Υστέρηση, Οικονομικές Τριβές και Νομισματική Πολιτική

Το υπόδειγμα αποτελείται από νοικοκυριά, επιχειρήσεις που παράγουν ενδιάμεσα (ως προς την παραγωγή) αγαθά, επιχειρήσεις που παράγουν τελικά αγαθά, παραγωγούς φυσικού κεφαλαίου, επιχειρηματίες, χρηματοοικονομικούς διαμεσολαβητές, μία κυβέρνηση και μία κεντρική τράπεζα. Στο υπόδειγμα εισάγονται τριβές στις αγορές προϊόντων, εργασίας και ένας χρηματοπιστωτικός τομέας που επίσης χαρακτηρίζεται από τριβές.

Η σημασία των χρηματοοικονομικών τριβών στα μακροοικονομικά υποδείγματα καταδείχθηκε κατά την σχετικά πρόσφατη διεθνή οικονομική κρίση του 2007-2008 και της ύφεσης που ακολούθησε.

Γενικά οι χρηματοοικονομικές τριβές οδηγούν σε ένα υψηλότερο κόστος εξωτερικού δανεισμού για τις επιχειρήσεις/επιχειρηματίες σε σχέση με την επιλογή του εσωτερικού δανεισμού. Αυτό το επιπλέον κόστος συνδέεται με το κόστος των διαδικασιών για την απόκτηση εξωτερικού κεφαλαίου.

Στο παρόν υπόδειγμα οι χρηματοοικονομικές τριβές ανακύπτουν λόγω της ασυμμετρίας στην πληροφόρηση που υποθέτουμε πως υπάρχει γύρω από την οικονομική κατάσταση των επιχειρηματιών. Λόγω αυτής της ασυμμετρίας οι χρηματοοικονομικοί διαμεσολαβητές επιβαρύνονται με ένα οικονομικό κόστος προκειμένου να ενημερωθούν για την πραγματική οικονομική κατάσταση των επιχειρηματιών.

Επιπλέον, γίνεται η υπόθεση ότι η αγορά εργασίας αποτελείται από ένα εργατικό δυναμικό που χωρίζεται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς (insiders-outsiders). Ως εσωτερικοί ορίζονται οι εργαζόμενοι της προηγούμενης χρονικής περιόδου και ως εξωτερικοί οι άνεργοι. Οι εσωτερικοί εκπροσωπούνται από ένα μονοπωλιακό εργατικό σωματείο το οποίο έχει τη δύναμη να καθορίζει μονομερώς τον ονομαστικό μισθό σύμφωνα με μια εξίσωση που ορίζει διαφορετικό βάρος στους εσωτερικούς σε σχέση με τους εξωτερικούς (hysteresis equation).

Ο κύριος σκοπός αυτού του ερευνητικού δοκιμίου είναι, πρώτον, να διερευνήσει πώς η υστέρηση (hysteresis) στην αγορά εργασίας συμβάλλει στην παράταση μιας οικονομικής ύφεσης μετά από μία προσωρινή διαταραχή η οποία προσομοιάζει μια οικονομική κρίση· δεύτερον, να διερευνήσει τις επιπτώσεις της υστέρησης για τη νομισματική πολιτική, όπως αυτή ασκείται από την κεντρική τράπεζα.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ένα Δυναμικό Στοχαστικό Υπόδειγμα Γενικής Ισορροπίας που ενσωματώνει τόσο χρηματοοικονομικές τριβές όσο και υστέρηση στην απασχόληση μπορεί να δημιουργήσει χρονολογικές σειρές οι οποίες χαρακτηρίζονται από σημαντική ενδογενή εμμονή (endogenous persistence) κάτι που προσομοιάζει μια σοβαρή οικονομική κρίση και την παρατεταμένη ύφεση που ακολουθεί.

Τέλος, μέσω της ανάλυσης κοινωνικής ευημερίας (welfare analysis), δείχνεται ότι μία νομισματική πολιτική η οποία στοχεύει να σταθεροποιήσει τον πληθωρισμό και τον ρυθμό αύξησης της συνολικής παραγωγής στην οικονομία οδηγεί σε μεγάλες απώλειες κοινωνικής ευημερίας σε σχέση με μία νομισματική πολιτική η οποία στοχεύει να σταθεροποιήσει τη συνολική παραγωγή γύρω από το φυσικό της ποσοστό. Αυτές οι απώλειες αυξάνονται με τον βαθμό της υστέρησης, σε αυτή την περίπτωση η κεντρική τράπεζα μπορεί να πετύχει καλύτερα αποτελέσματα εάν επιλέξει να σταθεροποιήσει τον πληθωρισμό που προέρχεται από την αργή προσαρμογή των μισθών.

* O Κωνσταντίνος Γιάκας είναι Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Το ερευνητικό δοκίμιο εδώ