ΔΝΤ: Σε ιστορικά υψηλά τα παγκόσμιο χρέος – Απαιτεί αποφασιστική συνεργασία

Με αυξημένους κινδύνους για το δημόσιο χρέος, είναι απαραίτητη μια παγκόσμια συνεργατική προσέγγιση για να επιτευχθεί μια τακτική επίλυση των προβλημάτων χρέους και να αποτραπούν οι αθετήσεις πληρωμών.

Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα της νέας μελέτης που υπογράφουν οι αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Vitor Gaspar και Ceyla Pazarbasioglu, υπό τον τίτλο :«Το επίκινδυνο παγκόσμιο χρέος απαιτεί αποφασιστική συνεργασία».

Ζούμε σε επικίνδυνους καιρούς, διαπιστώνουν και προσθέτουν ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει μια νέα αβεβαιότητα, καθώς ο πόλεμος έρχεται στην κορυφή μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης και επίμονης πανδημίας, που διανύει τώρα τον τρίτο χρόνο.

Διαβάστε επίσης: ΔΝΤ – Το δημόσιο χρέος, η μεγάλη πρόκληση για το 2022

Προϋπάρχοντα προβλήματα

Επιπλέον, τα προβλήματα που προϋπήρχαν της COVID-19 δεν έχουν εξαφανιστεί. Όταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επιστρέψουν στην Ουάσιγκτον τις επόμενες ημέρες για τις εαρινές συνεδριάσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, ένα από τα κεντρικά θέματα θα είναι η αυξανόμενη ευπάθεια του χρέους στον κόσμο.

Τονίζουν δε, ότι το χρέος ήταν ήδη πολύ υψηλό πριν από τα πρώτα lockdown για τον κορωνοϊό. Καθώς χτύπησε η πανδημία, η άνευ προηγουμένου οικονομική στήριξη σε καιρό ειρήνης σταθεροποίησε τις χρηματοπιστωτικές αγορές και σταδιακά χαλάρωσε τις συνθήκες ρευστότητας και πιστώσεων σε όλο τον κόσμο.

Μέτρα στήριξης

Σε πολλές χώρες, η δημοσιονομική πολιτική μπόρεσε να προστατεύσει ανθρώπους και επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Υποστήριξε επίσης τη νομισματική πολιτική, προσθέτοντας στη συνολική ζήτηση και αποφεύγοντας την αποπληθωριστική δυναμική. Όλα συνέβαλαν στην οικονομική και οικονομική ανάκαμψη.

Τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τα ήδη πρωτοφανή επίπεδα δημόσιου δανεισμού, ενώ η πανδημία εξακολουθεί να πλήττει πολλούς κρατικούς προϋπολογισμούς. Η κατάσταση υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για τις αρχές να υιοθετήσουν μεταρρυθμίσεις.

Ο ρόλος του ΔΝΤ

Οι αναλυτές τονίζουν ότι το ΔΝΤ θα συνεχίσει να βοηθά στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών του μη ασφαλούς χρέους με λεπτομερείς συμβουλές πολιτικής και δραστηριότητες ανάπτυξης ικανοτήτων. Ωστόσο, με αυξημένους τους κινδύνους του δημόσιου χρέους και αξιοσημείωτους δημοσιονομικούς και χρηματοοικονομικούς περιορισμούς, θα χρειαστεί διεθνής συνεργασία για την ελαχιστοποίηση των πιέσεων κατά την επόμενη περίοδο.

Σε περιπτώσεις όπου η στήριξη ρευστότητας από μόνη της δεν είναι αρκετή, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να ακολουθήσουν μια συνεργατική προσέγγιση για να μειώσουν τα χρέη των πιο ευάλωτων χωρών, να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα του χρέους και να εξισορροπήσουν τα συμφέροντα των οφειλετών και των πιστωτών.

Ρεκόρ χρέους

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα ελλείμματα αυξήθηκαν και το χρέος συσσωρεύτηκε πολύ πιο γρήγορα από ό,τι τα πρώτα χρόνια άλλων υφέσεων, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης: της Μεγάλης Ύφεσης και της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης. Η κλίμακα είναι συγκρίσιμη μόνο με τους δύο παγκόσμιους πολέμους του 20ού αιώνα.

Σύμφωνα με τη Βάση Δεδομένων για το Παγκόσμιο Χρέος του ΔΝΤ, ο δανεισμός εκτινάχθηκε κατά 28 ποσοστιαίες μονάδες στο 256 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2020. Η κυβέρνηση αντιπροσώπευε περίπου το ήμισυ αυτής της αύξησης, με το υπόλοιπο από μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες και νοικοκυριά. Το δημόσιο χρέος αντιπροσωπεύει τώρα σχεδόν το 40 τοις εκατό του παγκόσμιου συνόλου, το μεγαλύτερο σε σχεδόν έξι δεκαετίες.

Οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες χώρες (εκτός της Κίνας) αντιπροσώπευαν ένα σχετικά μικρό μερίδιο της αύξησης. Αν και το δημόσιο χρέος τους παραμένει πολύ κάτω από τα επίπεδα της δεκαετίας του 1990, το χρέος σε αυτές τις οικονομίες αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Αυτό αντανακλά εν μέρει την ικανότητά τους να αξιοποιούν τις ιδιωτικές αγορές, την αυξημένη πιστοληπτική ικανότητα και την ανάπτυξη των αγορών εσωτερικού χρέους τους.

Κίνδυνοι από την αύξηση του πληθωρισμού

Μέχρι πρόσφατα, το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους περιόριζε τις ανησυχίες για το υψηλό ιστορικό υψηλό δημόσιο χρέος των προηγμένων οικονομιών. Υπήρχαν δύο στοιχεία. Πρώτον, τα ονομαστικά επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά. Στην πραγματικότητα, ήταν κοντά στο μηδέν ή και αρνητικά σε όλο το μήκος της καμπύλης αποδόσεων σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Ελβετία.

Δεύτερον, τα ουδέτερα πραγματικά επιτόκια παρουσίαζαν σημαντική πτωτική τάση σε πολλές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της ζώνης του ευρώ και της Ιαπωνίας, καθώς και σε ορισμένες αναδυόμενες αγορές.

Αυτό, σε συνδυασμό με τα πραγματικά επιτόκια κάτω από τους πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης, συνέβαλε στην αντίληψη μιας ανώδυνης δημοσιονομικής επέκτασης. Ωστόσο, με την αυξημένη αντίληψη κινδύνου και την αναμενόμενη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, οι ευπάθειες του χρέους επανέρχονται στο επίκεντρο.

Αυξήσεις σε ενέργεια και τρόφιμα

Όπως τονίζεται στην έκθεση, οι απότομες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων προσθέτουν σε αυτές τις πιέσεις για τους φτωχότερους και πιο ευάλωτους. Τα τρόφιμα αντιπροσωπεύουν έως και το 60 τοις εκατό της κατανάλωσης των νοικοκυριών στις χώρες χαμηλού εισοδήματος.

Αυτές οι χώρες αντιμετωπίζουν ένα μοναδικό συνδυασμό παραγόντων: οι τρομερές ανθρωπιστικές ανάγκες διασταυρώνονται με εξαιρετικά αυστηρούς οικονομικούς περιορισμούς. Για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος που βασίζονται σε εισαγόμενα καύσιμα και τρόφιμα, το σοκ μπορεί να απαιτήσει περισσότερες επιχορηγήσεις και άκρως ευνοϊκές χρηματοδοτήσεις για να τα βγάλουν πέρα ​​με την υποστήριξη εκείνων των νοικοκυριών που έχουν ανάγκη.

Οι παγκόσμιες χρηματοοικονομικές συνθήκες σφίγγουν καθώς οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια για να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό. Στις περισσότερες αναδυόμενες αγορές, τα spreads του δημοσίου είναι ήδη πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα.

Μια παγκόσμια συνεργατική προσέγγιση

Οι αναδιαρθρώσεις του χρέους είναι πιθανό να γίνουν πιο συχνές και θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν πιο σύνθετες προκλήσεις συντονισμού από ό,τι στο παρελθόν, λόγω της αυξημένης ποικιλομορφίας στο τοπίο των πιστωτών. Η ύπαρξη μηχανισμών για την ομαλή αναδιάρθρωση είναι προς το συμφέρον τόσο των πιστωτών όσο και των οφειλετών.

Για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος, η Πρωτοβουλία Αναστολής Εξυπηρέτησης Χρέους έληξε στα τέλη του 2021. Και το Κοινό Πλαίσιο της Ομάδας των Είκοσι για τις Επεξεργασίες Χρέους πέραν του DSSI δεν έχει ακόμη παραδοθεί.

Χρειάζονται βελτιώσεις. Θα πρέπει επίσης να διερευνηθούν επιλογές για να βοηθηθεί το ευρύτερο φάσμα των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων οικονομιών που δεν είναι επιλέξιμες για το Κοινό Πλαίσιο αλλά που πιθανότατα θα ωφεληθούν από μια παγκόσμια συνεργατική προσέγγιση την επόμενη περίοδο. Η σύγχυση θα αυξήσει το κόστος και τους κινδύνους για τους οφειλέτες, τους πιστωτές και, γενικότερα, την παγκόσμια σταθερότητα και ευημερία. Στο τέλος, ο αντίκτυπος θα γίνει αισθητός σε εκείνα τα νοικοκυριά που δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά.

Με τους κινδύνους του δημόσιου χρέους να είναι αυξημένοι και τους οικονομικούς περιορισμούς να είναι και πάλι στο επίκεντρο των πολιτικών ανησυχιών, είναι απαραίτητη μια παγκόσμια συνεργατική προσέγγιση για να επιτευχθεί μια τακτική επίλυση των προβλημάτων χρέους και να αποτραπούν περιττές αθετήσεις υποχρεώσεων. Οι απόψεις και τα συμφέροντα των οφειλετών και των πιστωτών πρέπει να αντικατοπτρίζονται με ισορροπημένο τρόπο, καταλήγει η έκθεση.