Λιμενικό Σώμα: 103 χρόνια ιστορίας και προσφοράς

Για 103 χρόνια το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή βρίσκεται στις ελληνικές θάλασσες με δύο βασικούς στόχους. Τη στήριξη της εμπορικής ναυτιλίας αλλά και την άμεση αντιμετώπιση κάθε είδους εγκληματικότητας, φυλάσσοντας παράλληλα τα θαλάσσια σύνορα της χώρας. Εφέτος επιστρέφει στη διεθνή ναυτιλιακή έκθεση Ποσειδώνια, σε κοινό περίπτερο με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με τα στελέχη του έτοιμα να παρουσιάσουν στους επισκέπτες την πολυσχιδή δράση και την προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο.

Ειδικότερα το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή (ΛΣ-ΕΛAKT) συμβάλλει στην αποτελεσματική άσκηση των αρμοδιοτήτων του αναφορικά με τον σχεδιασμό της ναυτιλιακής πολιτικής, την ανάπτυξη της ναυτικής εκπαίδευσης και της ναυτικής εργασίας, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της πολιτικής στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, τη λήψη μέτρων για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την προστασία της ανθρώπινης ζωής και περιουσίας στη θάλασσα και τη μέριμνα για τη λήψη μέτρων αστυνόμευσης και τάξης, την πρόληψη και την καταστολή έκνομων ενεργειών στους χώρους αρμοδιότητας του Σώματος καθώς και τον έλεγχο των θαλάσσιων συνόρων.

Η ναυτιλία

Σχετικά με τη στήριξη της εμπορικής ναυτιλίας, ο Κλάδος Ναυτιλίας του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μεριμνά για τον σχεδιασμό της ναυτιλιακής πολιτικής και τον χειρισμό θεμάτων ποντοπόρου ναυτιλίας, ιδίως για την προσέλκυση πλοίων στο ελληνικό νηολόγιο, την εγκατάσταση, σύσταση και λειτουργία ναυτιλιακών εταιρειών, τον συντονισμό των θεμάτων σε εθνικό επίπεδο της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής της ΕΕ, την εξασφάλιση ασφάλειας της ναυσιπλοΐας, τη δημιουργία, λειτουργία και υποστήριξη συστημάτων παρακολούθησης της θαλάσσιας κυκλοφορίας στους χώρους ευθύνης του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, τη λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την εξασφάλιση δικτύου θαλάσσιων ενδομεταφορών.

Επίσης, παρακολουθεί τα θέματα διαμόρφωσης όρων και συνθηκών εργασίας στα πλοία και μεριμνά για τη διαμόρφωση όρων στελέχωσης αυτών, την ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων εκπαίδευσης, μετεκπαίδευσης και επιμόρφωσης ναυτικών, την εύρυθμη λειτουργία των αντίστοιχων δημόσιων και ιδιωτικών σχολών, τη χορήγηση αποδεικτικών ναυτικής ικανότητας, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων που αποσκοπούν στην εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης ναυτικής εργασίας, την προσέλκυση και την εισαγωγή νέων στο ναυτικό επάγγελμα και τη διευκόλυνση των ναυτικών σε θέματα ενδιαφέροντός τους.

Δράσεις

Παράλληλα το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή σχεδιάζει επιτελικά, συντονίζει όπου απαιτείται και παρακολουθεί επιχειρήσεις σε όλο το εύρος της αποστολής του. Ανάμεσα στις δράσεις του είναι και η ανταπόκριση σε περιστατικά ναυτικής έρευνας και διάσωσης μέσω του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ). Το 2018 διεκομίσθησαν 1.194 άτομα σε 1.091 διακομιδές, ενώ το 2019 διεκομίσθησαν 1.129 άτομα σε 1.047 διακομιδές. Επίσης το 2020 διεκομίσθησαν 1.197 άτομα σε 1.123 διακομιδές και πέρυσι 1.650 άτομα σε 1.562 διακομιδές. Επιπλέον, το 2018 σε 2.255 περιστατικά έρευνας – διάσωσης παρασχέθηκε συνδρομή σε συνολικά 72.760 άτομα, το 2019 διασώθηκαν 85.236, το 2020 μεταφέρθηκαν σε ασφαλές σημείο 27.334 και το 2021 διασώθηκαν 28.797 άτομα.

