GES 2021 – Fake news, παραπληροφόρηση και η γοητεία της παραδοξότητας

Στη διασπορά των fake news καθώς και στον τρόπο αντιμετώπισης του σύγχρονου αυτού προβλήματος αναφέρθηκαν ο αντιπρόεδρος της Παπαστράτος Ιάκωβος Καργαρώτος και ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Παγουλάτος, συνομιλώντας  κατά τη διάρκεια του 32ο  Greek Economic Summit με τη δημοσιογράφο Ράνια Τζίμα.

Ο καθηγητής ανέφερε ότι αυτή τη στιγμή βρισκόματε στην εποχή της «αποκεντρωμένης πληροφόρησης», όπου ο καθένας μπορεί να ανεβάσει κάτι, έχοντας ακόμη και χιλιάδες ακολούθους, χωρίς να υπάρχει κάποιος έλεγχος ποιότητας. Ο ίδιος έκανε λόγο για ύπαρξη συνωμοσιολογίας στα social media, προσθέτοντας ότι αυτό συνδέεται με την «ελκυστικότητα» των κακών ή ακραίων ειδήσεων, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Τα fake news είναι πιο γοητευτικά» για πολλούς ανθρώπους.

«Είναι ανθρώπινο ίδιον να γοητευόμαστε», είπε από την πλευρά του ο κ. Καργαρώτος, προσθέτοντας ότι υπάρχει αυξημένο επίπεδο λανθασμένης πληροφόρησης στην εποχή μας, Παράλληλα, ανέφερε ότι έχουμε περάσει στο επίπεδο του misinformation, όπου κάποιος δίνει επιλεκτικά κομμάτια πληροφορίας.

Υπάρχει ένα παράδοξο. Είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε την αλήθεια, την ώρα μάλιστα που έχουμε πολλαπλές κρίσεις, τόνισε, προσθέτοντας την κλιματική, ενώ προέβλεπψε ότι στο μέλλον θα αντιμετωπίσουμε ζητήματα με τη βιοποικιλότητα. Για αυτό, όπως συμπλήρωσε, είναι ζωτικής σημασίας να έχουμε πρόσβαση στην πραγματική πληροφορία.

Η ψεύτικη είδηση λειτουργεί σαν καταπραϋντικό φάρμακο σε μια εποχή που υπάρχει γνωσιακό άγχος ανέφερε ο κ. Παγουλάτος, κάνοντας λόγο για τη γοητεία της παραδοξότητας. Όμως, όπως συμπλήρωσε, μελέτη που ανέδειξαν οι New York Times δέχνει ότι το 75%-80% σε 115 χώρες εμπιστεύεται τους επιστήμονες.

Στην περίοδο της πανδημίας

Η παραπάνω αναφορά έγινε σε σχέση με την παραπληροφόρηση που υπάρχει και στα θέματα της πανδημίας, με τον κ. Καργαρώτο να συμπληρώνει πως η επιστήμη είναι οδηγός για αντιμετώπιση πρωτόγνωρων παγκόσμιων κρίσεων: «Η ίδια η επιστήμη δημιουργεί συνθετότητα», προσθέτοντας με νόημα πως οι κυβερνήσεις  έχουν το διττό ρόλο της διάχυσης της τεκμηριωμένης γνώσης.

Μάλιστα, ανέφερε ότι σε πρόσφατη έρευνα της Παπαστράτος οι 9 στις 10 που έκαναν τη μετάβαση από τσιγάρο σε λιγότερα βλαπτικά προϊόντα τα υιοθέτησαν στη βάση της σωστής τεκμηριωμένης πληροφόρησης.

Παράλληλα, ο κ. Παγουλάτος εκδήλωσε την ανησυχία του για το μέλλον, αναφέροντας ότι θα υπάρξει και η εποχή των deep fakes (όπου θα «κατασκευάζονται» και πρόσωπα που δεν υπάρχουν), όπου τα πράγματα θα γίνουν πολύ χειρότερα και τότε θα χρειαστούμε ένα είδος machine learning. Ο ίδιος ανέφερε ότι θα πρέπει να κινηθούν σωστά οι δημοκρατίες και να μη φανούν –σε κάποιους- πιο ελκυστικά πιο αυταρχικά καθεστώτα, όπου θα ελέγχεται η πληροφορία.

Τέλος, ο κ. Καργαρώτος τόνισε ότι θα πρέπει να δράσουμε με διαφανή τρόπο και να ξεκινήσουμε από σήμερα, καθότι θα πάρει χρόνο.

Μάλιστα, ανέφερε ως παράδειγμα αλλαγών την εταιρεία Παπαστράτος, αναφέροντας ότι η εταιρεία έκανε στροφή και μέσα σε μια 5ετία και από μια εταιρεία παραγωγής τσιγάρων, μετασχηματίστηκε σε μια εταιρεία «για ένα κόσμο χωρίς τσιγάρο», βασιζόμενη σε επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη.