Προμηθευτές ρεύματος – Νέο «όχι» στις προτάσεις ΡΑΕ για τιμολόγια και λογαριασμούς

Για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες οι προμηθευτές ενέργειας, ΔΕΗ και ιδιώτες πάροχοι, αντιτίθενται στο πλαίσιο των παρεμβάσεων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, οι οποίες, όπως υποστηρίζει η ΡΑΕ, αποσκοπούν στη διαφάνεια των χρεώσεων που πληρώνουν οι καταναλωτές για το ηλεκτρικό ρεύμα.

Αυτή τη φορά το «όχι» ήρθε στο συμπληρωματικό πακέτο των προτάσεων του Ρυθμιστή που αφορά στη διαμόρφωση τριών κατηγοριών τιμολογίων με διαβάθμιση κινδύνου αλλά και στην καθιέρωση έντυπων λογαριασμών με ενιαία μορφή. Ως προς τα τιμολόγια, υπενθυμίζεται ότι η πρόταση της Αρχής, είναι τα σταθερά τιμολόγια να προσδιορίζονται ως τιμολόγια «μηδενικού κινδύνου», τα κυμαινόμενα τιμολόγια με όριο προσαύξησης να προσδιορίζονται ως τιμολόγια «οριοθετημένου κινδύνου» και τα κυμαινόμενα χωρίς όριο προσαύξησης να θεωρούνται ως τιμολόγια «υψηλού κινδύνου».

Οι αντιδράσεις

Η ΡΑΕ έδωσε χθες στη δημοσιότητα της θέσεις των συμμετεχόντων στη δημόσια διαβούλευση επί των προαναφερόμενων προτάσεων της.

Πιο συγκεκριμένα οι ιδιώτες πάροχοι, άλλοι εμμέσως και άλλοι ευθέως, υπογραμμίζουν πως με τις προτεινόμενες παρεμβάσεις περιορίζεται ο ανταγωνισμός και ταυτόχρονα είναι αυξημένος ο κίνδυνος, ιδίως με τη συγκεκριμένη κατηγοριοποίηση των τιμολογίων, να ζημιωθεί ο καταναλωτής.

Ως προς το τελευταίο είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα που φέρνει ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας: «Επί παραδείγματι, ένα σταθερό τιμολόγιο με δέσμευση δύο ετών που θα λάμβανε τον χαρακτηρισμό «μηδενικού κινδύνου», επί του παρόντος θα μπορούσε να μοιάζει ελκυστικό για τον καταναλωτή, έναντι ενός τιμολογίου «υψηλού κινδύνου». Σε περίπτωση ωστόσο αποκλιμάκωσης των σημερινών τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς κατά τους επόμενους μήνες, το τιμολόγιο «μηδενικού κινδύνου» θα είναι τελικώς ιδιαίτερα επιζήμιο για τον καταναλωτή ο οποίος, έως την ολοκλήρωση της σύμβασης του, θα αναγκαστεί να προμηθεύεται ενέργεια σε τιμές πολύ υψηλότερες από εκείνες που θα αντιστοιχούσαν σε ένα κυμαινόμενο τιμολόγιο. Στο πλαίσιο αυτό, ο Σύνδεσμος μας θεωρεί ότι θα πρέπει να απαλειφθούν οι όροι «μηδενικού κινδύνου», «οριοθετημένου κινδύνου», κτλ. και να διατηρηθούν μόνο οι χαρακτηρισμοί «σταθερά», «κυμαινόμενα» κτλ. οι οποίοι προσδιορίζουν με πληρότητα τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά των προϊόντων, δίχως να επιφέρουν αξιολογική εκτίμηση της ελκυστικότητας τους για τους καταναλωτές».

Παράλληλα, όμως, οι ιδιώτες επισημαίνουν και τη συγκέντρωση που παρουσιάζει ακόμη η εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Mytilineos

Η Mytilineos με την παρέμβαση της ανοίγει θέματα ανταγωνισμού στη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Υπογραμμίζει μάλιστα πως προϋπόθεση για τις όποιες ρυθμιστικές παρεμβάσεις είναι η αντιμετώπιση δομικών προβλημάτων της αγοράς:

«Η ρυθμιστική βελτίωση της λειτουργίας της προμήθειας ηλεκτρισμού, προϋποθέτει, πριν από οποιαδήποτε παρέμβαση σε επίπεδο «μορφής» της προσφοράς ή και του περιεχομένου των τιμολογίων, την αναγνώριση και προτεραιοποίηση αντιμετώπισης των πραγματικών αιτιών και το διαχωρισμό τους από ενδεχομένως προβληματικές πρακτικές που συνδέονται περισσότερο με τα συμπτώματα παρά με τις χρόνιες παθογένειες που εκείνη αντιμετωπίζει»

