Καινοτομία: Η Ελλάδα μεταξύ των τριών χωρών στην Ε.Ε. με τη μεγαλύτερη βελτίωση

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας 2022 (European Innovation Scoreboard) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε στις 22 Σεπτ. 2022, η Ελλάδα παρουσιάζει σημαντική βελτίωση στον τομέα της καινοτομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το 2015.

Όπως αναφέρεται στα αποτελέσματα, η Ελλάδα σημειώνει βελτίωση κατά 24,1% από το 2015, όταν οι επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολο των χωρών έχουν βελτιωθεί μόλις κατά 9,9 % στο ίδιο διάστημα. Σε σύγκριση με τα περυσινά στοιχεία (2021), οι επιδόσεις βελτιώθηκαν σε 19 κράτη μέλη (συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας) και επιδεινώθηκαν σε 8.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Αυστραλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ο Καναδάς και η Ν. Κορέα εξακολουθούν να έχουν πλεονέκτημα στις επιδόσεις τους έναντι της ΕΕ. Στο γράφημα αποτυπώνεται η απόδοση για το 2022 έχοντας ως βάση (100%, μπλέ στήλη) αυτή της ΕΕ για το ίδιο έτος.

Χώρες όπως η Ινδία, το Μεξικό, η Ν. Αφρική, η Χιλή και η Βραζιλία υστερούν (κάτω του 70% της ΕΕ), ενώ η Κίνα και η Ιαπωνία βρίσκονται στο 85% και 95% αντίστοιχα. Πέραν της σύγκρισης για το 2022, αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα παρουσιάζει την μεγαλύτερη αύξηση (24,9%) στην παγκόσμια κατάταξη από το 2015 ως το 2022.

Ευρωπαϊκή Ένωση: Αποτελέσματα ανά χώρα

Οι χώρες κατανέμονται σε τέσσερις ομάδες επιδόσεων στην καινοτομία με βάση τα αποτελέσματα του Πίνακα:

• Πρώτο (σκούρο πράσινο), στους πρωτοπόρους, με επιδόσεις άνω του 125% του μέσου όρου της ΕΕ
• Δεύτερο (ανοιχτό πράσινο), στους καλούς, από 100 % έως 125 % του μέσου όρου της ΕΕ)
• Τρίτο (κίτρινο), στους μέτριους, από 70 % έως 100 % του μέσου όρου της ΕΕ) και
• Τέταρτο (πορτοκαλί), στους αναδυόμενους, με κάτω του 70 % του μέσου όρου της ΕΕ.

Η Σουηδία εξακολουθεί να έχει τις καλύτερες επιδόσεις στην ΕΕ, ενώ οι άλλες πρωτοπόρες χώρες στην καινοτομία είναι η Φινλανδία, η Δανία, οι Κάτω Χώρες και το Βέλγιο.

Ελλάδα: Μέτρια καινοτόμος στο 80,2% του Μ.Ο. της ΕΕ

Παρά την σημαντική πρόοδο που καταγράφει η Ελλάδα από το 2015, παραμένει στις μέτριες σε επιδόσεις χώρες και τελευταία στην κατηγορία αυτή. Σύμφωνα με την κατάταξη του Πίνακα, η ομάδα των «Μέτριων Καινοτόμων» (με κίτρινο χρώμα στο γράφημα) περιλαμβάνει κράτη-μέλη των οποίων η απόδοση κυμαίνεται μεταξύ 70%-100% του μέσου όρου της ΕΕ. Αυτή η ομάδα περιλαμβάνει -πέραν της Ελλάδας  – τη Λιθουανία, τη Μάλτα, την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Τσεχία και τη Σλοβενία. Η Εσθονία (EE στο γράφημα) βρίσκεται στο 100% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Η Ελλάδα βρίσκεται στο 80,2% του μέσου όρου της ΕΕ και κάτω από το μέσο όρο (89,7%) των χωρών που ανήκουν στην κατηγορία των μέτρια καινοτόμων. Σημαντικό όμως είναι το γεγονός ότι η απόδοση της Ελλάδας στην καινοτομία αυξάνεται με ρυθμό υψηλότερο από αυτόν της ΕΕ – στην χώρα μας η καινοτομία αυξήθηκε κατά 24,1% μονάδες έναντι 9,9% μονάδων στην ΕΕ. Η Κύπρος σημειώνει την μεγαλύτερη αύξηση στην καινοτομία (ποσοστό 37,9) από όλες τις χώρες της Ένωσης, ακολουθεί η Εσθονία με 24,4% και η Ελλάδα με 24,1%. Το χάσμα των επιδόσεων της χώρας μας στην καινοτομία ως προς την ΕΕ γίνεται όλο και μικρότερο.

Δυνατά & αδύναμα σημεία 2015-2022

Ο Πίνακας δημοσιεύεται σε ετήσια βάση και αξιολογεί τα σχετικά πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες των εθνικών επιδόσεων καινοτομίας. Η ανάλυση των στοιχείων που αποτυπώνονται, μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να εντοπίσουν τους τομείς στους οποίους χρειάζεται να λάβουν μέτρα. Μέσα από 32 συνολικά δείκτες γίνεται η αξιολόγηση κάθε χώρας και προκύπτει η κατάταξη. Για την Ελλάδα, η αναλυτική επίδοση ανά δείκτη έχει ως ακολούθως:

Παρατηρείται ότι από το 2015 ως το 2022, η Ελλάδα είχε σημαντική αύξηση στις ακόλουθες κατηγορίες του Ευρωπαϊκού Πίνακα Αποτελεσμάτων:

• Καινοτομία προϊόντων +123.7%
• Συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα +92.1%
• Καινοτομία επιχειρησιακών διαδικασιών +89.0%

Στον αντίποδα, η χώρα μας σημείωσε μεγάλη μείωση στα ακόλουθα μετρήσιμα στοιχεία-δείκτες της κατατάξης:

• Τεχνολογίες που σχετίζονται με το περιβάλλον
• Ξένοι διδακτορικοί φοιτητές

O Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων για την Καινοτομία αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την θέσπιση πολιτικών και δράσεων ανά χώρα, που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη και στη βελτίωση των υποδομών, του ανθρώπινου δυναμικού, της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων.

Με γνώμωνα τις πρωτοπόρες χώρες (κυρίως στην βόρεια Ευρώπη και με ηγέτιδα τη Σουηδία) μπορούν να αναζητηθούν χρήσιμα και εφαρμοσμένα παραδείγματα και πολιτικές, έτσι ώστε η Ελλάδα να εξακολουθεί να βελτιώνεται, να φτάσει και να ξεπεράσει το Ευρωπαϊκό μέσο όρο στην καινοτομία, και να ανταπεξέλθει στο ταχέως εξελισσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον.

* Η κ. Βίκυ Δ. Κεφαλά είναι Μέλος του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας (EIC), Μέλος της Επενδυτικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Ταμείου InvestEU, Μέλος του Δ.Σ. του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνας (ΟΑΣΑ) και Επικεφαλής Επενδύσεων & Αναπτυξιακών Έργων της Consolidated Contractors Company (CCC)