Το νέο «υπερταμείο» επαγγελματικής ασφάλισης στις συζητήσεις εργοδοτών – ΓΣΕΕ

Η δημιουργία «υπερταμείου» επαγγελματικής ασφάλισης για περισσότερους από 2.000.000 εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα και αυτοαπασχολουμένους, με συμπληρωματικές παροχές, είτε εφάπαξ βοηθήματος, είτε συμπληρωματικής επικουρικής μηνιαίας σύνταξης, επανέρχεται στις συζητήσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, με την ευκαιρία των σημερινών διαπραγματεύσεων για τη νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.

Πρόκειται για παλαιότερη συμφωνία που συμπεριλήφθηκε στη σύμβαση του 2018 – ως πρόθεση – αλλά παρότι οι συζητήσεις προχώρησαν δεν έχει υπάρξει οριστική απόφαση – συμφωνία.

Το 2021 τα δύο μέρη εξέφρασαν την επιμονή τους για την συνέχιση των προσπαθειών προκειμένου να δημιουργηθεί για επαγγελματικό ταμείο ασφάλισης για το σύνολο των εργαζομένων (Εθνικό Επαγγελματικό Ταμείο), ενώ στις φετινές συζητήσεις αναμένεται να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος.

Οι συζητήσεις μεταξύ ΓΣΕΕ και εργοδοτικών οργανώσεων – σε καθαρά τεχνικό επίπεδο – δεν σταμάτησαν ποτέ παρότι από την πλευρά των εργοδοτών υπήρχαν κάποιες ενστάσεις γύρω από το κόστος χρηματοδότησης του εγχειρήματος.

Οι ενστάσεις επικεντρώνονται στην επιπλέον επιβάρυνση του μη μισθολογικού κόστους, που θα προκύψει με τη νέα εισφορά η οποία θα προβλεφθεί για την χρηματοδότηση του ταμείου. Κι αυτό σε μία εποχή που οι οργανώσεις προβάλουν ως κεντρικό αίτημα την ανάγκη μείωσης των εισφορών και κατ’ επέκταση του εργατικού κόστους. Για το λόγο αυτό αναζητούνται μέτρα ελάφρυνσης (ενδεχομένως φορολογικά), τα οποία θα εφαρμοστούν από κοινού με την λειτουργία του ταμείου και την επιβολή της επιπλέον εισφοράς.

Παρά ταύτα, οι δύο πλευρές φαίνεται να έχουν καταλήξει σε ένα πρώτο «κείμενο θέσεων και προτάσεων», το οποίο βεβαίως δεν δεσμεύει τις οργανώσεις, αλλά αποτελεί μια «πρώτη προσέγγιση» του θέματος.

Το νέο ταμείο

Η αρχική ιδέα στηρίζεται στο γεγονός ότι έχει δημιουργηθεί «ασφαλιστικό κενό» μετά την κατάρρευση του λεγόμενου δεύτερου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος. Κενό το οποίο οι κοινωνικοί εταίροι αποφάσισαν να διερευνήσουν τις δυνατότητες κάλυψής του μέσω «ενός πρόσθετου, αξιόπιστου διχτυού ασφαλείας για τους απόμαχους της εργασίας».

Για το λόγο αυτό συμπεριέλαβαν στην σύμβαση του 2018 την ανάγκη διερεύνησης της δυνατότητας δημιουργίας ενός νέου Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου με στόχο την υποστήριξη των κατηγοριών εκείνων των μισθωτών, που αναμένεται να έχουν περισσότερη ανάγκη πρόσθετου εισοδήματος, κατά την συνταξιοδότηση. Ταυτοχρόνως, στο ίδιο κείμενο συμφωνήθηκε «οι προϋποθέσεις χρηματοδότησης ενός τέτοιου Ταμείου, να λάβουν υπόψη τους ασφυκτικούς περιορισμούς της τρέχουσας συγκυρίας τόσο από την πλευρά των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών».

Το νέο εθνικό επαγγελματικό ταμείο (ΕΘΕΤ) θα είναι «πολύ-επαγγελματικό» (θα μπορεί να καλύψει πολλές επαγγελματικές τάξεις) και θα στηρίζεται στο νομικό πλαίσιο που υπάρχει από το 2002 (νόμος 3029/2002). Η νομική του μορφή θα είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Η ασφάλιση που θα παρέχει θα είναι συμπληρωματική των παροχών που χορηγούνται από τους  φορείς υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, και συγκεκριμένα του δεύτερου πυλώνα, όπως ορίζεται στην ΕΕ.

Θα ασφαλίζονται οι μισθωτοί των επιχειρήσεων, ενώ υπάρχει πρόταση για την ένταξη σε αυτό και των  αυτοαπασχολούμενων και των ελευθέρων επαγγελματιών με το σύστημα της αυτασφάλισης.

Το ΕΘΕΤ θα χορηγεί κατ’ επιλογή του εργαζομένου, είτε εφάπαξ παροχή, είτε μηνιαία περιοδική παροχή για τους κινδύνους γήρατος, αναπηρίας και θανάτου. Η παροχή θα δίδεται με τη συμπλήρωση των προβλεπόμενων προϋποθέσεων. Παραδείγματος χάριν με την συμπλήρωση του 55^ου έτους της ηλικίας. Οι προϋποθέσεις χορήγησης της παροχής δεν θα σχετίζονται με τις προϋποθέσεις της κύριας σύνταξης (πρώτος πυλώνας) της κοινωνικής ασφάλισης, κάτι που συμβαίνει με την επικουρική σύνταξη. Επίσης το δικαίωμα παροχής που προέρχεται από το νέο ταμείου θα κληρονομείται.

Το ταμείο θα λειτουργεί με κεφαλαιοποιητικό σύστημα καθορισμένων εισφορών, δηλαδή θα έχει «αποταμιευτικό» χαρακτήρα. Οι εισφορές και οι αποδόσεις τους που αφορούν κάθε ασφαλισμένο θα δημιουργούν τον «προσωπικό του κουμπαρά».

Οι εισφορές

Το σημαντικότερο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι κοινωνικοί εταίροι, είναι η χρηματοδότηση του νέου ταμείου μέσω των εισφορών. Οι εργοδότες διατυπώνουν την θέση ότι δεν υπάρχει περιθώριο πρόσθετης επιβάρυνση του μη μισθολογικού κόστους. Για το λόγο αυτό ζητούν να συνδυαστεί με την ύπαρξη φορολογικών ελαφρύνσεων και άλλων μέτρων μείωση του κόστους. Μία πρώτη προσέγγιση προβλέπει εισφορά 1% επί των μικτών τακτικών αποδοχών, που θα κατανέμεται ισόποσα σε εργαζόμενο και εργοδότη, εν προκειμένου από 0,5% σε κάθε πλευρά.

Η  ασφάλιση θα αρχίζει από την πρώτη ημέρα έναρξης της εργασιακής σχέσης. Το καταστατικό θα προβλέπει τη δυνατότητα έκτακτων εισφορών από εργοδότες και εργαζόμενους,  ενώ κάποια εταιρεία που επιθυμεί θα μπορεί να καταβάλλει και υψηλότερα  ποσοστά ασφάλισης για τους εργαζομένους της.