Η ζωή όπως την ξέραμε δεν θα είναι η ίδια…

Πέρυσι τέτοια εποχή το περιοδικό TIME κυκλοφόρησε το τελευταίο τεύχος της χρονιάς με ένα τεράστιο «Χ» πάνω από τον αριθμό 2020, αποτυπώνοντας με αυτόν τον τρόπο τα συναισθήματα των περισσότερων για το 2020.

Ομολογώ πως αυτό το «Χ» ήρθε αμέσως στο μυαλό μου όταν μού ζητήθηκε από τη διεύθυνση του «ΟΤ» να γράψω για το 2021, που μας άφησε χρόνους,  και για τη χρονιά που ήρθε.

Δείτε ακόμη: H κληρονομιά του 2021, τι φέρνει το 2022

Στη ζωή όμως δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα. Υπάρχει και το γκρι. Γι΄αυτό, αποφεύγω –προς το παρόν τουλάχιστον- να βάλω «Χ».  Το 2021 δεν ήταν από τις εύκολες χρονιές, ούτε και η χειρότερη στην ιστορία μας. Γι’ αυτό, ας περιοριστούμε –σε αυτή τη φάση- στο γκρι, και ας αφήσουμε το χρόνο να δείξει,  αν η πλάστιγγα θα γείρει προς το πιο  μαύρο ή προς το πιο άσπρο… Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν θέλω να φύγει. Να φύγει, παρά και τις καλές στιγμές,  και να μην γυρίσει που λέει ο λόγος…

Ψηφιακή αγάπη και αποδοχή…

Το βέβαιο πάντως είναι ότι αυτή τη χρονιά εμπεδώσαμε για τα καλά μπορώ να πω ότι η καθημερινότητά μας έχει αλλάξει. Βλέπω γύρω μου όλο και περισσότερο κόσμο να  αναζητάει   την ψηφιακή αγάπη και αποδοχή, την ώρα που η κοινωνική απομόνωση –για πάρα πολλούς ανθρώπους ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες – ολοένα και φουντώνει…

Και αυτή τη νέα πραγματικότητα περιέγραψε καταπληκτικά -για εμένα τουλάχιστον- ένα σκίτσο της Adrian Tomine, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «New Yorker», τον Δεκέμβριο του 2020.

Η Adrian Tomine, σκίτσαρε μια  κοπέλα κλεισμένη στο σπίτι λόγω της καραντίνας,  που κάθεται μπροστά στον υπολογιστή της, μακιγιαρισμένη και ντυμένη καλά από πάνω  με σορτσάκι από κάτω, στο ένα χέρι το κινητό και στο άλλο ένα ποτό, προφανώς βγαίνοντας διαδικτυακό ραντεβού. Το σπίτι είναι άνω κάτω ενώ περιτριγυρίζεται από τα κατοικίδιά της, κουτιά από παραγγελίες on line και delivery, βιβλία, γάντια και αντισηπτικά. Κάπως έτσι, είναι και ο δικός μου χώρος στο σπίτι που εργάζομαι. Τα κατοικίδια μόνο λείπουν…

Η ζωή όπως την ξέραμε δεν νομίζω να είναι η ίδια…

Κάνοντας λοιπόν έναν απολογισμό, βλέπω πως ο κορωνοιός και οι μεταλλάξεις έφεραν τα πάνω κάτω. Αλλά δεν είναι μόνο ο κορωνοϊός. Το καμπανάκι του κινδύνου για όλον τον πλανήτη το έχει χτυπήσει εδώ και καιρό η κλιματική αλλαγή. Τώρα τρέχουμε και δεν φτάνουμε, και αυτές οι δυο λέξεις (κλιματική αλλαγή), για πολλούς, δυστυχώς  αποτελούν σήμερα το τέλειο άλλοθι για να δικαιολογήσουν τη χρόνια απραξία τους.

Φαντάζομαι πως έχετε ακούσει την έκφραση φταίει η κλιματική αλλαγή. Για όλα, μα για όλα … Ακόμη κι αν κινδυνεύεις από πνιγμό –μετά από μια ισχυρή νεροποντή- μέσα στην ίδια σου την πόλη (!). Τέλειο συγχωροχάρτι δεν συμφωνείτε;

Αλλαγές, αλλαγές…

Στο μεταξύ, οι αλλαγές που έχουν προγραμματιστεί είναι πολλές. Και όπως συμβαίνει πάντα όταν αλλάζει ο τρόπος ζωής μας, όλες αυτές οι αλλαγές, προκαλούν σε πολλούς… πονοκέφαλο και ανησυχία ακόμη και φόβο για το αν θα καταφέρουν να κινηθούν με ασφάλεια και επάρκεια μέσα στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται.

