Eργασία 4 ημερών: Το ισλανδικό μοντέλο, η συνταγή της Ισπανίας και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα

Εν έτει 1926, ο Henry Ford αποφάσισε να δίνει στους εργαζόμενους δύο ημέρες ρεπό κάθε εβδομάδα, υποστηρίζοντας ότι θα αγόραζαν περισσότερα αυτοκίνητα εάν είχαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο.

Το παράδειγμά του ακολούθησαν αρκετοί Αμερικανοί βιομήχανοι. Και χρειάστηκε λίγο περισσότερο χρόνο σε άλλα σημεία του κόσμουνα καθιερωθεί το πενθήμερο.

Έκτοτε πολύς λόγος έχει γίνει, με νέες μορφές εργασίας και προτάσεις με πολύ λιγότερες αλλά και εξωφρενικά περισσότερες ώρες εργασίας.

Θυμίζουμε τον Jack Ma, τον δισεκατομμυριούχο συνιδρυτή της Alibaba, ο οποίος τάχθηκε υπέρ του μοντέλου 9-9-6 δηλαδή εργασία από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ, έξι ημέρες την εβδομάδα.

Η πανδημία ανέδειξε μια νέα διάσταση…

Οι άνθρωποι εργάστηκαν από το σπίτι, τα ωράρια συχνά καταπατήθηκαν, αλλά παράλληλα έπεσαν στον τραπέζι τα υβριδικά μοντέλα εργασίας, που συνδυάζουν την εργασία στο σπίτι και το γραφείο.

Το διάστημα αυτό άρχισε επίσης να υλοποιείται και η θεωρεία που έχει διατυπωθεί τα τελευταία χρόνια: η εβδομάδα των τεσσάρων ημερών!

To μοντέλο αυτό ακούστηκε αρκετά την περασμένη άνοιξη όταν η Ισπανία ανακοίνωσε ότι είναι είναι έτοιμη να γίνει μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που θα δοκιμάσει μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας.

Το σχέδιο θα επιτρέψει στους εργαζόμενους να περνούν λιγότερες ώρες στο γραφείο, αλλά χωρίς μείωση της αμοιβής.

Η πρόταση αφορά ένα πρόγραμμα τριών ετών, 50 εκατομμυρίων ευρώ που θα επέτρεπε στις ενδιαφερόμενες εταιρείες να συμμετάσχουν στη δοκιμή με ελάχιστο κίνδυνο.

Το πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει το φθινόπωρο και θα χρηματοδοτηθεί από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης…

Ο καθηγητής Οικονομικών Χουάν Τόρες από το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης βλέπει το όλο εγχείρημα μόνο θετικά: «Πράγματι, επενδύουμε χρήματα σε ένα πείραμα που δεν ξέρουμε καν αν θα αποδώσει. Αλλά το κόστος είναι διαχείρισμο και δεν ανταγωνίζεται άλλα κόστη που πρέπει να καλυφθούν για τη διαχείριση της πανδημίας. Συγκριτικά πρόκειται για ένα μικρό ποσό». Και ο Χουάν Τόρες εκτιμά ότι η εβδομάδα των τεσσάρων εργάσιμων μπορεί να οδηγήσει σε νέες θέσεις εργασίας, κάτι που η Ισπανία χρειάζεται επειγόντως.

Το μοντέλο της Ισλανδίας

Ωστόσο, στην Ισλανδία είχαμε ήδη τα πρώτα αποτελέσματα…και μάλιστα ήταν εντυπωσιακά.

Περισσότερο από το 1% του εργατικού δυναμικού της χώρας συμμετείχε στο πιλοτικό πρόγραμμα που μείωσε την εβδομάδα εργασίας σε 35-36 ώρες χωρίς μείωση των συνολικών αποδοχών.

Η από κοινού ανάλυση think tank της Ισλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, διαπίστωσε ότι οι δοκιμές, οι οποίες διεξήχθησαν από το 2015 έως το 2019 και περιελάμβαναν περισσότερα από 2.500 άτομα, αύξησαν την παραγωγικότητα και την ευημερία και οδήγησαν σε μόνιμες αλλαγές.

Η κοινή ανάλυση, που διεξήχθη από τα think tank Autonomy στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ένωση Αειφορίας και Δημοκρατίας (Alda) στην Ισλανδία, διαπίστωσε ότι η ευημερία των εργαζομένων που συμμετείχαν βελτιώθηκε σημαντικά σε μια σειρά από δείκτες.

