IGB: Ο αγωγός «Δαυίδ» απέναντι στον «Γολιάθ» – Gazprom

Είναι εφικτό ένας μικρός σε έκταση αγωγός μήκους 182 χλμ να σπάσει το μονοπώλιο ενός ενεργειακού γίγαντα με δεκάδες χιλιόμετρα αγωγών φυσικού αερίου;

Ο λόγος για τον διασυνδετήριο αγωγό IGB που συνδέει τα δίκτυα φυσικού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας που μπαίνει στη μύτη… της Gazprom.

Η εμπορική λειτουργία του διασυνδετήριου αγωγού των δύο χωρών εγκαινιάζεται την Παρασκευή 1 Οκτωβρίου με παρουσίες που δημιουργούν έναν ισχυρό συμβολισμό απέναντι στη Μόσχα, την επιθετικότητα της και την εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου, για την επιβολή των επιδιώξεων της απέναντι στην Ε.Ε. και τη Δύση.

Διαβάστε επίσης: Μητσοτάκης για αγωγό IGB: Μπορεί να παίξει ρόλο στη γρήγορη απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία

Στη γειτονική Βουλγαρία θα πραγματοποιηθεί η τελετή υποδοχής των πρώτων ποσοτήτων αερίου των εγκαινίων και ο πρόεδρος της χώρας Ρουμεν Ράντεφ έχει προσκαλέσει την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκου Μητσοτάκη, τους προέδρους της Σερβίας και της Βόρειας Μακεδονίας Αλεξάντερ Βούτσιτς και Στέβο Πεντάροφσκι, τον πρωθυπουργό της Ρουμανίας Νικόλαε Τσιούκα και τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ.

Διαβάστε επίσης: Μητσοτάκης: Ενεργειακή γέφυρα για την Ελλάδα και την Ευρώπη ο αγωγός φυσικού αερίου IGB

Ο Δαυίδ…

Κι όμως ο IGB θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως Δαυίδ απέναντι στο Γολιάθ, δηλαδή την Gazprom.

Αν και φαινομενικά μικρός σε έκταση 182 χλμ. και χωρητικότητα – αρχική δυναμικότητα 3 δις. κυβικά μέτρα και με αναβάθμιση μπορεί να φτάσει τα 5 δις. κυβικά μέτρα – εντούτοις μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό της εξάρτησης των χωρών της βαλκανικής από το ρωσικό αέριο. Ο IGB ξεκινά από την Κομοτηνή και καταλήγει στη Στάρα Ζαγκόρα. Στην ελληνική ακριτική πόλη συνδέεται με τον αγωγό TAP. Θα μεταφέρει ποσότητες αζέρικου αερίου προς την αγορά της Βουλγαρίας, η οποία παραμένει εδώ και μήνες αποκομμένη από τη Gazprom. Καλύπτει τις ανάγκες της μέσω του Εθνικού μας Συστήματος Φυσικού Αερίου (Σιδηρόκαστρο) με υγροποιημένο αέριο (LNG) που φτάνει στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας.

Ο IGB, θα διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού της Βουλγαρίας, ενώ ταυτόχρονα θα αποσυμφορήσει και το ΕΣΦΑ δίνοντας τη δυνατότητα της μεταφοράς περισσότερων ποσοτήτων αερίου και σε άλλες χώρες της βαλκανικής.

Ο αγωγός ανήκει στην κοινοπραξία ICGB που έχει συστηθεί από την κρατική εταιρεία αερίου BEH και την IGI Poseidon (ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων και Edison). Η σύνδεση του με τα δίκτυα των γειτονικών χωρών της Βουλγαρίας είναι ικανή να παρέχει εναλλακτικές πηγές ενέργειας.

Ο ρόλος των FSRUs

Η ισχύς του IGB δυναμώνει περισσότερο με την ολοκλήρωση της κατασκευής του FSRU της Αλεξανδρούπολης περί τα τέλη του 2023 με αρχές του 2024.

