Από ΑΠΕ ως το 2030 το 45% της κατανάλωσης ενέργειας

Το αδιέξοδο της ενεργειακής κρίσης έχει βάλει στον «πάγο» την αναθεώρηση των Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) στην Ευρώπη. Ο μακροχρόνιος σχεδιασμός έμεινε στο περιθώριο καθώς η… ανασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στα κράτη-μέλη της ΕΕ άλλαξε τουλάχιστον προσωρινά τις προτεραιότητες και επανέφερε ως «περιβαλλοντικά βιώσιμες» επενδύσεις σε ορυκτό αέριο και πυρηνική ενέργεια, ενώ κρίθηκε αναγκαία και η επάνοδος του κάρβουνου. Πάντως, η κεντρική στρατηγική της Κομισιόν, που εξειδικεύθηκε και με την εργαλειοθήκη του RePowerEu, εμμένει στην «πράσινη» λογική του Green Deal και στη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

Ενεργειακό μείγμα

Στην Ελλάδα, η αναθεώρηση του ΕΣΕΚ που θα δώσει τον… τόνο για το ενεργειακό μείγμα της χώρας έως το 2030 δεν έχει προχωρήσει, ωστόσο τους τελευταίους μήνες έχουν αλλάξει οι πολιτικές κατευθύνσεις.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έως και τον περασμένο Ιούνιο μιλούσε για αύξηση της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ηλεκτροπαραγωγή στο 65%-70% (από 61% που είναι ο στόχος του υφιστάμενου ΕΣΕΚ). Η γενική γραμματέας Ενέργειας όμως, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, ανέφερε προ ημερών ότι το ποσοστό θα φτάσει το 80%.

Διαβάστε επίσης: COP 27: ΑΠΕ και πράσινες ηλεκτρικές διασυνδέσεις στην ατζέντα Μητσοτάκη

Ο πήχης

Οσο για τις ΑΠΕ, από περίπου 10 GW εγκατεστημένης ισχύος σήμερα, ο πήχης θα μπει στα 25 GW για το 2030 (από 18,9 GW που προβλέπει το υφιστάμενο ΕΣΕΚ), αυξάνοντας τις επενδύσεις για νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα κατά περίπου 15 δισ. ευρώ.

Επίσης, στο νέο ΕΣΕΚ θα περιληφθεί και ο στόχος για 2 GW υπεράκτια αιολικά πάρκα, για τα οποία δεν έχει διευκρινιστεί εάν θα περιλαμβάνονται στον στόχο των 25 GW.  Στις επενδύσεις έως το τέλος της δεκαετίας θα προστεθούν και μονάδες αποθήκευσης ενέργειας ισχύος 3 GW.

Ο λιγνίτης

Οπως σχολιάζουν στο «Βήμα» μέλη της Ομάδας Εργασίας για την παρακολούθηση των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), ένα ποσοστό 80% στην ηλεκτροπαραγωγή δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για τη συμμετοχή του λιγνίτη και του αερίου στο ενεργειακό μείγμα. Φέτος, κατά το πρώτο 9μηνο του έτους, η συμμετοχή των ΑΠΕ ήταν στο 46,1%, του λιγνίτη στο 11,2% (μόλις 2,2% αυξημένο σε σύγκριση με το 2021, παρά την απόφαση για «restart» της λιγνιτικής παραγωγής, με διπλασιασμό των εξορύξεων), του αερίου στο 36,7% και των καθαρών εισαγωγών στο 6% (το χαμηλότερο ποσοστό  από το 2013).

Φιλοδοξία

Παράλληλα, η πολιτική φιλοδοξία  στους κλιματικούς στόχους του ΕΣΕΚ είναι αυξημένη και σε άλλους τομείς, καθώς προωθείται συμμετοχή των ΑΠΕ πάνω από 50% για την ψύξη και τη θέρμανση των κατοικιών (42% στο ισχύον σχέδιο) και στο 30% στον τομέα των μεταφορών (από 19%).

Μάλιστα, στις σκέψεις του ενεργειακού επιτελείου, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι να τεθεί ως στόχος η ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα, στο τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, να ξεπεράσει το 45% (από την πρόβλεψη του 35% στο ισχύον ΕΣΕΚ).

Πάντως, το ελληνικό σχέδιο δεν έχει σχηματοποιηθεί, καθώς ακόμη δεν έχουν «τρέξει» τα επιστημονικά μοντέλα από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) και το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) ώστε να κλειδώσουν και οι τελικοί στόχοι.