Για παράδειγμα, παίρνει σάρκα και οστά η ηλεκτροκίνηση  αφού από το 2030, όλα τα νέα οχήματα που θα ταξινομούνται θα πρέπει να είναι ηλεκτροκίνητα, μπαίνει τέλος στον λιγνίτη και το πετρέλαιο και ένα σωρό άλλα.

You can’t teach an old dog new tricks…

Πάντως, μιλώντας ως λάτρης των δυο τροχών ( και εκφράζοντας την προσωπική μου άποψη), συντάσσομαι με την πλειοψηφία των μηχανόβιων στην Ευρώπη που δηλώνει πως αν κάποια στιγμή απαγορευτεί η πώληση μηχανών με κινητήρες εσωτερικής καύσης, εκείνοι θα εγκαταλείψουν τον μοτοσυκλετισμό αντί να αγοράσουν ηλεκτροκίνητο όχημα. Φανταστείτε μια χιλιάρα με μπαταρία. Tragic που λένε και οι φίλοι μας οι Άγγλοι. Τι είπαμε; Οι αλλαγές προκαλούν σε πολλούς …πονοκέφαλο, ανησυχία και φόβο… Kαι για εμάς τους παλιούς ( για τους μοτοσυκλετιστές  μιλάω) ισχύει το « you can’t teach an old dog new triks…».

Οι προβλέψεις των ειδικών…

‘Όπως προαναφέρθηκε,  η ζωή όπως την ξέραμε δεν θα είναι η ίδια. Πάρτε μια μικρή γεύση, με τις προβλέψεις των ειδικών. Και επειδή είναι χειμώνας, ας σταθούμε στις βροχοπτώσεις και τις πλημμύρες.

Τι λένε τα στοιχεία; Πως οι ζημιές από τις παράκτιες πλημμύρες μπορούν να αυξηθούν κατά 30 φορές έως το 2050 και κατά 700 έως το 2.100. Μάλιστα, σύμφωνα με την έκθεση της διακυβερνητικής επιτροπής για το κλίμα ( 2019), ο αριθμός των Ευρωπαίων που κάθε χρόνο θα είναι εκτεθειμένοι σε καταστροφικές παράκτιες πλημμύρες, θα αυξηθεί από περίπου 12.000 που είναι σήμερα, σε 530.000 έως 740.000 έως το 2050 και σε 1.52 έως 3.645 εκατομμύρια το 2100 (!).

Οι ειδικοί προειδοποιούν πως ο αριθμός των πλημμυρών θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Γι’ αυτό και στέκονται ιδιαίτερα στο θέμα της πρόληψης και της προειδοποίησης. Σύμφωνα με τους ίδιους, οι φυσικές καταστροφές που συνδέονται με τις πλημμύρες αναμένεται να αυξηθούν σε ένα κλίμα κατά 2 βαθμούς θερμότερο σχετικά με 1.5 ο C πάνω από τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία της προβιομηχανικής περιόδου.

Πλημμύρες και πυρόπληκτες περιοχές

Όμως μια και μιλήσαμε για πλημμύρες, το μυαλό μας πρέπει να είναι στους ανθρώπους που μένουν σε περιοχές που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιρού. Όπως μου είπε, πριν από λίγο καιρό, ο καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Πανεπιστημίου Αθηνών/πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού (ΟΑΣΠ) Ευθύμιος Λέκκας, μετά από μια ισχυρή βροχόπτωση ο κίνδυνος για πλημμύρες στις πυρόπληκτες περιοχές είναι επτά φορές μεγαλύτερος.

Αυτό που κάποτε ήταν απόβλητο…

Το τελευταίο διάστημα  θα έχετε παρατηρήσει πως όλο και περισσότεροι κάνουν λόγο για το νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης. Πλέον, ο σχεδιασμός προβλέπει να μην πετιέται τίποτα. Και αυτό που κάποτε ήταν απόβλητο και πετιόταν τώρα αποτελεί την πρώτη ύλη για την παραγωγή ενός νέου προϊόντος. Και ό,τι δεν μπορεί να αξιοποιηθεί, θα μπορεί να χρησιμοποιείται ως εναλλακτικό καύσιμο στην παραγωγή ενέργειας.