Σε συνδυασμό και με τον υπάρχοντα αγωγό Ελλάδας – Βουλγαρίας (σημείο εισόδου και εξόδου το Σιδηρόκαστρο) θα διπλασιάσει τις ποσότητες αερίου σε σχεδόν 10 δις. κυβικά μέτρα που θα περνάνε στις χώρες των Βαλκανίων. Η Gastrade που τρέχει το project, έχει πάρει άδεια και για δεύτερο FSRU, με την ονομασία «Θράκη», το οποίο όταν ετοιμαστεί εντός του 2024 θα είναι σε θέση να πολλαπλασιάσει τις ποσότητες αερίου προς τις χώρες της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας, της Β. Μακεδονίας ακόμη και της Μολδαβίας και Ουκρανίας. Τα δίκτυα των χωρών αυτών με τη διασύνδεση τους θα μεταφέρουν ποσότητες LNG, οι οποίες θα φτάνουν με δεξαμενόπλοια στις πλωτές υποδομές αποθήκευσης LNG. Σταδιακά μέχρι το 2025 θα προστεθούν και τα δύο άλλα FSRUs της Motor Oil στην Κόρινθο και της Elpedison ανοιχτά του Θερμαϊκού της Θεσσαλονίκης.

Οι προαναφερόμενες χώρες καταναλώνουν ετησίως 11 δις. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου. Τα FSRUs, ο IGB, ο τερματικός σταθμός της Ρεβυθούσας και το ΕΣΦΑ μπορούν να δώσουν 22,5 δις. κυβικά μέτρα ετησίως και όχι απλά να υποκαταστήσουν το αέριο της Gazprom αλλά να το υπερκαλύψουν.

H «ακτινογραφία» του έργου

1.     Σύνοψη

Το έργο του Διασυνδετήριου Αγωγού Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας (IGB) συνδέει τη Βουλγαρία με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Ελλάδας προς την Ιταλία και την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Το έργο που κατασκεύασε ο ΑΒΑΞ, αποτελείται από έναν αγωγό μήκους περίπου 182 χλμ. – εκ των οποίων περίπου 31 χλμ. εντός της ελληνικής επικράτειας – καθώς και τις αναγκαίες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις (2 μετρητικοί σταθμοί, 8 βανοστάσια, 2 κέντρα λειτουργίας).

Ο αγωγός έχει διάμετρο 32 ιντσών και πάχος που κυμαίνεται από 11 έως και 20 χιλιοστά, ενώ όσον αφορά στην ετήσια δυναμικότητά του, αυτή θα είναι αρχικά 3 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με δυνατότητα αντίστροφης ροής (reverse flow) και μπορεί να αυξηθεί σε 5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως με την κατασκευή σταθμού συμπίεσης.

Ο αγωγός συνδέεται στην Κομοτηνή με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) – που επίσης είχε κατασκευάσει ο ΑΒΑΞ – και το σύστημα του ΔΕΣΦΑ, ενώ στην κατάληξή του στην πόλη Στάρα Ζαγόρα της Βουλγαρίας, συνδέεται με το σύστημα της Bulgartransgaz (διαχειριστής φυσικού αερίου Βουλγαρίας).

Tο έργο του Διασυνδετήριου Αγωγού Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας αναγνωρίζεται ως κορυφαίο έργο για την πρωτοβουλία CESEC και έχει εξαιρετική συνέργεια με άλλα μεγάλα έργα όπως τον TAP και τον TANAP. Επιπλέον αλλάζει τα δεδομένα για τη βουλγαρική ενεργειακή αγορά με την ικανότητά της να αυξάνει τον ανταγωνισμό και να μειώνει τις τιμές για τους καταναλωτές εξασφαλίζοντας παράλληλα διαφοροποιημένες και εναλλακτικές παραδόσεις φυσικού αερίου.

