Εμβολιασμός στην κύηση – Πριν και μετά την Covid εποχή

Η κύηση αποτελεί κρίσιμη περίοδο για την ανάπτυξη και τη μετέπειτα εξέλιξη του εμβρύου. Υπάρχει πλήθος παραγόντων που έχει δειχθεί ότι σχετίζονται με επιπλοκές σχετικά με την ανάπτυξη του εμβρύου, με έναν από τους σπουδαιότερους να είναι οι λοιμώξεις κατά την κύηση. Οι λοίμωξη της εγκύου συσχετίζεται σε πολλές περιπτώσεις (ανάλογα με το υπεύθυνο παθογόνο και την ηλικία κύησης κατά τη λοίμωξη) με δυσμενή περιγεννητική έκβαση και συγγενείς ανωμαλίες ενώ μπορεί δυνητικά να είναι απειλητική και για τη ζωή της εγκύου. Ορισμένες από αυτές τις λοιμώξεις δύναται να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού, ο οποίος έχει δειχθεί πως είναι ασφαλής και επωφελής τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο. Παρόλα αυτά, σε πολλές περιπτώσεις η εμβολιαστική κάλυψη των εγκύων στη χώρα μας παραμένει αδικαιολόγητα χαμηλή.

Οι Ιατροί της Α’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα), Αλέξανδρος Ψαρρής, Παναγιώτης Αντσακλής, Μαριάννα Θεοδωρά, Μιχαήλ Σύνδος, Ιωάννα Τσιαούση, Αλέξανδρος Ροδολάκης και Γεώργιος Δασκαλάκης αναφέρουν ότι η Κλινική συνδράμει ενεργά στην προσπάθεια εδραίωσης του εμβολιασμού των εγκύων γυναικών και παράλληλα πρωτοπορεί στη μελέτη της εμβολιαστικής κάλυψης των εγκύων έναντι διάφορων παθογόνων.

Το 2019 δημοσιεύθηκε στο European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology (IF 2.6) η μελέτη με τίτλο Immunizations during pregnancy: How, when and why με συγγραφείς τους Psarris A, Sindos M, Daskalakis G, Chondrogianni ME, Panayiotou S, Antsaklis P, Loutradis D η οποία ανασκοπούσε την ενδεδειγμένη χρήση των εμβολίων κατά την κύηση με βάση τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα. Λίγους μήνες αργότερα ακολούθησε η δημοσίευση της μελέτης Routine immunizations during pregnancy, doctors’ compliance and patient hesitancy: A two stage study on vaccination uptake στο ίδιο επιστημονικό περιοδικό με συγγραφείς τους Psarris A, Sindos M, Theodora M, Antsaklis P, Pergialiotis V, Loutradis D, Daskalakis G και στόχο την ανάδειξη των αιτιών της χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης των εγκύων έναντι του κοκκύτη και της γρίπης, καθώς και το αποτέλεσμα μιας παρέμβασης με ενεργό προτροπή των εγκύων από το θεράποντα ιατρό για εμβολιασμό.

Φυσική συνέχεια των παραπάνω μελετών αποτέλεσε η προσπάθεια για θεσμοθέτηση ενιαίας πρακτικής μεταξύ των μαιευτήρων γυναικολόγων σχετικά με τον εμβολιασμό στην κύηση στην Ελλάδα. Αυτό επετεύχθη μέσα από την κατάρτιση της κατευθυντήριας οδηγίας Νο 32 τον Απρίλιο του 2020 από την Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία(ΕΜΓΕ) η οποία στόχευσε στην αποκρυστάλλωση της κεκτημένης γνώσης σχετικά με την ασφάλεια του εμβολιασμού και στην υιοθέτηση ορθών πρακτικών ακόμα και σε ειδικές περιπτώσεις που ξεφεύγουν από την καθημέρα πρακτική του μέσου μαιευτήρα γυναικολόγου.

Η έλευση της πανδημίας από τον SARS-CoV-2 και η ανασκόπηση των πρώτων δεδομένων σχετικά με τη δυσμενέστερη έκβαση των εγκύων ασθενών σε σχέση με το γενικό πληθυσμό αλλά και σχετικά με την ασφάλεια των εμβολίων έναντι του SARS-CoV-2 κατά την κύηση, αποτέλεσε το εφαλτήριο της κατάρτισης της κατευθυντήριας οδηγίας Νο 57 από την ΕΜΓΕ, σχετικά με την ανοσοποίηση έναντι του SARS-CoV-2 στην κύηση. Η οδηγία αυτή στόχευσε στην καταστρατήγηση των μύθων που αναπαράγονταν κατά την έναρξη των πρώτων εμβολιασμών και στην διευκόλυνση των μαιευτήρων γυναικολόγων κατά την προσπάθεια διάδοσης του εμβολιασμού στον ευάλωτο πληθυσμό των εγκύων.

Η ερευνητική προσπάθεια της κλινικής υπό τη διεύθυνση του καθηγητή κ. Ροδολάκη και με κύριο ερευνητή τον καθηγητή κ. Δασκαλάκη συνεχίστηκε με σημαντικές δημοσιεύσεις στο Vaccine (IF 3.6) και το Expert Review of Vaccines (IF5.2)σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού έναντι της γρίπης στις εγκύους και τα νεογνά καθώς και στο Journal of Perinatal Medicine(IF 1.9) σχετικά με τη στάση των επαγγελματιών υγείας για τον εμβολιασμό των εγκύων γυναικών. Σήμερα, βρίσκονται σε εξέλιξη μία μεγάλη προοπτική μελέτη αναφορικά με τον εμβολιασμό έναντι του SARS-CoV-2 με καταγεγραμμένα ήδη περισσότερα από 700 άτομα καθώς και μία αναδρομική μελέτη σχετικά τις ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβολιασμό με το σκεύασμα Comirnaty σε εγκύους.

Πρωταρχικός και κύριος σκοπός της ερευνητικής προσπάθειας είναι η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων του εμβολιασμού για τη μητέρα, το έμβρυο αλλά και το νεογνό τους πρώτους μήνες της ζωής του καθώς η ανάπτυξη στρατηγικών σχετικά με την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης των εγκύων. Η δυνατότητα πρόληψης της δυσμενούς περιγεννητικής έκβασης με τη χρήση εμβολίων που είναι ασφαλή κατά την κύηση αποτελεί σημαντικό επίτευγμα της σύγχρονης ιατρικής τεχνολογίας. Έτσι αποτελεί χρέος των επαγγελματιών υγείας να συνεισφέρουν στην προσβασιμότητα των εγκύων στον εμβολιασμό είτε άμεσα προτρέποντας τον εμβολιασμό είτε μέσω της ανακοίνωσης επιστημονικά τεκμηριωμένων δεδομένων σχετικά με τη χρήση των εμβολίων στην κύηση.