Γιατί όλα αυτά; Επειδή όπως εξηγούν, οι ειδικοί, αν συνεχίσουμε έτσι, χωρίς να στραφούμε προς ένα άλλο οικονομικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, θα στερέψουν οι πόροι οι οποίοι δεν είναι ανεξάντλητοι. Εκτιμάται πως έως το 2050 οι άνθρωποι θα καταναλώνουν για τρείς πλανήτες (!).

Ειδικότερα, η παγκόσμια κατανάλωση υλικών, όπως η βιομάζα, τα ορυκτά καύσιμα, τα μέταλλα και τα ανόργανα συστατικά αναμένεται να διπλασιαστεί τα επόμενα 40 χρόνια, ενώ η ετήσια παραγωγή αποβλήτων προβλέπεται να αυξηθεί κατά 70% έως το 2050.

Οι βεβαιότητες έχουν πάει… περίπατο

Με όλα αυτά που περάσαμε και εξακολουθούμε να περνάμε, νομίζω πως οι βεβαιότητες έχουν ήδη πάει περίπατο… «Βεβαιότητες» για τον κορωνοϊό, αλλά και για όλους ( ή τους περισσότερους για να είμαστε ακριβείς) τομείς της ζωής μας.

Αλλά ας αφήσουμε προς το παρόν τον κορωνοϊό. ‘Όλοι πλέον, έχουν καταλάβει και συνειδητοποιήσει  ( το ελπίζω) πως το να τσιμεντάρουμε τα πάντα σε μια πόλη ήταν (και είναι) τραγικό λάθος,  και τις συνέπειες τις βιώνουμε ήδη. ‘Οτι δεν μπορούμε να ψάχνουμε χώμα με το κιάλι προκειμένου να απορροφάται το νερό και να μην μετατρέπονται οι δρόμοι σε χειμάρους. ‘Οτι πλέον, είναι επιτακτική ανάγκη να δοθεί στα ρέματα και τα ποτάμια ο απαραίτητος χώρος εκτόνωσης.

Το μετά είναι πλέον μια… ουτοπία

Έχω την αίσθηση πως –και- αυτή τη χρονιά πήραμε ένα σημαντικό μάθημα. Πως πρέπει να περιοριστούμε (σημαντικά) στο εδώ και τώρα, και πως το «μετά», πιστεύοντας πως έχουμε όλο το χρόνο δικό μας, είναι πλέον μια …ουτοπία. Ο κορωνοϊός εδώ έπαιξε καταλυτικό ρόλο.

Διαβάζω πως στις ΗΠΑ έως τώρα 4,4 εκατομμύρια άνθρωποι παραιτήθηκαν από τις δουλειές τους ψάχνοντας για κάτι καλύτερο, για να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους… Τι είπαμε; Ποτέ δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει. Γι΄αυτό  follow your dreams…

Το 2022

Τι περιμένω από τη νέα χρονιά; Το βασικό: υγεία. Για τα υπόλοιπα κρατάω μικρό καλάθι. Τι χρειάζεται; Ευελιξία γιατί έχουμε μπροστά μας πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε. Το είπαμε και το ξαναλένε. Δεν είναι μόνο ο κορωνοϊός το πρόβλημα.

Πράσινη ετικέτα στην πυρηνική ενέργεια…

Και εξηγούμε: Μιλάμε για πράσινη ανάπτυξη και την ίδια ώρα, κάποιοι κάνουν ό,τι μπορούν για να χορηγηθεί στην πυρηνική ενέργεια μια …πράσινη ετικέτα (!). Τελικά ας μας ξεκαθαρίσουν όλοι αυτοί. Η πυρηνική ενέργεια είναι «καθαρή ενέργεια;». Για εμένα προσωπικά – και φαντάζομαι και για πολλούς άλλους- δεν είναι.

