Κομισιόν – Κίνδυνοι και αβεβαιότητες για την ανάπτυξη – Τι λέει η έκθεση για τον πληθωρισμό

Η οικονομία της ΕΕ ανακάμπτει από την πανδημική ύφεση ταχύτερα από το αναμενόμενο, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν, όμως υπάρχουν αβεβαιότητες για την πορεία της αλλά και για την άνοδο του πληθωρισμού.

Τόσο η ενεργειακή κρίση όσο και τα προβλήματα που παρατηρούνται στις εφοδιαστικές αλυσίδες δημιουργούν κινδύνους, σύμφωνα με την ΕΕ.

Καθώς οι εκστρατείες εμβολιασμού προχωρούσαν και οι περιορισμοί άρχισαν να αίρονται, η ανάπτυξη επανήλθε την άνοιξη και συνεχίστηκε αμείωτη μέχρι το καλοκαίρι, υποστηριζόμενη από το άνοιγμα της οικονομίας.

Έτσι, η οικονομία της ΕΕ προβλέπεται να συνεχίσει να επεκτείνεται στον προβλεπόμενο ορίζοντα, επιτυγχάνοντας ρυθμό ανάπτυξης 5%, 4,3% και 2,5% το 2021, το 2022 και το 2023 αντίστοιχα. Οι ρυθμοί ανάπτυξης για τη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να είναι πανομοιότυποι με εκείνους της ΕΕ το 2021 και το 2022 και 2,4% το 2023. Αυτή η προοπτική εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από δύο παράγοντες: την εξέλιξη της πανδημίας και τον ρυθμό με τον οποίο προσαρμόζεται η προσφορά στην ταχεία ανάκαμψη της ζήτησης μετά το άνοιγμα της οικονομίας.

Διαβάστε επίσης: Κομισιόν – Έκρηξη ανάπτυξης 7,1% φέτος στην Ελλάδα

Η ευρωπαϊκή οικονομία επιστρέφει σε ανοδική πορεία -ταχύτερα από το αναμενόμενο – με αύξηση σχεδόν 14% σε ετήσια βάση του ρυθμού ανάπτυξης στην ΕΕ το δεύτερο τρίμηνο του 2021- όντας ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί.

Η άνοδος είναι αντίστοιχη της άνευ προηγουμένου πτώσης του ΑΕΠ την ίδια περίοδο πέρυσι, κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας.

Τριγμοί

Η εγχώρια ζήτηση αναμένεται να συνεχίσει να οδηγεί αυτήν την ανάκαμψη. Οι βελτιώσεις στις αγορές εργασίας και η προβλεπόμενη μείωση των αποταμιεύσεων αναμένεται να συμβάλουν σε σταθερό ρυθμό των καταναλωτικών δαπανών. Η εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) αρχίζει επίσης να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων.

Ωστόσο, η δυναμική ανάπτυξης αντιμετωπίζει τριγμούς. Τα σημεία συμφόρησης και τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα επιβαρύνουν τη δραστηριότητα στην ΕΕ, ιδίως τον μεταποιητικό τομέα της. Επιπλέον, αφού μειώθηκαν απότομα το 2020, οι τιμές της ενέργειας, ιδίως του φυσικού αερίου, αυξήθηκαν με ταραχώδη ρυθμό τον τελευταίο μήνα και είναι πλέον πολύ πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα. Αυτό πρόκειται να επιβαρύνει την κατανάλωση και τις επενδύσεις.

Η αγορά εργασίας αναμένεται να συνεχίσει να βελτιώνεται

Οι αγορές εργασίας της ΕΕ βελτιώθηκαν σημαντικά χάρη στη χαλάρωση των περιορισμών στις δραστηριότητες που σχετίζονται με τους καταναλωτές. Το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η οικονομία της ΕΕ δημιούργησε περίπου 1,5 εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας, πολλοί εργαζόμενοι αποχώρησαν από τα προγράμματα διατήρησης των θέσεων εργασίας και το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε. Ωστόσο, ο συνολικός αριθμός απασχολούμενων στην ΕΕ εξακολουθούσε να είναι 1% χαμηλότερος από το επίπεδο πριν από την πανδημία.