Και η εισηγμένη αναφέρεται στο θέμα της ισότιμης πρόσβασης των παικτών στην υδροηλεκτρική παραγωγή: «Στην Ελλάδα, παρά την πληθώρα των εναλλακτικών παρόχων, η οριζόντια κινητικότητα των πελατών και η αλλαγή εκπροσώπησης παραμένει φτωχή. Η μη ισότιμη πρόσβαση στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα παραγωγής (όπου η ΔΕΗ διατηρεί την αποκλειστική και προνομιακή πρόσβαση στην υδροηλεκτρική παραγωγή), σε συνδυασμό με την υπερδεσπόζουσα θέση του ιστορικού παρόχου στην προμήθεια, δυσχεραίνει σημαντικά την ανάπτυξη μιας υγιούς ανταγωνιστικής αγοράς και την περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας και των τιμών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στον τελικό καταναλωτή. Όπως άλλωστε έχει τονιστεί στο παρελθόν από την ίδια τη ΡΑΕ, πραγματικός ανταγωνισμός μπορεί να επιτευχθεί μόνο με «διαφοροποίηση του μείγματος καυσίμου που χρησιμοποίει κάθε εταιρεία παραγωγής, ώστε όλοι οι ανταγωνιστές να μπορούν να έχουν περίπου ίδιο μέσο κόστος».

Η Mytilineos, επικαλούμενη κοστολογικά στοιχεία υποστηρίζει ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η ΔΕΗ διαμορφώνει τιμές κάτω του κόστους και αναφέρεται στην περίπτωση του σταθερού τιμολογίου της επιχείρησης: «Οι περισσότεροι προμηθευτές αδυνατούν να ανταγωνιστούν τα συγκεκριμένα ύψη τιμών, η υιοθέτηση τέτοιων πολιτικών οδηγεί σε αυξανόμενη και εκ νέου επιστροφή/μετακίνηση καταναλωτών προς τη ΔΕΗ, έχοντας ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο κλείσιμο της αγοράς και την περαιτέρω εξασθένιση του ανταγωνισμού στην αγορά λιανικής».

Υπογραμμίζει δε, ότι «επιβεβλημένη προτεραιότητα της Αρχής θα όφειλε να είναι ο μετριασμός της υπερσυγκέντρωσης ισχύος (market power) με δραστικό περιορισμό του μεριδίου στην αγορά προμήθειας σε επίπεδα οπωσδήποτε κάτω του 40% και συγχρόνως η διασφάλιση ενός ισόρροπου πεδίου ανταγωνισμού για όλους τους προμηθευτές (level playing field), ήτοι η άτεγκτη απαίτηση τήρησης εμπροθέσμως όλων των οικονομικών υποχρεώσεων των παικτών απέναντι στους διαχειριστές κλπ. Σε αντίθετη περίπτωση, η αγορά της προμήθειας στρεβλώνεται κατάφορα και οι απόπειρες ενίσχυσης της διαφάνειας μέσω της πλήρους πληροφόρησης των καταναλωτών προφανώς δεν έχουν καμία ουσία».

Ο Ήρων

Ο Ήρων αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η εταιρεία μας θεωρεί ότι ούτε η αυστηρή τυποποίηση, ούτε η κατηγοριοποίηση των τιμολογίων βάσει του προτεινόμενου συστήματος διαβάθμισης κινδύνου εξυπηρετούν τη διαφάνεια. Αντίθετα, η Εταιρεία μας επισημαίνει ότι η αυστηρή τυποποίηση του Εντύπου της «Αίτησης Προσφοράς Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας» και του Εντύπου του «Λογαριασμού Κατανάλωσης» δεν απορρέει από τις διατάξεις του ευρωπαϊκού ή εθνικού νομοθετικού πλαισίου και περιορίζει την επιχειρηματική ελευθερία των προμηθευτών, οι οποίοι έχουν επενδύσει ήδη σημαντικά χρηματικά ποσά τόσο για το σχεδιασμό όσο και για τα πληροφοριακά συστήματα που υποστηρίζουν τη δομή των εν λόγω εντύπων».

Σε άλλο σημείο της τοποθέτησης του η εταιρία παραγωγής και προμήθειας ενέργειας της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ τονίζει: «Η δική μας αγορά βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο αφού εμφανίζει πολύ μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης, δεν έχει εγκατεστημένους ακόμα έξυπνους μετρητές που θα καταστήσουν εφικτή την παροχή δυναμικών τιμολογίων, το πλαίσιο συμμετοχής της ζήτησης στην χονδρεμπορική αγορά βρίσκεται ακόμα σε επίπεδο σχεδιασμού, η ρευστότητα στην ενδοημερήσια αγορά που θα βοηθούσε στην καλύτερη διαχείριση των αποκλίσεων άρα και στη μείωση του κόστους της ενέργειας είναι χαμηλή και η ρευστότητα στην προθεσμιακή αγορά που θα οδηγούσε σε καλύτερη διαχείριση του κινδύνου σχεδόν ανύπαρκτη. Συνεπώς, την παρούσα χρονική στιγμή, η προτεινόμενη τυποποίηση είναι στατική και η θέσπισή της θα λειτουργήσει αποτρεπτικά στην ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και προϊόντων που ήδη προσφέρονται από προμηθευτές -όπως η εταιρεία μας- (PPAs, πράσινα τιμολόγια, εξοικονόμηση, ηλεκτροκίνηση κ.ά.) και επομένως αποβαίνει τελικά εις βάρος του ελεύθερου ανταγωνισμού και του τελικού καταναλωτή».

Η Volton

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Volton: «Η προτεινόμενη κατηγοριοποίηση των τιμολογίων προμήθειας, και δη με γνώμονα τον επικαλούμενο «κίνδυνο» αυτών, πλήττουν ευθέως τον ανταγωνισμό και την καινοτομία, αποσκοπώντας στον κανονιστικό καθορισμό των προσφερόμενων υπηρεσιών, ενώ συγχρόνως προδιαθέτουν αρνητικά τον καταναλωτή αναφορικά με τα τιμολόγια με ρήτρα διακύμανσης, έναντι των αντίστοιχων σταθερών».

Ο ΕΣΠΕΝ

Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας υπογραμμίζει ότι «η ομογενοποίηση των προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών θα ενέτεινε τη δομική ασσυμετρία μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά προμήθειας, ενισχύοντας τη δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ και την απόκλιση της από τη νομοθετημένη υποχρέωση να περιορίσει το μερίδιο της στη λιανική αγορά στο 50%, με δυσμενείς επιπτώσεις για τον ανταγωνισμό και κατ’ επέκταση για το σύνολο των καταναλωτών».

Η ΔΕΗ

Με τη σειρά της η ΔΕΗ δηλώνει την αντίθεση της στην κατηγοριοποίηση των τιμολογίων με τον τρόπο που προτείνει η ΡΑΕ.

Σύμφωνα με τη δημόσια επιχείρηση, η συγκεκριμένη πρόταση δημιουργεί «συναισθήματα φόβου στον καταναλωτή κατά τη λήψη της οικονομικής απόφασης του απομακρύνοντας τον από τυχόν προϊόντα, που παρά τη διακύμανση των τιμών μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστικά και ιδανικά για τις ανάγκες του».

Η ΔΕΗ επισημαίνει επίσης πως τέτοιες παρεμβάσεις «η αγορά οδηγείται κατά έμμεσο τρόπο σε ρύθμιση τιμολογίων».

Η Volterra

Αντίθετη δηλώνει και η Volterra με τις προτεινόμενες παρεμβάσεις της ΡΑΕ.

Όπως επισημαίνει «η τυποποίηση δεν θα εισφέρει κανένα επιπλέον όφελος υπέρ του πελάτη, αντιθέτως ενδέχεται να λειτουργήσει επιβαρυντικά και παραπλανητικά σε βάρος του».

Η βιομηχανία και οι καταναλωτές

Υπέρ των προτάσεων της ΡΑΕ τάσσεται η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας:

«Όταν τα τιμολόγια των καθετοποιημένων προμηθευτών μεταφέρουν 100% το ρίσκο της αγοράς στους πελάτες τους, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να καθίστανται πλέον αδιάφοροι για την εκτόξευση των τιμών, όπως που συμβαίνει σήμερα στη χονδρεμπορική αγορά. Γεγονός το οποίο σημαίνει ότι οι καθετοποιημένοι προμηθευτές ουδόλως επιβαρύνονται από την παρούσα ενεργειακή κρίση. Αντίθετα στις σημερινές συνθήκες της αγοράς κάποιοι μεταξύ των παραγωγών καρπούνται wind fall profits», σχολιάζει η ΕΒΙΚΕΝ

Αλλά και η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητας Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) συμφωνεί με τις προτάσεις της ΡΑΕ, σημειώνοντας πως υπηρετούν τους στόχους της διαφάνειας και προστατεύουν τους καταναλωτές από αυθαίρετες, αδιαφανείς και καταχρηστικές πρακτικές.