Στο «ψυγείο» οι Επιτροπές για τις κατεδαφίσεις ετοιμόρροπων κτιρίων 

Εννέα μήνες μετά τη θεσμοθέτηση της ρύθμισης, η οποία έθετε τις διαδικασίες συγκρότησης και τις αρμοδιότητες των επιτροπών που θα εξέταζαν με «fast track» διαδικασίες την ανάγκη κατεδάφισης ετοιμόρροπων κτιρίων (πλην των διατηρητέων) τίποτε δεν έχει προχωρήσει. Γι΄αυτό προ ημερών ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) κ. Ευθύμης Μπακογιάννης σε έγγραφο που απέστειλε, προς τους συντονιστές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων όλης της χώρας, τους καλεί να μεριμνήσουν για την έκδοση της προβλεπόμενης απόφασης συγκρότησης των Ειδικών Επιτροπών  Επικινδύνως Ετοιμόρροπων (Ε.ΕΠ.ΕΤ), το συντομότερο δυνατόν. Επίσης, ο κ. Μπακογιάννης ζητά με έμφαση να ενημερώσουν σχετικά τις Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) της αρμοδιότητάς τους, προκειμένου να προβαίνουν σε όλες τις   απαιτούμενες ενέργειες, σε περίπτωση διαπίστωσης ετοιμόρροπων κτισμάτων.

Οι σχετικές ρυθμίσεις είχαν προωθηθεί, λίγους μήνες μετά τον χαμό δύο νέων παιδιών στη Σάμο εξαιτίας της κατάρρευσης ενός παλιού σπιτιού έπειτα από σεισμό. Εκείνες τις μέρες, ο  πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας κ. Ευθύμιος Λέκκας,  είχε αναφερθεί σε εκτιμήσεις που προσδιόριζαν τον αριθμό των κτιρίων, τα οποία, ανά πάσα στιγμή, μπορούν να καταρρεύσουν σε περίπου 10.000 σε όλη τη χώρα.

Η σύσταση ωστόσο των Ειδικών Επιτροπών αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση _ όπως έχει συμβεί άλλωστε και με άλλες Επιτροπές, όπως των Αντιρρήσεων για τους Δασικούς Χάρτες. Και αυτό διότι για τα επτά μέλη που θα στελεχώσουν  τις Ε.ΕΠ.ΕΤ  προβλέπονται χαμηλές αποζημιώσεις  για τη συμμετοχή τους  στις συνεδριάσεις (κυμαίνονται περί τα 20 έως 30 ευρώ ανά συνεδρίαση) ενώ σημαντικό είναι και το κόστος των μετακινήσεων τους για τις αυτοψίες.

Να σημειωθεί ότι στις αρχές του φθινοπώρου ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών –Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) είχε δημοσιεύσει πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τις Ειδικές Επιτροπές θεωρώντας ότι η συμμετοχή των αρχιτεκτόνων είναι κομβική στη συνολική διαχείριση ζητημάτων που φορούν στο δομημένο περιβάλλον. Η συμμετοχή αρχιτεκτόνων και μηχανικών, εξειδικευμένων σε θέματα αποκατάστασης ιστορικών κτιρίων,  κρίνεται ως ιδιαιτέρως σημαντική αφενός ως προς την αναγκαία αξιολόγηση της αρχιτεκτονικής αξίας και κληρονομιάς των υπό κατάρρευση κτιρίων για την ιστορία των πόλεων ή των οικισμών και αφετέρου ως προς τις  δυνατότητες διατήρησής τους.

Σύμφωνα με τον νόμο, οι επταμελής Ε.ΕΠ.ΕΤ. συγκροτούνται με  απόφαση του Συντονιστή εκάστης Αποκεντρωμένης Διοίκησης, οι οποίες κατόπιν πρόσκλησης των πολεοδομιών θα εξετάζουν  τις περιπτώσεις κτισμάτων που πιθανολογούνται   ως επικινδύνως ετοιμόρροπα. Θα αφορά κτίρια προγενέστερα των   τελευταίων εκατό ετών ή κτίρια που βρίσκονται πλησίον μνημείου, εντός ή πλησίον αρχαιολογικού χώρου ή ιστορικού τόπου ή τόπου ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους ή εντός Ζώνης Β’ προστασίας μνημείου. Κατ’ εξαίρεση, στη νησιωτική χώρα μπορούν να συγκροτούνται περισσότερες επιτροπές πέραν εκείνης στην έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Πώς θα λειτουργούν οι Επιτροπές

