Τζο Μπάιντεν – Σι Τζινπίνγκ – Θα κάνουν ανακωχή ή θα πατήσουν το «κουμπί»;

Μια διάσκεψη ανάμεσα στους ηγέτες της νυν και της ανερχόμενης παγκόσμιας υπερδύναμης, έστω και εξ αποστάσεως, είναι λογικό να προσελκύει το ενδιαφέρον όλων. Αυτό συμβαίνει και σήμερα, με την προγραμματισμένη τηλεδιάσκεψη ανάμεσα στον Τζο Μπάιντεν και τον Σι Τζινπίνγκ.

Η ατζέντα, άλλωστε, των δύο προέδρων θα είναι πλούσια και θα περιλαμβάνει όλα τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τον πλανήτη – από την κλιματική κρίση μέχρι τη νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών και από το διεθνές εμπόριο μέχρι την ενέργεια. Κι αυτό παρά το γεγονπός ότι, σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις και διαρροές και από τις δύο πλευρές, ο πήχης έχει τοποθετηθεί σχετικά χαμηλά και δεν αναμένονται σοβαρές ανακοινώσεις ή αποφάσεις.

«Πόλεμος», αλλά με κανόνες

«Οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν τρόπους για να διαχειριστούν υπεύθυνα τον ανταγωνισμό (…) καθώς και τρόπους για να συνεργαστούν εκεί όπου τα συμφέροντα των δύο πλευρών ευθυγραμμίζονται», δήλωσε χαρακτηριστικά η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζεν Πσάκι. «Καθώς βρισκόμαστε σε ανταγωνισμό με την Κίνα, ο πρόεδρος Μπάιντεν αναμένει από τον πρόεδρο Σι και τη χώρα του να τηρούν διαρκώς τους κανόνες», όπως είπε και άλλος υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος στο Reuters.

Με άλλα λόγια: Ο ανταγωνισμός μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας είναι δεδομένος. Το ίδιο και η προσπάθεια αμφότερων να επικρατήσουν και να κερδίσουν το τρόπαιο της παγκόσμιας ηγεμονίας. Όπως δε συμβαίνει σε κάθε ανταγωνισμό με τέτοιο διακύβευμα, η σύγκρουση μπορεί να αποδειχθεί σκληρή και αδυσώπητη, μέχρις εσχάτων. Κι αυτό μοιάζει να είναι αποδεκτό – αρκεί, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, να τηρηθούν οι κανόνες και να μην υπάρξουν χτυπήματα «κάτω από τη μέση». Κάτι όμως που, όπως είναι γνωστό, είναι πρακτικά αδύνατο και δεν τηρείται ποτέ στους πάσης φύσης πολέμους.

Αναμφίβολα, πάντως, υπάρχει κάποια θέματα που, λόγω και της συγκυρίας, αναμένεται να κυριαρχήσουν. Από τη στάση δεν που θα τηρήσουν και οι δύο ηγέτες θα εξαρτηθούν πολλά για την ταχύτητα που θα λάβουν οι εξελίξεις.

Ταϊβάν και πυρηνικά

Η Ταϊβάν είναι, αναμφίβολα, ένα από αυτά. Απολύτως λογικό και αναμενόμενο, καθώς το Πεκίνο έχει ξεκαθαρίσει ότι του ανήκει και θα προσπαθήσει να την εντάξει στην κινεζική επικράτεια με κάθε κόστος, ενώ η Ουάσιγκτον έχει δεσμευτεί ότι θα την υπερασπιστεί με όλα τα μέσα που διαθέτει.

Οι εντάσεις στον Ειρηνικό, εξάλλου, οι κλιμακούμενες στρατιωτικές ασκήσεις και επιδείξεις δύναμης, οι επιθετικές δηλώσεις και απειλές, κάνουν πολλούς να εκτιμούν ότι εκεί θα ξεσπάσει η επόμενη μεγάλη σύρραξη και θα λύσουν τους λογαριασμούς τους ΗΠΑ και Κίνα – με την εμπλοκή, κατά πάσα πιθανότητα, και άλλων χωρών που έχουν συμφέροντα στην περιοχή.