Εκτακτος φόρος €373,55 εκατ. για τα υπερκέρδη των εταιρειών ηλεκτρισμού

Στο υπουργείο Οικονομικών έχει διαβιβαστεί το πόρισμα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) για τα «ουρανοκατέβατα» κέρδη των εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να εισπράξει το 90% εντός του επόμενου τριμήνου. Το πόρισμα προσδιορίζει το ποσό της έκτακτης εισφοράς των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της περιόδου Οκτωβρίου 2021 – Ιουνίου 2022 στα 373,55 εκατ. ευρώ. Το ποσό προέκυψε από τις προσωρινές καταστάσεις εκκαθάρισης και ενδέχεται να   επαναπροσδιοριστεί όταν θα υπάρξουν τα τελικά συγκεντρωτικά στοιχεία.

Τα χρήματα που θα εισπραχθούν από τη φορολόγησή του σε ποσοστό 90% θα κατευθυνθούν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), στο οποίο συγκεντρώνονται τα κονδύλια για τις επιδοτήσεις των τιμολογίων ρεύματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ετσι, μαζί με τα υπερέσοδα που ανακτώνται από τις εταιρείες παραγωγής ενέργειας στην πηγή, συνολικά για την περίοδο Οκτωβρίου 2021 – Οκτωβρίου 2022 υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 2,69 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, στα τέλη του μήνα εκτιμάται ότι θα προωθηθεί για ψήφιση στη Βουλή η ρύθμιση που θα προβλέπει την επιβολή έκτακτης φορολόγησης 90% στα υπερέσοδα των εταιρειών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να ανακτηθούν τα πρόσθετα έσοδα που τυχόν αποκόμισαν. Επίσης, η κυβέρνηση, βάσει του τελευταίου ευρωπαϊκού κανονισμού για τη φορολόγηση με 33% των πρόσθετων κερδών των διυλιστηρίων, εκτιμάται ότι θα συγκεντρώσει για το 2022 άλλα 540 εκατ. ευρώ, ενώ θα εισπράξει επιπλέον 300 εκατ. ευρώ από τις αυξήσεις των χρεώσεων ΥΚΩ στα τιμολόγια ρεύματος που προβλέπονται από την 1η Νοεμβρίου.

Τέλος, στην προσπάθειά της να αντλήσει έσοδα που θα τροφοδοτούν το ΤΕΜ, η κυβέρνηση επιβάλλει  τέλος 10 ευρώ ανά μεγαβατώρα στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιούν οι ηλεκτροπαραγωγοί. Το μέτρο αναμένεται να εμπλουτίσει τον κουμπαρά του ΤΕΜ με άλλα 400 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Ζητείται λύση για επιδότηση φωτοβολταϊκών στις πολυκατοικίες

Στις προσπάθειες για περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ περιλαμβάνονται τρία προγράμματα που ετοιμάζει το ΥΠΕΝ για την επιδότηση φωτοβολταϊκών στις στέγες, φωτοβολταϊκών αυτοπαραγωγής στις επιχειρήσεις και ενεργειακών κοινοτήτων σε ΟΤΑ για τη μείωση του κόστους στους δήμους και σε ευάλωτους καταναλωτές. Ωστόσο το ενεργειακό επιτελείο της κυβέρνησης αναζητεί μια λύση για να προχωρήσει και η συλλογική αυτοπαραγωγή «πράσινης» ενέργειας στις πολυκατοικίες, όπου κατοικεί περίπου το 60% του πληθυσμού της χώρας. Η δυνατότητα που είχε δοθεί ήδη από το 2015, μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων, είναι ανεφάρμοστη, όπως καταδεικνύεται από το γεγονός ότι σε καμία πολυκατοικία έως σήμερα οι ένοικοι δεν κατάφεραν να ιδρύσουν ενεργειακή κοινότητα (ΕΚΟΙΝ).

Εμπόδια παραμένουν αφενός η γραφειοκρατία και η ασυνεννοησία μεταξύ των ενοίκων, αλλά και τα σημαντικά πάγια έξοδα μιας ΕΚΟΙΝ. Επιπλέον, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο δεν επιτρέπει την ένταξη στο «σχήμα» του μετρητή κοινοχρήστων της πολυκατοικίας, αφού τα κοινόχρηστα δεν μπορούν να είναι «μέλος» μιας κοινότητας.

Περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς της αγοράς φωτοβολταϊκών ζητούν τη θεσμοθέτηση της συλλογικής αυτοπαραγωγής που θα αφορά φυσικά ή νομικά πρόσωπα τα οποία θα παράγουν ή και θα αποθηκεύουν από κοινού «πράσινη» ενέργεια (χωρίς να αποτελούν Ενεργειακή Κοινότητα) και θα τη συμψηφίζουν στο πλαίσιο του ενεργειακού συμψηφισμού (net metering), με το υπουργείο να εμφανίζεται θετικό να δρομολογήσει μια λύση για το πρόβλημα.

Πηγή: Εντυπη έκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