισμό φαίνεται πως έχουν καταλήξει σε συμφωνία και μελετούν τις τελευταίες λεπτομέρειες του σχετικού νομοσχεδίου, που δεν αποκλείεται να κατατεθεί το επόμενο διάστημα.

Η εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας μεταφράζεται σε 9,5-10 ώρες δουλειάς ημερησίως, ώστε να τηρηθεί το σύνολο των 38-40 ωρών που ισχύει σήμερα και δεν υπάρχει πρόθεση να αλλάξει. Παρά δε το γεγονός ότι η εφαρμογή της νέας ρύθμισης δεν θα είναι υποχρεωτική για τις επιχειρήσεις, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας, τόσο στη χώρα όσο και στην ΕΕ.

«Η κρίση του κορονοϊού έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που εργαζόμαστε. Η ιδέα, λοιπόν, πίσω από όλο αυτό είναι να προσφέρουμε στον εργαζόμενο μεγαλύτερη ευελιξία για να οργανώσει την εργάσιμη εβδομάδα του», δήλωσε χαρακτηριστικά στο Politico εκπρόσωπος του αρμόδιου υπουργείου του Βελγίου.

Τα αντίπαλα «ρεύματα»

Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η συζήτηση γύρω από τις αλλαγές και την οργάνωση του χρόνου και του τρόπου εργασίας έχει «ανάψει» στην Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, εμφανίζονται και συγκρούονται διάφορα ρεύματα, με την ένταση της αντιπαράθεσης να έχει αυξηθεί μετά την «επέλαση» της πανδημίας και τις αλλαγές που έχει επιφέρει.

Ένα από τα πιο ισχυρά και διακριτά είναι αυτό που υποστηρίζει την αναγκαιότητα της μείωσης όχι μόνο των ημερών αλλά και του χρόνου εργασίας – χωρίς μείωση των αποδοχών ή αλλαγή των υπόλοιπων όρων. Προβάλλει δε το επιχείρημα ότι οι νέες τεχνολογίες δίνουν αυτή τη δυνατότητα, χωρίς να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες όσον αφορά στον όγκο της παραγωγής και την παραγωγικότητα.

Ταυτόχρονα, υπάρχει ένα άλλο το οποίο δεν παίρνει θέση ευθέως, αλλά εμμέσως, υποστηρίζοντας την αδήριτη ανάγκη της «ευελιξίας». Πρόκειται, όπως είναι γνωστό, για έναν όρο ο οποίος είναι… της μόδας και, πρακτικά, οδηγεί στην αύξηση του συνολικού χρόνου εργασίας.

Προφανώς δε, υπάρχει και ένα τρίτο ρεύμα, που θεωρεί πως δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα. Εξάλλου, όπως τονίζουν όσοι ανήκουν σε αυτό, η ίδια η ζωή ρυθμίζει τα του χρόνου εργασίας – ανάμεσα στα άλλα, επειδή αρκετοί αναγκάζονται να έχουν δύο δουλειές ή να εργάζονται σε εποχική βάση.

Οι… τολμηροί

Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάλογα πειράματα πραγματοποιούνται ή προετοιμάζονται και αλλού στην Ευρώπη – πέρα, βεβαίως, από την Ισλανδία, όπου η εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου θεωρείται πως στέφθηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία.

Στη Σκοτία, για του λόγου το αληθές, η κυβέρνηση καταστρώνει εδώ και καιρό τα σχέδιά της, ενώ το εθνικιστικό SNP που την ελέγχει έχει περιλάβει την εργάσιμη εβδομάδα των 4 ημερών στο προεκλογικό του πρόγραμμα. Μάλιστα, πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε πως το 83% επιθυμεί να εργάζεται λιγότερες ημέρες από ό,τι σήμερα.

Στην Ισπανία, επίσης, εκατοντάδες επιχειρήσεις έχουν δηλώσει ήδη συμμετοχή στο πολιτικό πρόγραμμα που ετοιμάζεται να εφαρμόσει σε πανεθνικό επίπεδο η κυβέρνηση μειοψηφίας του σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ. «Έχουν περάσει εκατό χρόνια από τότε που μειώσαμε για τελευταία φορά τον χρόνο εργασίας», όπως δήλωσε ο ηγέτης ενός κόμματος που στηρίζει το μέτρο.

Όσο για τη Γερμανία, όπου ο μέσος όρος των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας είναι ήδη από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη και τον κόσμο – μόλις 34,2 – το μεγαλύτερο συνδικάτο, η IG Metall, πιέζει εδώ και καιρό για να κατοχυρωθεί και θεσμικά περαιτέρω μείωση. Με το προφανές επιχείρημα ότι έτσι μπορεί να μειωθεί και άλλο η ανεργία και να αποφευχθούν απολύσεις.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές πως η γενικευμένη εφαρμογή της εργάσιμης εβδομάδας 4 ημερών θα αυξήσει σημαντικά τον ελεύθερο χρόνο για εκατομμύρια ανθρώπους. Κατά συνέπεια δε, θα αυξήσει και τις δραστηριότητες που συνδέονται με αυτόν, προσφέροντας σημαντική ώθηση σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας, όπως τουρισμός, ψυχαγωγία, αθλητισμός κ.λπ.

Όχι στον «υπερβολικό» ελεύθερο χρόνο

Οι υποστηρικτές της δε ισχυρίζονται πως θα υπάρξουν ευεργετικές συνέπειες και στην απόδοση των εργαζομένων, οι οποίοι θα κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους με «φορτωμένες τις μπαταρίες» από την ανάπαυση.

Φυσικά, δεν συμφωνούν οι πάντες με αυτή την προοπτική. Υπάρχουν, μάλιστα, και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ο ελεύθερος χρόνος δεν πρέπει καν να φτάνει τις 8 ώρες ημερησίως, όπως είναι ήδη κατοχυρωμένο στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς κάτι τέτοιο «χαλαρώνει» υπερβολικά τον εργαζόμενο. Όσο για τις 4 ημέρες δουλειάς την εβδομάδα, θεωρούν βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια… μάστιγα οκνηρίας τις κοινωνίες των «27».