Περιστατικά

O αρχικελευστής ΛΣ Ματθαίος Κλαδιάς είναι κυβερνήτης πλωτού σκάφους και υπηρετεί στη Χίο. Αμέτρητα τα περιστατικά έρευνας – διάσωσης που του έχουν μείνει χαραγμένα βαθιά στη μνήμη του. «Ηταν πρωί μιας ημέρας του Δεκεμβρίου, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Μόλις είχαμε αναλάβει υπηρεσία. Δεχόμαστε ένα τηλεφώνημα από πλήρωμα πλοίου που ανέφερε την παρουσία ανθρώπων σε βράχο κοντά στις Οινούσσες. Οπως προέκυψε, τους είχαν εγκαταλείψει εκεί από το προηγούμενο βράδυ, επικρατούσαν δυσμενείς καιρικές συνθήκες, ήταν ταλαιπωρημένοι, ενώ δεν είχαν και δυνατότητα επικοινωνίας για να ζητήσουν βοήθεια. Οταν φθάσαμε υπήρχε δυσκολία στην προσέγγιση του σημείου, ενώ αντιληφθήκαμε περίπου 50 άτομα, κυρίως γυναίκες με παιδιά. Οταν καταφέραμε να κάνουμε τη διάσωση, τα παιδιά ήταν ημιλιπόθυμα». Δεν θα ξεχάσει το βλέμμα τους: «Ο τρόπος που μας κοιτούσαν και μας μιλούσαν, λες και έβλεπαν τον Θεό. Σαν να ξαναήρθαν στη ζωή καθώς είχαν χάσει κάθε ελπίδα ότι δεν θα τους βρει κανείς… Όταν έρχεσαι σε επαφή με αυτούς τους ανθρώπους, δεν τους βλέπεις απλά σαν ένα “ψυχρό” νούμερο σε περιστατικό διάσωσης. Είναι άτομα που σου φιλάνε τα χέρια και σου λένε “ευχαριστώ που θα ζήσω άλλη μια μέρα”».

Μεταναστευτικό

Στη Λέσβο, που συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο του Μεταναστευτικού, καθώς ακόμα και σήμερα οι σύγχρονοι δουλέμποροι επιχειρούν να μεταφέρουν προς τα εκεί παράνομα πρόσφυγες και μετανάστες, υπηρετεί η αρχικελευστής ΛΣ, κυρία Δέσποινα Διακοβασίλη, και αυτή κυβερνήτης πλωτού μέσου. Στο μυαλό της, σκηνές από την προσφυγική κρίση του 2016, όταν υπηρετούσε στη Σάμο. Να πρέπει μαζί με συναδέλφους της να σώζει ανθρώπους που κινδύνευαν να πνιγούν. Να είναι παράλληλα διασώστρια και χειρίστρια του σκάφους.

«Βλέπαμε μωρά και μικρά παιδιά ασυνόδευτα. Μεγαλύτερους να επιβιβάζονται στο σκάφος και να περιμένουν από εμάς να σώσουμε τα ανήλικα. Τα είχαν βάλει μέσα σε μια βάρκα και ταξίδευαν με κρύο και βροχή. Οταν καταφέρναμε να τα βάλουμε στο σκάφος, τους δίναμε ό,τι είχαμε για να αισθανθούν καλά και ασφαλή. Στο πρόσωπό τους έβλεπα τα ανίψια μου και αναρωτιόμουν πώς θα αντιμετωπίζονταν σε μια τέτοια περίπτωση».

Επιχειρήσεις

Επιπροσθέτως τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής (ΛΣ-ΕΛAKT) διεξάγουν επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης και συνεργάζονται με συναρμόδιες υπηρεσίες όπως η INTERPOL, η EUROPOL και ο FRONTEX. Σύμφωνα με στοιχεία το 2019, σε 2.142 περιστατικά οι λιμενικοί προχώρησαν σε 65.106 συλλήψεις προσφύγων-μεταναστών και στη σύλληψη 173 διακινητών.

Εναν χρόνο μετά, σε 319 περιστατικά εντοπίστηκαν 10.074 πρόσφυγες-μετανάστες και 62 διακινητές και πέρυσι 4.677 πρόσφυγες και μετανάστες και 74 διακινητές. Εφέτος, κατά το πρώτο 4μηνο, έχουν συλληφθεί 1.488 πρόσφυγες-μετανάστες και 16 διακινητές.

Επίσης το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή διαθέτει και ειδικές υπηρεσίες και εξειδικευμένα στελέχη τα οποία διαθέτουν εκπαίδευση υψηλού επιπέδου. Οι συγκεκριμένες μονάδες έχουν αποστολή την καταστολή τρομοκρατικών ενεργειών, τη μεταγωγή επικίνδυνων κρατουμένων, την εξουδετέρωση εκρηκτικών μηχανισμών με εκπαιδευμένους σκύλους, την προστασία υψηλών προσώπων, ενώ παρεμβαίνουν σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, διασώσεις ομήρων και αποστολές υψηλού κινδύνου ακόμη και στη στεριά και πραγματοποιούν επιχειρήσεις σε μεγάλα θαλάσσια βάθη με σκοπό τη διαχείριση ναυαγίων, την ανάσυρση αγνοουμένων και τη συλλογή πειστηρίων από σκηνές εγκλήματος.

