ΗΠΑ vs Κίνας – Η κρίσιμη σύνοδος της Δευτέρας που… δεν θα λύσει τίποτε

Στην κρίσιμη virtual σύνοδο που συμφώνησαν να διεξάγουν Τζο Μπάιντεν και Σι Ζινπίνγκ τη Δευτέρα στρέφεται από τώρα η προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας, δεδομένου πως το σινοαμερικανικό «μπρα-ντε-φερ» σε όλα τα επίπεδα και για όλα τα θέματα επηρεάζει τις ισορροπίες στο παγκόσμιο σύστημα.

Οι ηγέτες της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχουν συναντηθεί μέχρι τώρα, έχοντας ανταλλάξει μόνο δύο μακροσκελή τηλεφωνήματα νωρίτερα φέτος, αφότου δηλαδή ο Τζο Μπάιντεν ανέλαβε τα ηνία των ΗΠΑ. Από τον Λευκό Οίκο είχε εκφραστεί η εκτίμηση πως μπορεί να οργανωνόταν μια κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο ηγετών, ιδιαίτερα με αφορμή κάποιο διεθνές φόρουμ, όπως η COP26 στη Γλασκόβη, όμως ο Κινέζος πρόεδρος δεν έχει κάνει… ούτε ένα βήμα εκτός Πεκίνου, εδώ και δύο χρόνια, με το επιχείρημα της πανδημίας.

Μια μεγάλη βεντάλια… προβλημάτων

Τελικά η χρυσή τομή βρέθηκε με την τηλεδιάσκεψη που ορίστηκε για το απόγευμα της Δευτέρας, με την ατζέντα να φαντάζει τόσο ευρεία όση είναι και η λίστα των ανοιχτών ζητημάτων μεταξύ τους και με κοινό παρανομαστή τον σαφώς αυξημένο ανταγωνισμό που έχει καλλιεργηθεί μεταξύ τους σε οικονομικό, εμπορικό και διπλωματικό επίπεδο.

Με δεδομένα τα προβλήματα, ο πήχης των προσδοκιών μάλλον έχει τοποθετηθεί αρκετά χαμηλά. Όσο η δύναμη και η επιρροή της Κίνας αυξάνεται στο δρόμο για την επίτευξη του στόχου της να βρεθεί στο επίκεντρο της παγκόσμιας διακυβέρνησης μέχρι τα μέσα του αιώνα, οι σχέσεις της με την σημερινή υπερδύναμη μοιάζει αναπόφευκτο να έχουν εισέλθει σε έναν αέναο κύκλο αντιπαλότητας.

Διαβάστε επίσης: O Σι Τζινπίνγκ ξαναγράφει την ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος

Προφανώς η πρόκληση και για τις δύο πλευρές είναι να αποφύγουν μια πραγματική σύγκρουση, έστω και περιορισμένης έκτασης και ισχύος, πιθανότατα στη «γειτονιά» των νότιων και κυρίως θαλάσσιων συνόρων της Κίνας. Όμως, η επιθετική διάθεση που έχει επιδείξει ο Τζο Μπάιντεν, κόντρα σε κάθε προηγούμενη πρόβλεψη που τον ήθελε να ρίχνει τους τόνους έναντι του Πεκίνου σε σχέση με τον προκάτοχο του, έχει περιπλέκει το τοπίο.

Αυξανόμενος ανταγωνισμός

Ο σημερινός πλανητάρχης πήρε… αμπάριζα από νωρίς και άρχισε να πιέζει (ή και να επιτίθεται) στην Κίνα για μια μακρά σειρά θεμάτων, από τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διώξεις των Ουιγούρων έως την Ταϊβάν και τον τρόπο δράσης των κινεζικών επιχειρήσεων. Από την άλλη πλευρά, η Κίνα απαντά κατηγορώντας τις ΗΠΑ για εμπλοκή στα εσωτερικά της θέματα, αλλά και στη σφαίρα επιρροής της στην Ασία, ειδικά μετά και τη στρατηγική συμφωνία του AUKUS που ήταν «κομμένη και ραμμένη» για να αντικρούσει τις κινεζικές βλέψεις.

Κάπως έτσι το ραντεβού της Δευτέρας θα βρει τις σχέσεις των δύο πλευρών σαφώς στο χειρότερο σημείο που έχουν βρεθεί από την εποχή της ομαλοποίησης των διπλωματικών τους σχέσεων, το 1979.