Τα επίπεδα άγχους και η εξουθένωσης, η υγεία και η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής βελτιώθηκαν σημαντικά σε όλες σχεδόν τις ομάδες.

Η παραγωγικότητα, λένε οι ερευνητές, και η παροχή υπηρεσιών παρέμειναν στα ίδια επίπεδα ή βελτιώθηκαν στην πλειονότητα των χώρων εργασίας .

Στη Βρετανία

Η ιδέα της τετραήμερης εβδομάδας βρίσκει υποστήριξη και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

45 βουλευτές από διαφoρετικά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των Εργατικών, SNP, Plaid Cymru, του SDLP και του Πράσινου Κόμματος υπέγραψαν πρόταση, με την οποία καλούσαν την κυβέρνηση να συστήσει μια επιτροπή για να εξετάσει την πρόταση για 4ημερη εβδομάδα εργασίας.Η δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του περασμένου έτους από τη Survation διαπίστωσε ότι το 63% του κοινού υποστηρίζει την ιδέα μιας τετραήμερης εβδομάδας χωρίς απώλεια αμοιβής, ενώ μόνο το 12% αντιτίθεται.

Μάλιστα, ο Δρ Jan-Emmanuel De Neve, διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Ευημερίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, πιστεύει ότι οι αλλαγές που γίνονται λόγω της COVID-19 θα μπορούσαν να είναι το πρώτο βήμα προς μια «επανάσταση» που θα έβλεπε μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας να γίνει πραγματικότητα για περισσότερα Ανθρωποι.
Εάν είναι επιτυχής, η υιοθέτηση από την Ισπανία μιας τετραήμερης εργάσιμης εβδομάδας θα μπορούσε να είναι ένα συναρπαστικό εθνικό πείραμα.

Στη Νέα Ζηλανδία

Το σενάριο αυτό φαίνεται να μελετούν και στη Νέα Ζηλανδία. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η πρωθυπουργός της χώρας Jacinda Arden, έκανε ένα Live στο Facebook στο οποίο πρότεινε την ιδέα της μείωσης της εβδομάδας εργασίας της χώρας από πέντε ημέρες σε τέσσερις. Ήταν μέρος μιας συζήτησης για το πώς να βοηθήσει την οικονομία της χώρας να ανακάμψει από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού δίνοντας στους ανθρώπους περισσότερο χρόνο για να κάνουν τα πράγματα που αγαπούν.

Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις

Όταν ο πλανήτης εισήλθε σε lockdown πέρυσι, οι 1.000 εργαζόμενοι στην γερμανική εταιρεία τεχνολογίας Awin υιοθετήθηκε εξ ολοκλήρου το μοντέλο της τηλεργασίας. Τότε οι διευθυντές της εταιρείας διαπίστωσαν ότι η Awin άρχισε να “ανεβάζει” ρυθμούς, καθώς η δραστηριότητά της για λογαριασμό εταιρειών διαδικτυακού λιανικού εμπορίου εκτινάχθηκε, με την πίεση στο προσωπικό να καθίσταται ιδιαίτερα έντονη.

Την περασμένη άνοιξη, η εταιρεία συνέστησε σε όλους να αποσυνδέονται κάθε μεσημέρι Παρασκευής και να χαλαρώνουν μέχρι το πρωί κάθε Δευτέρας. Το πείραμα ήταν τόσο επιτυχημένο -σε επίπεδο πωλήσεων, αφοσίωσης εργαζομένων και ικανοποίησης πελατών- που τον Ιανουάριο, η Awin αποφάσισε να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, εφαρμόζοντας εβδομάδα τεσσάρων ημερών για ολόκληρη την εταιρεία, χωρίς περικοπή μισθών ή παροχών. “Πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι ευχαριστημένοι, αφοσιωμένοι και ισορροπημένοι υπάλληλοι παράγουν πολύ καλύτερη δουλειά”, αναφέρει ο CEO, Adam Ross. “Βρίσκουν τρόπους να λειτουργούν πιο έξυπνα και να είναι εξίσου παραγωγικοί”.

Το παράδειγμά της έχουν ακολουθήσει κι άλλες επιχειρήσεις.

Ο ιστότοπος αναζήτησης εργασίας ZipRecruiter αναφέρει ότι το μερίδιο των αγγελιών στις οποίες γίνεται λόγος για τετραήμερη εβδομάδα έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία τρία χρόνια, σε 62 ανά 10.000.

Ο κολοσσός Unilever ξεκίνησε τον Δεκέμβριο μια ετήσια δοκιμή της ιδέας για το προσωπικό του στη Νέα Ζηλανδία.