Ειδική πλευρά αποτελούν οι εξοπλισμοί και δη οι πυρηνικοί. Οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι το Πεκίνο εργάζεται πυρετωδώς ώστε να τετραπλασιάσει το πυρηνικό του οπλοστάσιο μέχρι το 2030. Κι αυτό, όπως εκτίμησε μιλώντας στους FT ο αρχηγός των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ, χαρακτήρισε ως «μία από τις μεγαλύτερες γεωστρατηγικές μετατοπίσεις που ο κόσμος έχει ποτέ βιώσει».

Εμπόριο και νέες τεχνολογίες

Το εμπόριο και οι νέες τεχνολογίες αποτελούν επίσης ένα σημαντικό πεδίο τριβής. Μπορεί ο «πόλεμος των δασμών» ανάμεσα στις δύο χώρες να έχει, για την ώρα, κοπάσει, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουν βρει κοινό τόπο και ότι δεν μπορεί ανά πάσα στιγμή να αναζωπυρωθεί. Κάτι ανάλογο συμβαίνει όσον αφορά στην τεχνητή νοημοσύνη και άλλους κλάδους που θα σφραγίσουν τη νέα εποχή.

Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι οι δύο πλευρές δεν δείχνουν έτοιμες για μια εφ’ όλης της ύλης αντιπαράθεση. Αυτός είναι και ο λόγος που έφτασαν σε συμβιβασμό σε ένα «καυτό» θέμα που έμενε εκκρεμές εδώ και καιρό, με την επιστροφή στην Κίνα της οικονομικής διευθύντριας της Huawei, η οποία συνοδεύτηκε και από την αθώωση δύο Καναδών επιχειρηματιών που κρατούνταν στο Πεκίνο.

Κλιματική κρίση και πανδημία

Όσον αφορά στην κλιματική κρίση και την πανδημία της Covid-19, δεν χωράει αμφιβολία ότι η απόσταση που χωρίς τις δύο πλευρές είναι μεγάλη. Όσον αφορά στο πρώτο, παρά την κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν στη Γλασκόβη, το κλίμα «δηλητηριάστηκε» από την αλλοίωση της τελικής συμφωνίας μετά την παρέμβαση Ινδίας και Κίνας. Γεγονός που απέδειξε, εκτός των άλλων, ότι οι δύο βασικότεροι ρυπαντές του πλανήτη δεν θα βρουν εύκολα κοινό έδαφος.

Σε σχέση δε με την πανδημία, εκκρεμούν ακόμη οι (ημιεπίσημες) κατηγορίες της Ουάσιγκτον ότι ο φονικός ιός, ο οποίος έχει φέρει τα πάνω-κάτω σε όλο τον πλανήτη εδώ και δύο χρόνια, «ξεπήδησε» από κινεζικό εργαστήριο. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ δεν κατάφεραν να δώσουν σαφή απάντηση στο σχετικό ερώτημα που τους είχε θέσει ο Μπάιντεν.

Νηνεμία πριν την καταιγίδα;

Δεν αποκλείεται, πάντως, η Κίνα και ο Σι να επιδιώξουν μια περίοδο σχετικής ηρεμίας για τους αρκετούς επόμενους μήνες. Κι αυτό είναι κάτι που, με τη σειρά του, σημαίνει ότι είναι πιθανό να κατεβάσουν τους τόνους.

Η αιτία είναι διπλή: Αφενός, η διοργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, τον ερχόμενο Φεβρουάριο, ενόψει των οποίων πολλοί Αμερικανοί γερουσιαστές και βουλευτές ζητούν μποϊκοτάζ. Αφετέρου, το συνέδριο του ΚΚ Κίνας που θα πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο του 2022 και, όπως όλα δείχνουν, θα δώσει στον Σι και μια τρίτη πενταετία στο «τιμόνι».

Νηνεμία πριν τη μεγάλη καταιγίδα, άραγε;