Ασφάλεια

Ακόμη το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών του μεριμνά για τη δίωξη εγκλημάτων που αφορούν τα ναρκωτικά και το οικονομικό έγκλημα στους χώρους αρμοδιότητάς του. Επιπλέον, μεριμνά, διά της αναζήτησης, συλλογής, ανάλυσης και ανταλλαγής πληροφοριών και διά της αστυνομικής συνεργασίας σε θέματα δημόσιας, κρατικής ασφάλειας και εθνικού ενδιαφέροντος γενικότερα, για την αντιμετώπιση του εγκλήματος, ιδίως του οργανωμένου, της παραβατικότητας και πράξεων βίας και τρομοκρατίας στους χώρους ευθύνης του. Ελέγχει την τήρηση των διατάξεων που αφορούν τη διακίνηση, παραμονή και εργασία αλλοδαπών στη χώρα και ιδίως την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, έχοντας να επιδείξει σημαντικό έργο τα τελευταία έτη.

Περιβάλλον

Δεν είναι όμως μόνο αυτοί οι τομείς αρμοδιότητάς του. Το ΛΣ-ΕΛΑΚΤ ασχολείται συστηματικά και με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος καθώς θεωρείται ότι σχετίζεται άμεσα με την πρόοδο και την ευημερία του τόπου. Στο πλαίσιο αυτό, το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή διά της Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος είναι ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος φορέας για την πρόληψη της ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες, καθώς και την καταπολέμηση των περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών της χώρας μας από πλοία και εγκαταστάσεις ξηράς.

Αλιεία

Την ίδια στιγμή το Σώμα ασχολείται συστηματικά και με τον έλεγχο της αλιείας που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους κλάδους παραγωγής και ανάπτυξης της χώρας. Ο έλεγχος αποτελεί σημαντικό κομμάτι ώστε να εξασφαλιστούν ο θαλάσσιος πλούτος και η επάρκεια του πληθυσμού των αλιευμάτων. Σε ετήσια βάση κατάσχονται δεκάδες τόνοι αλιευμάτων, οι οποίοι στη συνέχεια δημοπρατούνται ή προσφέρονται για κοινωφελείς σκοπούς. Το 2018 από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν επιβλήθηκαν 1.436 κυρώσεις, με το ύψος των συνολικών επιβαλλόμενων προστίμων να αγγίζει το 1 εκατ. ευρώ. Το 2019, μέχρι και τον Σεπτέμβριο, σε περίπου 15.000 ελέγχους έχουν παρατηρηθεί 927 παραβάσεις, με το συνολικό ύψος των προστίμων να αγγίζει τις 570.000 ευρώ.

Υπευθυνότητα

O αρχηγός του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, αντιναύαρχος ΛΣ Γεώργιος Αλεξανδράκης, αναφέρει τους στόχους και τις προτεραιότητες που είναι: «Κατ’ αρχάς, η διαρκής παρακολούθηση και στοχευμένη αναβάθμιση της εκπαίδευσης με συστηματοποιημένη ανίχνευση εκπαιδευτικών αναγκών και η αναμόρφωσή της με κριτήρια και ορίζοντα ικανό να εξασφαλίσουν σε κάθε χρόνο την ανταπόκριση των στελεχών του Λιμενικού Σώματος στις απαιτήσεις της σύνθετης αποστολής τους. Επίσης, η συνέχιση και ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για το προσωπικό του Λιμενικού Σώματος και η διαμόρφωσή του κατά τρόπο που θα εγγυάται δικαιοσύνη, διαφάνεια, λειτουργικότητα και ορθολογική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μας σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Με προσοχή και υπευθυνότητα αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες και τις αγωνίες του προσωπικού. Μέγιστη ευθύνη μας είναι η συστηματική προώθηση του υφιστάμενου, μοναδικού στα χρονικά, εξοπλιστικού προγράμματος του Λιμενικού Σώματος, καθώς και η διεκδίκηση και εκμετάλλευση κάθε δυνατού χρηματοδοτικού εργαλείου.

Ευσυνειδησία

Ο κ. Αλεξανδράκης επισημαίνει: «Το Λιμενικό Σώμα έχει περίτρανα αποδείξει στο παρελθόν, και εξακολουθεί να αποδεικνύει και στο παρόν, ότι στέκεται επάξια στο ύψος των περιστάσεων με επαγγελματική ευσυνειδησία και με βαθιά αίσθηση του καθήκοντος στην πατρίδα και στους συμπολίτες μας. Και μόνο το επίτευγμα της τελευταίας διετίας στο μέτωπο της αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών, ιδίως στο Ανατολικό Αιγαίο, με τη μείωση να ξεπερνά το 85% έναντι του 2019, αποτελεί πραγματικό ορόσημο στην ιστορία του Σώματος.