Πώς ψάχνει η ΡΑΕ τα «ουρανοκατέβατα» κέρδη στην ηλεκτρική ενέργεια

Σε εξέλιξη βρίσκεται ήδη έρευνα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στις εταιρείες παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος προκειμένου να διαπιστώσει αν στην περίοδο της ενεργειακής κρίσης Οκτωβρίου – Μαρτίου κατέγραψαν «ουρανοκατέβατα» κέρδη εκμεταλλευόμενες τις ακραίες τιμές του φυσικού αερίου και χωρίς μέρος αυτών να τα επιστρέψουν στους καταναλωτές.

Σχετική ανακοίνωση έκανε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Bουλή αναγγέλλοντας μάλιστα την έκτακτη φορολόγηση με 90% σε υπερκέρδη που πιθανόν να εντοπιστούν σε εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της κρίσης.

Η φορολόγηση λένε οι πληροφορίες θα είναι στα επιπλέον καθαρά κέρδη που εμφάνισαν οι εταιρείες σε σχέση με την περσινή περίοδο.

Το μέτρο της αξιοποίησης των windfall profits (ουρανοκατέβατα κέρδη) για την οικονομική ανακούφιση των καταναλωτών από τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας συστήνεται από την Κομισιόν στα κράτη – μέλη της Ε.Ε.

Ωστόσο οι ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας διακρίνονται από βάθος ρευστότητας, διαφορετικό τρόπο λειτουργίας, ενώ επίσης οι τιμές χονδρεμπορικής της ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώνονται με επίκαιρες τιμές φυσικού αερίου και όχι ετεροχρονισμένες. Για παράδειγμα στην ελληνική αγορά το φυσικό αέριο κοστολογείται με ένα μήνα καθυστέρηση, ενώ επίσης η εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά ηλεκτρισμού δεν διαθέτει βάθος ρευστότητας ικανό να καλύψει επαρκώς τα κόστη παραγωγής των εταιρειών.

Μεγάλα κέρδη έχουν αυτήν την περίοδο κυρίως μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος. Όπως για παράδειγμα, στην Ευρώπη, τα πυρηνικά και τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια τα οποία στην περίοδο αυτή αμοίβονται από τις αγορές με βάση τις υψηλότερες τιμές προσφορών των μονάδων. Οι τιμές εκκαθάρισης αυτήν την περίοδο διαμορφώνονται από τις μονάδες φυσικού αερίου, οι οποίες λειτουργούν όλο το 24ωρο και εξαιτίας του ακριβού καυσίμου ανεβάζουν και τις τιμές αποζημίωσης των ηλεκτροπαραγωγών. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά.

Η έρευνα της ΡΑΕ

Σύμφωνα με πληροφορίες η ΡΑΕ ερευνά το μεταβλητό κόστος των συμβατικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής (φυσικό αέριο, λιγνίτης και νερά), τις προσφορές που δίνουν στη χονδρεμπορική αγορά για να ενταχθούν στο σύστημα ηλεκτρισμού καθώς και τις τιμές εκκαθάρισης.

Παράλληλα, ψάχνει να βρει αν η διαφορά από το μεταβλητό κόστος μέχρι την τιμή εκκαθάρισης μετακυλίεται και σε τι ποσοστό στους τελικούς καταναλωτές. Ερευνά μία, μία τις μονάδες και συνολικά το χαρτοφυλάκιο κάθε καθετοποιημένου παικτη (με ηλεκτροπαραγωγή και προμήθεια).

Πηγές θέλουν τα μεγαλύτερα κέρδη να αποκομίζουν αυτήν την περίοδο οι λιγνιτικές και οι υδροηλεκτρικές μονάδες, ενώ οι μονάδες φυσικού αερίου λόγω του υψηλού κόστους προμήθειας του καυσίμου φέρονται να έχουν χαμηλή κερδοφορία.

Άρα στο αν μία εταιρεία είχε υπερκέρδη θα διαπιστωθεί με τη σύγκριση προηγούμενων ετών και φυσικά στο αν αυτά πέρασαν στην κατανάλωση.

Οι ΑΠΕ δεν συμπεριλαμβάνονται στην έρευνα καθώς οι παραγωγοί τους δεν αποζημιώνονται με βάση την τιμή εκκαθάρισης της χονδρεμπορικής αγοράς αλλά σύμφωνα με τις χαμηλότερες κλειδωμένες τιμές που έλαβαν από προγενέστερους διαγωνισμούς της ΡΑΕ. Αυτές είναι ανάμεσα στα 50 με 70 ευρώ/MWh και συνεπώς δεν αποζημιώνονται με τιμές της τάξης των 250 ευρώ/MWh. Η διαφορά των 200 και 180 ευρώ/MWh αποδίδεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης κι από εκεί γίνεται η επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος.

Η ΔΕΗ

Το μέτρο αυτό στοχεύει κατά κύριο λόγο, όπως φάνηκε και από τη χθεσινή αντιπαράθεση Μητσοτάκη – Τσίπρα τη ΔΕΗ.

Κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην ηλεκτροπαραγωγή και την προμήθεια και τις υδροηλεκτρικές και λιγνιτικές μονάδες.

Πηγές σημειώνουν πως η δημόσια εταιρεία αναμένεται να εμφανίσει το 2021 οριακή κερδοφορία. Οι ίδιοι κύκλοι υπενθυμίζουν ότι η εισηγμένη πέρυσι έχει διαθέσει 800 εκ. ευρώ για εκπτώσεις σε νοικοκυριά κι επιχειρήσεις καθώς και χαμηλά τιμολόγια ρεύματος στις βιομηχανίες της υψηλής τάσης. Κατά τις ίδιες πηγές ουσιαστικά η ΔΕΗ ότι επιπλέον κέρδη έβγαλε από τους υδροηλεκτρικούς και λιγνιτικούς σταθμούς τα πέρασε στην κατανάλωση.