Αλήθεια, τι λένε για το Τσερνομπίλ και τη Φουκουσίμα; Ήταν απλώς δυο καταστροφές που έγιναν στο παρελθόν και τώρα όλα καλά; Γιατί εγώ ξέρω πως οι επιπτώσεις είναι ακόμη αισθητές. Οι δύσπιστοι, ας  κάνουν τον κόπο να μιλήσουν με ανθρώπους που μένουν κοντά σε αυτές τις περιοχές και τα ξαναλέμε…

Καταστροφή της φύσης και πανδημίες…

Μιλάμε για κλιματική αλλαγή, αλλά έχω την αίσθηση πως είναι σαν μιλάμε για το δένδρο και να αγνοούμε το δάσος.  Οι ειδικοί, εξηγούν, πως η καταστροφή της φύσης είναι υπεύθυνη για τις πανδημίες. Και εδώ, δεν βλέπω να αλλάζει κάτι δραστικά.

Σήμερα, σε όλον τον κόσμο, εκατοντάδες ζώα στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο περιμένοντας να οδηγηθούν στο σφαγείο. « Ιδού οι ιδανικές συνθήκες για τη μετάλλαξη των μικροβίων σε θανάσιμους παθογόνους οργανισμούς (!)», λένε οι επιστήμονες. Για παράδειγμα, οι ιοί της γρίπης των πτηνών, των οποίων οι ξενιστές ήταν υδρόβια πουλιά, έκαναν θραύση στα πτηνοτροφεία όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένος τεράστιος όγκος κοτόπουλων. Εκεί, μεταλλάχτηκαν και απέκτησαν μεγαλύτερη λοιμογόνο δύναμη.

Οι επιδημιολόγοι θεωρούν πως οι εμφανίσεις ιών είναι αναπόφευκτες, αλλά όχι και οι επιδημίες. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, δεν θα απαλλαχτούμε από αυτές όσο επιτείνονται οι κάθε είδους εισβολές στις μέχρι χθες δυσπρόσιτες περιοχές της άγριας πανίδας και χλωρίδας.

Μήπως αυτό που τρώω καταστρέφει τον πλανήτη;

Τίθεται έτσι το ερώτημα: μήπως πρέπει να κάνουμε κάτι με τη διατροφή μας; Ο σημερινός τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων έχει πλέον αρνητικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Αυτό το αναγνωρίζουν όλοι.

Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση WWW, αυτός ο τρόπος διατροφής,  ευθύνεται την απώλεια της βιοποικιλότητας, την εμφάνιση πανδημιών και την κλιματική κρίση. Ειδικότερα, πάνω από το 25% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως, προέρχονται από το σύστημα παραγωγής τροφίμων. Επιπλέον, το 1/3 του εδάφους σε όλον τον πλανήτη έχει υποβαθμιστεί από τις εκτεταμένες αγροτικές δραστηριότητες.

Η μόλυνση των υδάτων συνδέεται επίσης με το φαγητό μας αφού τα εντατικά συστήματα κτηνοτροφίας, όπου παράγονται τεράστιες ποσότητες ζωικών προϊόντων, χρειάζονται μεγάλο όγκο νερού, το οποίο επιστρέφει στο περιβάλλον μεταφέροντας κατάλοιπα φαρμάκων και αλλά παθογόνα μέταλλα.

Η λύση; Υιοθέτηση διατροφής φιλικής προς το περιβάλλον. Μπορούμε να μειώσουμε παγκοσμίως τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με τη διατροφή κατά τουλάχιστον 30%, την απώλεια της άγριας ζωής κατά 46%, τη χρήση γης για καλλιέργεια κατά 41% και τους πρόωρους θανάτους κατά τουλάχιστον 20%.

Αλλά ας έρθουμε στο εδώ και τώρα. Θα ήθελα να υπάρχει ουσιαστικότερη πληροφόρηση για τον κορωνοϊο και να πάψουν κάποιοι να …χτίζουν καριέρες πάνω στον φόβο και την απόγνωση εκατομμυρίων ανθρώπων. Θα ήθελα να ενισχυθεί το ΕΣΥ (ουσιαστικά και χωρίς μπαλώματα) για να αντιμετωπίζονται όλες οι σοβαρές ασθένειες, και να μην περιμένουν οι πάσχοντες να περάσει η πανδημία με ό,τι αυτό σημαίνει για την πορεία της υγείας τους.

Σταματάω εδώ. Το σίγουρο πάντως είναι πως  αν δεν κάνουμε τίποτα και είναι και το 2022 όπως το 2021, θα πούμε πάλι το ίδιο. Να φύγει και να μην ξανάρθει. Καλή νέα Χρονιά σε όλους.