Η μεγάλη εμπειρία της ΑΒΑΞ στην κατασκευή τέτοιων απαιτητικών έργων κατάφερε να εξισώσει όσο το δυνατόν περισσότερο δυνατόν τους αρνητικούς παράγοντες που προαναφέρθηκαν και να ολοκληρώσει ένα απαιτητικό έργο εντός χρονοδιαγράμματος και κυρίως με απόλυτη ασφάλεια και μέγιστη δυνατή ποιότητα.

2.     Το έργο σε αριθμούς

Για την κατασκευή του έργου απασχολήθηκαν περίπου 450 εργαζόμενοι για περισσότερες από 4.000.000 ώρες εργασίας, περίπου 100 χλμ του αγωγού συγκολλήθηκαν με αυτόματες μηχανές συγκόλλησης ενώ το πιο υψηλό σημείο του αγωγού βρίσκεται στα 800 μέτρα περίπου στην οροσειρά της Ροδόπης και το χαμηλότερο σημείο περίπου 50 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στο Φράγμα Kladenec.

Επιπλέον:

• επετεύχθη Safety Milestone Achievement OOO.OOO ανθρωποωρών χωρίς Lost Time Injury ( Χαμένος Χρόνος λόγω Τραυματισμού) (βραβείο ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ)
• πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 2O.OOO τμχ συγκολλήσεων με παγκόσμιας κλάσης ποσοστό επισκευής μικρότερο του <5% (βραβείο ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ)
• 182 χλμ διαμέτρου αγωγού 32 ιντσών (12,οοο τμχ συγκολλήσεων)
• 16 χλμ από 32 χλμ (50%) σε πολύ δύσκολα εδάφη με υψηλές κλίσεις στην Ελλάδα
• 45 χλμ από 151 χλμ (30%) σε πολύ δύσκολα εδάφη με υψηλές κλίσεις στη Βουλγαρία με χρήση μεθόδων ανατινάξεων
• κατασκευάστηκαν 8 βανοστάσια
• πραγματοποιήθηκαν 2 διατρήσεις Οριζόντιας Κατεύθυνσης
  • Μαρίτσα-500μ,
  • Φράγμα StudenKladenec-1500μ). Η εκτέλεση του KladenecHDD θεωρείται η 3η μεγαλύτερη στην Ευρώπη (σύγκριση μήκος-διάμετρος-δυσκολία)
• κατασκευάστηκαν 2 σταθμοί μέτρησης -GMS1-ΚΟΜΟΤΗΝΗ (GR) & GMS2-STARA ZAGORA (BG)
• πραγματοποιήθηκαν 46 διελεύσεις με την μέθοδο boring
• εγκαταστάθηκαν οπτικές ίνες συνολικού μήκους 32 χλμ. στην Ελλάδα και 328 χλμ. στη Βουλγαρία για SCADA και τηλεπικοινωνίες
• εγκαταστάθηκε ανεξάρτητο κέντρο παρακολούθησης & διανομής πληροφοριών στο ΧΑΣΚΟΒΟ (BG) για την εξυπηρέτηση των σκοπών SCADA και αποθήκευσης υλικών
• εγκαταστάθηκε σύστημα SCADA & τηλεπικοινωνιών
• εκπαιδεύτηκε το σύνολο του Τεχνικού Προσωπικού του πελάτη για την λειτουργία του νέου Συστήματος
• πραγματοποιήθηκε αεριοδότηση/ενεργοποίηση του συστήματος πριν την εμπορική του λειτουργία με ιδία μέσα (προσωπικό και τεχνικά μέσα)

3.     Προκλήσεις

Γενικότερα το έργο κατασκευής του συστήματος IGB είχε ιδιαίτερες προκλήσεις λόγω του τεχνικού αντικειμένου καθώς και των ιδιαίτερων συνθηκών που εκτελέστηκε. Ας μην ξεχνάμε πως κατασκευάστηκε σε μια περίοδο αβεβαιότητας και κάτω από απρόβλεπτα γεγονότα όπως ακραίες καιρικές συνθήκες (βαρύς χειμώνας), πανδημία COVID-19, κατάρρευση παγκόσμιας αλυσίδας Logistics, έλλειψη σημαντικών κατασκευαστικών υλικών και πιο πρόσφατα ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη.