Οι επιτροπές θα λειτουργούν με διαδικασίες fast track. Εντός τριών εργάσιμων ημερών από την πρόσκληση της ΥΔΟΜ θα διενεργείται η αυτοψία από τουλάχιστον τέσσερα μέλη της  προκειμένου να εκτιμηθεί η κατάσταση του κτιρίου.  Μάλιστα, η έκθεση της αυτοψίας θα συντάσσεται αυθημερόν, ενώ  η Ε.ΕΠ.ΕΤ. θα συνεδριάζει εντός τριών εργασίμων ημερών από τη διενέργεια της αυτοψίας, προκειμένου να κρίνει αν συντρέχει περίπτωση επικινδύνως ετοιμόρροπου κτίσματος που επιβάλλει την κατεδάφισή του. Στη συνεδρίαση θα μπορούν να παρίστανται και οι ιδιοκτήτες, νομείς ή κάτοχοι του κτίσματος ή να αποστέλλουν τις απόψεις τους.

Σε περίπτωση ιδιαιτέρως μεγάλου αριθμού κτισμάτων προς εξέταση, είναι δυνατή, κατ’ εξαίρεση, η ολοκλήρωση της αυτοψίας  και της συνεδρίασης της Ε.ΕΠ.ΕΤ. σε χρονικό διάστημα  15 εργάσιμων ημερών από την πρόσκληση της πολεοδομίας.

Τα μέλη της Επιτροπής θα σταθμίζουν την αξία του κτίσματος ως προγενέστερου των εκάστοτε τελευταίων εκατό ετών ή τη σημασία του για τη φυσιογνωμία του προστατευόμενου χώρου ή του μνημείου πλησίον του οποίου ευρίσκεται, και θα κρίνει με ειδική αιτιολογία εάν  υφίστανται σαφείς ενδείξεις άμεσου και αναπότρεπτου κινδύνου μερικής ή ολικής κατάρρευσης. Τότε θα  εκδίδει απόφαση, με την οποία θα χαρακτηρίζει το κτίσμα ως επικινδύνως ετοιμόρροπο στο σύνολό ή σε τμήμα του και θα αποφασίζει την ολική ή μερική κατεδάφισή του, αναφέροντας παράλληλα και τις συνέπειες που είναι δυνατόν να προκληθούν από την κατεδάφιση σε όμορα ή γειτονικά μνημεία και κτίσματα, προτείνοντας μέτρα για την αποφυγή τους.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, η Ε.ΕΠ.Ε.Τ. θα μπορεί να ορίσει -πέρα από την φωτογραφική τεκμηρίωση των όψεων και του εσωτερικού ενός κτίσματος που προτείνεται να κατεδαφιστεί- ακόμη και την αφαίρεση και συλλογή αξιόλογων αρχιτεκτονικών και διακοσμητικών στοιχείων του.   Η απόφαση κατεδάφισης θα διαβιβάζεται αυθημερόν στις πολεοδομίες και στους δήμους που οφείλουν  να προχωρήσουν το αργότερο εντός τριών ημερών, εκτός αν στην απόφαση ορίζεται βραχύτερος χρόνος λόγω εξαιρετικής επικινδυνότητας.

Αν η Επιτροπή κρίνει ότι ένα κτίριο δεν πρέπει να κατεδαφιστεί, στην έκθεση της προς την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης, θα πρέπει πέρα από την τεκμηρίωση να προτείνει  ενέργειες και μέτρα, στα οποία μπορεί να περιλαμβάνονται η προσωρινή στερέωση του κτιρίου, η αποξήλωση ετοιμόρροπων τμημάτων, η απομάκρυνση αρχιτεκτονικών μελών και διακοσμητικών στοιχείων, η φωτογράφηση του κτιρίου, καθώς και κάθε μέτρο για την ασφάλεια των ενοίκων και των διερχόμενων.