Έκτοτε, η ανεργία μειώθηκε περαιτέρω. Στο 6,8%, το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ τον Αύγουστο ήταν λίγο πάνω από το ποσοστό που καταγράφηκε στο τέλος του 2019. Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν μετά την καταληκτική ημερομηνία της πρόβλεψης δείχνουν ότι μειώθηκε ελαφρά περαιτέρω τον Σεπτέμβριο. Οι έρευνες για τις επιχειρήσεις αποτυπώνουν κάποιους τομείς με έλλειψη εργατικού δυναμικού . Όσο περισσότερο διαρκούν, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να περιορίσουν τη δραστηριότητα και να τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό μέσω των πιέσεων στους μισθούς.

Η εκτίμηση της Κομισιόν αναφορικά με την απασχόληση στην ΕΕ είναι ότι θα αυξηθεί με ρυθμό 0,8% φέτος, 1% το 2022 και 0,6% το 2023. Η απασχόληση αναμένεται να ξεπεράσει τα προ πανδημίας επίπεδα το επόμενο έτος και να προχωρήσει σε επέκταση το 2023. Η ανεργία στην  ΕΕ προβλέπεται να μειωθεί από 7,1% φέτος σε 6,7% και 6,5% το 2022 και το 2023, αντίστοιχα. Στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται σε 7,9%, 7,5% και 7,3% για την τριετία.

Χαμηλότερα ελλείμματα από τα αναμενόμενα

Οι βελτιωμένες προοπτικές ανάπτυξης δείχνουν χαμηλότερα ελλείμματα το 2021 από ό,τι αναμενόταν κατά την περασμένη άνοιξη. Αφού φτάσει στο 6,9% του ΑΕΠ το 2020, το συνολικό έλλειμμα στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί οριακά στο 6,6% το 2021 λόγω της υψηλής δημοσιονομικής στήριξης στις αρχές του έτους.

Λόγω των μέτρων στήριξης, το συνολικό έλλειμμα της ΕΕ προβλέπεται να μειωθεί κατά το ήμισυ σε περίπου 3,6% του ΑΕΠ το 2022 και να μειωθεί περαιτέρω στο 2,3% το 2023.

Αφού έφτασε το 92% περίπου στην ΕΕ (99% στη ζώνη του ευρώ), ο λόγος του συνολικού χρέους προς το ΑΕΠ πρόκειται να σταθεροποιηθεί σε γενικές γραμμές φέτος και να αρχίσει να μειώνεται το 2022, φτάνοντας στο 89% του ΑΕΠ το 2023 (97% το της ζώνης του ευρώ).

Πληθωρισμός

Μετά από αρκετά χρόνια χαμηλού πληθωρισμού, η ισχυρή επάνοδος της οικονομικής δραστηριότητας στην ΕΕ και σε πολλές προηγμένες οικονομίες συνοδεύτηκε από αύξηση του πληθωρισμού, η οποία ξεπέρασε τις προβλέψεις.

Ο ετήσιος πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε από το αρνητικό -0,3% το τελευταίο τρίμηνο του 2020, σε 2,8% το τρίτο τρίμηνο του 2021. Το ποσοστό του Οκτωβρίου ήταν 4,1%, κάτι που έχει συμβεί μόνο μία φορά από τη δημοσίευση των στοιχείων για τον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ, η οποία ξεκίνησε το 1997.

Διαβάστε επίσης: Μόνιμος ή προσωρινός ο πληθωρισμός στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη;

Αυτή η ισχυρή άνοδος του πληθωρισμού οφείλεται κυρίως στην άνοδο των τιμών της ενέργειας, αλλά φαίνεται επίσης να συνδέεται με ένα ευρύ σύνολο οικονομικών προσαρμογών μετά την πανδημία, υποδηλώνοντας ότι τα σημερινά αυξημένα επίπεδα είναι σε μεγάλο βαθμό παροδικά.

Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να κορυφωθεί στο 2,4% το 2021, πριν υποχωρήσει στο 2,2% το 2022 και στο 1,4% το 2023. Για την ΕΕ, ο πληθωρισμός αναμένεται στο 2,6%.

«Όντας σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη με την επαναλειτουργία (της οικονομίας) μετά την πανδημία και την επακόλουθη οικονομική προσαρμογή, οι τρέχουσες αυξημένες πιέσεις στις τιμές αναμένεται να είναι σε μεγάλο βαθμό παροδικές», δήλωσε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με το Bloomberg.

«Ο πληθωρισμός μπορεί να αποδειχθεί υψηλότερος από ό,τι είχε προβλεφθεί, εάν οι περιορισμοί της προσφοράς είναι πιο επίμονοι και οι αυξήσεις -πάνω από την παραγωγικότητα- των μισθών μετακυλίονται στις τιμές καταναλωτή».

Οι προβλέψεις ενισχύουν τα επιχειρήματα των αξιωματούχων της ΕΚΤ, συμπεριλαμβανομένης της προέδρου Κριστίν Λαγκάρντ, ότι οι αυξήσεις των τιμών θα «χαλαρώσουν» το επόμενο έτος και δεν δικαιολογούν υψηλότερα επιτόκια. Ακόμα κι έτσι, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη των 19 εθνών είναι ο ταχύτερος από το 2008, περιπλέκοντας την «έξοδο» από τα έκτακτα μέτρα τόνωσης που θεσπίστηκαν μετά το «χτύπημα» της Covid-19.

Την ίδια ώρα, ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή οικονομία ανακάμπτει έντονα από την ύφεση, με προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης 5 % εφέτος. Τα μέτρα που λάβαμε για να μετριαστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας και να εντατικοποιηθούν οι εμβολιασμοί σε ολόκληρη την ΕΕ συνέβαλαν σαφώς στην επιτυχία αυτή. Ωστόσο, δεν είναι καιρός για εφησυχασμό: αυτός ο ιός εξακολουθεί να μας προκαλεί αβεβαιότητα και πρέπει να αγωνιστούμε κατά ορισμένων κινδύνων. Μεταξύ άλλων, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις εμπλοκές στις αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς και την αύξηση των τιμών της ενέργειας, η οποία θα επηρεάσει πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πρέπει επίσης να παρακολουθούμε στενά τον πληθωρισμό και, εάν χρειαστεί, να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας. Για να επιτευχθούν οι στόχοι μας, πρέπει τώρα να επικεντρωθούμε στην υλοποίηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που έχουν προγραμματιστεί στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την ενίσχυση του οικονομικού μας δυναμικού.»

Ο κ. Πάολο Τζεντιλόνι, Επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή οικονομία μεταβαίνει από την ανάκαμψη προς την επέκταση, αντιμετωπίζει όμως τώρα ορισμένα προβλήματα. Μια πρωτοφανής πολιτική απόκριση μετρίασε τον αντίκτυπο της νόσου COVID-19 στους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις και μια επιτυχημένη εκστρατεία εμβολιασμού κατέστησε δυνατή την επαναλειτουργία των οικονομιών μας από την άνοιξη. Τούτο έχει προκαλέσει αύξηση της ανάπτυξης, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών μας. Και με τη στήριξη του NextGenerationEU, οι δημόσιες επενδύσεις αναμένεται να φθάσουν στο υψηλότερο επίπεδό τους σε διάστημα μεγαλύτερο της δεκαετίας. Υπάρχουν τρεις βασικές απειλές για αυτήν τη θετική εικόνα: σημαντική αύξηση των κρουσμάτων COVID, οξύτερη σε περιοχές όπου οι εμβολιασμοί είναι σχετικά χαμηλοί· αύξηση του πληθωρισμού, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των τιμών της ενέργειας· και διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού που επιβαρύνουν πολυάριθμους τομείς. Πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση και να ενεργήσουμε όπως απαιτείται για να διασφαλίσουμε ότι οι εν λόγω αντιξοότητες δεν θα πλήξουν την ανάκαμψη.»