Αναλυτικότερα :

1. Κατασκευάστηκε σε 2 διαφορετικές χώρες και συνεπώς κατά την εκτέλεση έπρεπε να ληφθούν υπόψη οι διαφορές στη Νομοθεσία και στις Υπηρεσίες αναφορικά με φορολογικά θέματα, ασφαλιστικά θέματα, αδειοδοτικά θέματα, θέματα διαμονής, προσβασιμότητας, μετακινήσεων, κλπ.
2. Λήφθηκαν υπόψη κατά την εκπόνηση μελέτης και κατά τη φάση της κατασκευής οι τεχνικές απαιτήσεις από 2 διαφορετικές εθνικές Νομοθεσίες (Ελλάδα, Βουλγαρία) καθώς και 4 διαφορετικούς Οικονομικούς Φορείς (ΙCGB, BULGARTRANSGAZ, ΔΕΣΦΑ και ΤΑΡ).
3. Οι διαδικασίες, οι απαιτήσεις και οι Φορείς για την επίβλεψη και την επιθεώρηση του έργου ήταν διαφορετικές σε κάθε μια από τις 2 χώρες.
4. Διαφορετικό επίσης ήταν το επίπεδο προμελέτης και τα κριτήρια μελέτης που δόθηκαν από τον ICGB για κάθε μια από τις 2 χώρες (Ελλάδα, Βουλγαρία) .
5. Ζητήματα υπήρξαν επίσης λόγω της επίδρασης του COVID στο Έργο όπου έπρεπε να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν νέες διαδικασίες ασφαλείας και υγιεινής του προσωπικού, εφαρμογή ελέγχων, εφαρμογή διαφορετικών εθνικών νομοθεσιών αναφορικά με τις αντιμετώπιση της πανδημίας, διασφάλιση πρόσβασης του προσωπικού που νοσούσε σε υπηρεσίες υγείας, διαδικασίες για την περίθαλψη και υποστήριξη του προσωπικού που ήταν σε καραντίνα. Ταυτόχρονα υπήρξαν σοβαρές επιπτώσεις λόγω καθυστερήσεων που οφείλονται σε μεγάλες αλλαγές στην εφοδιαστική αλυσίδα εξοπλισμού και υλικών.
6. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στην Ουκρανία αύξησαν σημαντικά την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των πολιτικών ηγεσιών των δύο χωρών σε σχέση με την κατασκευή και την ολοκλήρωση του έργου.
7. Αναφορικά με το τεχνικό αντικείμενο θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο ότι ο αγωγός όδευσης διήλθε για μεγάλο μήκος σε ορεινές περιοχές με μεγάλες κλίσεις, ενώ πολλές εργασίες εκτελέστηκαν σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες (έντονες χιονοπτώσεις, έντονες βροχοπτώσεις, χαμηλές θερμοκρασίες, κλπ). Επίσης στο τεχνικό αντικείμενο περιλαμβάνονταν η πλήρωση με φυσικό αέριο, η ενεργοποίηση και η θέση σε λειτουργία του συστήματος του ICGB αποκλειστικά από ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό της εταιρείας καθώς και η εκπαίδευση προσωπικού του ICGB στη λειτουργία του συστήματος μετά την παράδοση και θέση σε λειτουργία.

Σημειώνεται ότι παρά τις προαναφερθείσες προκλήσεις οι εργασίες εκτελέστηκαν σε απόλυτη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της ποιότητας της Σύμβασης.