Μόλις πριν λίγες ημέρες, το γύρο των διεθνών media έκανε η είδηση της νέας έκθεσης του αμερικανικού Πενταγώνου, η οποία προειδοποιούσε πως η Κίνα επεκτείνει ραγδαία το πυρηνικό της οπλοστάσιο, τετραπλασιάζοντας τον αριθμό των διαθέσιμων πυρηνικών κεφαλών που θα έχει τουλάχιστον στις 1.000 μέσα σε μια δεκαετία. Και βέβαια κανείς δεν ξεχνά πως μέσα στο καλοκαίρι η Κίνα δοκίμασε με επιτυχία δύο υπερηχητικά όπλα, με τα οποία σαφώς ενίσχυσε την πρακτική της δυνατότητα να καταστεί άμεσα επικίνδυνη, όχι μόνο για τους σύμμαχους των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή, αλλά στη χειρότερη περίπτωση κατά των ίδιων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Προφανώς τα παιχνίδια αυτά έχουν ξεχωριστή σημασία στο μεταξύ τους ανταγωνισμό και σε πολεμικά σενάρια επί… χάρτου, με τον ίδιο τρόπο που έπαιζαν το ρόλο τους κατά τον Ψυχρό Πόλεμο στον ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας. Όμως, το πρόβλημα για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα είναι πως ο μεταξύ τους ανταγωνισμός έχει μπει… βαθιά σε οικονομικά και εμπορικά μονοπάτια, επηρεάζοντας συχνά-πυκνά, τις αγορές.

Ο άσσος στο κινεζικό… μανίκι

Η επιρροή της Κίνας ως η δεύτερη κυριότερη οικονομική δύναμη και μακράν η κορυφαία εξαγωγική δύναμη παγκοσμίως χαρίζει στο Πεκίνο σημαντικά πλεονεκτήματα. Οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο δεύτερος κυριότερος εμπορικός εταίρος της Κίνας, που σημαίνει πως ούτε η Ουάσιγκτον ούτε οι σύμμαχοι της μπορούν να αγνοούν την μεγαλύτερη εμπορική αγορά του πλανήτη.

Ήταν κάτι που ο Τζο Μπάιντεν αντιλήφθηκε εύκολα, όταν ταξιδεύοντας στην Ευρώπη ζήτησε ευρωπαϊκή στήριξη για να μπουν εμπόδια και φραγμοί στην Κίνα και έφυγε με σχετικά… άδεια χέρια. Ούτε η Ε.Ε. στο σύνολο της, ούτε μεμονωμένες χώρες-μέλη όπως η Γερμανία και η Γαλλία θα ρισκάρουν να διαταράξουν τις εμπορικές τους σχέσεις με την Κίνα.

Αντιστοίχως και ο προκάτοχος του κ. Μπάιντεν, ο Ντόναλντ Τραμπ, είχε υποτιμήσει τη δύναμη αυτή, όταν αποφάσισε να πιέσει το Πεκίνο με οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις, οι οποίες προφανώς έβλαψαν την κινεζική οικονομία, αλλά προκάλεσαν και τεράστια καταστροφή στις ίδιες τις αμερικανικές επιχειρήσεις με τις επιπτώσεις να περνούν στους εργαζόμενους και τους καταναλωτές. Σε αντίθεση δε, με το κινεζικό καθεστώς που είχε και έχει τον απόλυτο πολιτικό έλεγχο της χώρας, ώστε να μην μπορεί να επηρεαστεί ή να πιεστεί από τις όποιες συνέπειες στην κοινωνία της, ο κύριος Τραμπ και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υπέστησαν βαριά ήττα σαν αποτέλεσμα των συνεπειών που είχαν οι αποφάσεις τους στις αμερικανικές βιομηχανίες, ακόμη και στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα, από όπου κιόλας αντλούν παραδοσιακά μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων τους.

Μετά το… φιάσκο αυτό, πολλοί περίμεναν πως ο Τζο Μπάιντεν θα γύριζε το τιμόνι… αλλιώς, όμως δεν το έκανε επιλέγοντας μια εξίσου επιθετική στρατηγική που κανείς δεν μπορεί να διαβλέψει που θα οδηγήσει τελικά. Όμως, για τις αγορές ελάχιστη σημασία έχει το που θα οδηγήσει το μέλλον, όσο το που οδηγεί στο… παρόν, με τα τεράστια όσο και πιεστικά προβλήματα που δημιουργεί καθημερινά το κραχ της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας επηρεάζοντας κυριολεκτικά… τα πάντα να συνιστούν μια ακόμη τρανταχτή υπενθύμιση του κορυφαίου ρόλου που κατέχει πλέον η Κίνα ελέγχοντας σε μεγάλο βαθμό το παγκόσμιο εμπόριο και συνάμα το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.