“Η εβδομάδα τεσσάρων ημερών αποκτά μομέντουμ”, λέει ο Will Stronge, διευθυντής έρευνας στο Autonomy, βρετανικό think tank. “Για τη μεγάλη πλειονότητα των εταιρειών, η μείωση των ωρών εργασίας αποτελεί απολύτως ρεαλιστικό στόχο”.

Αλλά και Jonny Tooze, επικεφαλής της εταιρείας μάρκετινγκ LAB , είναι ένας διευθύνων σύμβουλος που αποφάσισε να προσφέρει το προσωπικό του στο Λονδίνο είτε Δευτέρα είτε Παρασκευή κάθε εβδομάδα.

Σχεδόν τα δύο τρίτα των επιχειρήσεων με εβδομάδα τεσσάρων ημερών αναφέρουν βελτίωση παραγωγικότητας, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Reading.

Μια ομάδα με επικεφαλής το στέλεχος των Βρετανών Εργατικών John McDonnell συνέταξε επιστολή προς ηγέτες χωρών, συμπεριλαμβανομένων των Μπάιντεν, Τζόνσον και Μέρκελ, προτρέποντάς τους να υιοθετήσουν την τετραήμερη εβδομάδα για να σώσουν θέσεις εργασίας και να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας.

Περιβαλλοντικά οφέλη

Πολλοί υποστηρίζουν ότι το 4ήμερο μοντέλο εργασίας εκτός από τα οφέλη στους εργαζόμενους θα έχει θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Μια μελέτη του Henley Business School εκτιμά ότι ένα τετραήμερο μοντέλο εργασίας θα είχε ως αποτέλεσμα οι υπάλληλοι να οδηγούν περίπου 560 εκατομμύρια λιγότερα μίλια κάθε εβδομάδα , γεγονός που με τη σειρά του θα μείωνε τις εκπομπές αερίων από την κυκλοφορία. Πολλές άλλες μελέτες δείχνουν ότι όσο μικρότερες είναι οι ώρες εργασίας, τόσο καλύτερο είναι για το περιβάλλον.

Μια καλύτερη ισορροπία επαγγελματικής ζωής

Παράλληλα με τα πράσινα οφέλη μιας τετραήμερης εβδομάδας εργασίας, η λιγότερη εργασία θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει θετικά την ψυχική υγεία.

Αυξημένη παραγωγικότητα

Μια εις βάθος εξέταση της 4ημερης εργασίας και της παραγωγικότητας που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Sanford αποκάλυψε μια σαφή συσχέτιση μεταξύ των δύο παραγόντων. Οι υπερβολικά απασχολημένοι εργαζόμενοι είναι στην πραγματικότητα λιγότερο παραγωγικοί από τους εργαζομένους που εργάζονται λιγότερο.

Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης είναι σχετικά αναπάντεχα, δεδομένου ότι ορισμένες από τις πιο παραγωγικές χώρες του κόσμου , όπως η Νορβηγία, η Δανία, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες, εργάζονται κατά μέσο όρο περίπου 27 ώρες την εβδομάδα – τις ίδιες ώρες που προτείνονται για μια εβδομάδα εργασίας 4 ημερών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από την άλλη πλευρά, η Ιαπωνία, ένα έθνος γνωστό για τους υπερβολικά απασχολημένους υπαλλήλους, κατατάσσεται ως η 20η από τις 35 χώρες ως προς την παραγωγικότητα.

Υπάρχουν μειονεκτήματα σε μια εβδομάδα εργασίας 4 ημερών;

Ενώ υπάρχουν σίγουρα πολλά οφέλη για μια εβδομάδα εργασίας 4 ημερών, υπάρχουν επίσης μερικά μειονεκτήματα.

Η εφαρμογή μιας τετραήμερης εβδομάδας εργασίας μπορεί να είναι δύσκολη καθώς απαιτεί τη σωστή υποστήριξη, τεχνολογία και αλλά και αντίστοιχη νοοτροπία στον χώρο εργασίας.

Πολλοί συγχέουν την έννοια μιας εβδομάδας εργασίας 4 ημερών με συμπιεσμένες ώρες.

Οι εργαζόμενοι που αναμένεται να εξακολουθήσουν να εργάζονται 35 ώρες, αλλά σε διάστημα 4 ημερών θα δείξουν πραγματικά μειωμένα επίπεδα παραγωγικότητας και μπορεί επίσης να επηρεάσει την ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.