Οπως έγραψε πρόσφατα ο Economist, στην περίπτωση των εθνοτικών συγκρούσεων στα Βαλκάνια είναι πάντοτε δύσκολο να εντοπίσει κάποιος με ακρίβεια τα πραγματικά αίτιά τους και ως εκ τούτου να κάνει ακριβή επιμερισμό ευθυνών. Η κατάσταση επί του πεδίου είναι περίπλοκη και διαπλεκόμενη με πολλούς παράγοντες. Η περίπτωση του Κοσόβου μαρτυρεί του λόγου το αληθές. Το Κόσοβο για πολλοστή φορά από το 2008 όταν μονομερώς ανακήρυξε την ανεξαρτησία του (UDI) βρίσκεται και πάλι στο χείλος ένοπλης σύγκρουσης με τη Σερβία, σύγκρουση που προσπαθούν να αποτρέψουν ΝΑΤΟ/KFOR, Ευρωπαϊκή Ενωση, ΗΠΑ. Λόγω αναταραχών (οδοφράγματα κ.λπ.) στη σερβική κοινότητα στο Β. Κόσοβο (120.000 άτομα, 6%, σε συνολικό πληθυσμό περίπου 1,8 εκατ.), ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς έθεσε «σε κατάσταση ύψιστης μάχιμης ετοιμότητας τις ένοπλες δυνάμεις και την αστυνομία της χώρας» προκειμένου, όπως είπε, «να διαφυλάξει τους Σέρβους και τη Σερβία». Η χειρότερη κλιμάκωση (αν και μάλλον δεν θα τολμήσει εισβολή για να συγκρουσθεί με το ΝΑΤΟ/KFOR). Τα βαθύτερα δομικά αίτια της κρίσης μπορούν να συνοψισθούν:
1. Το Βελιγράδι ακολουθεί μια εθνικιστική, εντελώς αδιέξοδη πολιτική μη αναγνωρίζοντας την πολιτική πραγματικότητα επί του πεδίου. Και η πραγματικότητα είναι ότι το Κόσοβο κατέστη μονομερώς μεν νομίμως δε (απόφαση ΔΔΧ-2013) ανεξάρτητο κράτος από το 2008 (ως συνέπεια εν πολλοίς της πολιτικής της Σερβίας απέναντί του). Και η διεθνής κοινότητα στην πλειοψηφία της (περίπου 100 χώρες) έχει αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του. Ανάμεσά τους και οι είκοσι δύο από τις είκοσι επτά χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Στις πέντε χώρες που για ειδικούς λόγους δεν έχουν αναγνωρίσει περιλαμβάνεται και η Ελλάδα αλλά «μόνο κατ’ όνομα» (λόγω κάποιας οιονεί ομοιότητας με το UDI των Τουρκοκυπρίων, αν και πρόκειται για εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις). Αλλωστε μόλις πρόσφατα ο υπ. Εξωτερικών Ν. Δένδιας επισκέφθηκε την Πρίστινα στηρίζοντας την ανεξαρτησία και την ευρωπαϊκή προοπτική του Κοσόβου. Επομένως όσο πολιτικά δύσκολο κι αν είναι, το Βελιγράδι οφείλει να λάβει τη ρεαλιστική απόφαση: να αποδεχθεί το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος (έστω κι αν δεν το αναγνωρίσει τυπικώς διπλωματικά άμεσα), κάτι που αποτελεί άλλωστε και προϋπόθεση για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ. Ο γόρδιος δεσμός του προβλήματος δεν λύνεται με ημίμετρα. Κόβεται με την αποδοχή/αναγνώριση.
2. Η αποδοχή θα πρέπει να συνοδεύεται με πρόσθετες εγγυήσεις για τα δικαιώματα των Σέρβων εντός Κοσόβου. Οχι με αλλαγή συνόρων αλλά με ευρύτερη αυτονομία που θα μπορούσε να φθάσει μέχρι και την ομοσπονδία. Ενώ η Πρίστινα θα πρέπει να εγκαταλείψει άπαξ και διά παντός την οποιαδήποτε συζήτηση (που αφήνει να υφέρπει – δύσκαμπτος πρωθυπουργός Αλ. Κούρτι) για «Μεγάλη Αλβανία» με συνένωση στο μέλλον και άλλα επικίνδυνα, ιδιαίτερα τώρα που στοχεύει σε ένταξη στην ΕΕ (υπέβαλε ήδη αίτηση).
3. Εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος της Ρωσίας (και δευτερευόντως της Κίνας). Οι δύο αυτές χώρες δεν έχουν ως γνωστόν αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου στηρίζοντας την πολιτική της Σερβίας. Ειδικά η Ρωσία επενδύει σημαντικά στην επέκταση της επιρροής της στα Βαλκάνια μέσω κυρίως της Σερβίας, αξιοποιώντας για τον σκοπό αυτόν και το ζήτημα του Κοσόβου. Η Πρίστινα μάλιστα υποπτεύεται ότι η τρέχουσα αναταραχή είναι έργο της Μόσχας. Πολύ πιθανόν. Και για όσο η ΕΕ δεν επιταχύνει την ένταξη των δυτικοβαλκανικών χωρών τόσο θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος η Ρωσία για την πολιτική της.
Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής, σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ
Latest News
Η Ευρώπη πότε θα συζητήσει για την Ευρώπη;
Η Ευρώπη αδυνατεί να κάνει μια σοβαρή συζήτηση για το μέλλον της
Η τιμή της πατάτας
Πώς αντιμετωπίζεται και αυτή η ακρίβεια;
Το πιο σημαντικό κεφάλαιο
Παρασυρόμαστε από την γκρίνια και τη μεμψιμοιρία των καθημερινών προβλημάτων
Οι αυταπάτες ως εργαλείο αποτυχίας
Οι αυταπάτες όταν γίνονται δεύτερη φύση, έχουν ενίοτε υψηλό και οδυνηρό για τους λαούς κόστος
Ανθρωπιστική κίνηση ή ληστεία;
Μέχρι τώρα έχουν κατασχεθεί ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ύψους περίπου 300 δισ. δολαρίων που ήταν τοποθετημένα σε δυτικά τραπεζικά ιδρύματα κατά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία
Ο νέος ενεργειακός φαύλος κύκλος
Μπορεί η ενεργειακή κρίση να θεωρούμε ότι έχει ξεπεραστεί λόγω της μείωσης των τιμών, αλλά αυτός ο νέος κόσμος που δημιουργείται με τις τόσο εντυπωσιακές επενδύσεις δεν έχει βρει ακόμα την περπατησιά του
Η λάθος συζήτηση
Είναι πραγματικά υπέροχη… η συζήτηση για το πόσο πρέπει να αυξηθούν οι δαπάνες για την υγεία.
Το θέμα δεν είναι μόνο η ανάπτυξη
Το ρεπορτάζ των Financial Times απλώς είπε την αλήθεια για την κατάσταση στη χώρα
Πανεπιστήμια στην αγορά
Ο πραγματικός αθέμιτος ανταγωνισμός απέναντι στο δημόσιο πανεπιστήμιο
Γιατί είναι σημαντικό το ομόλογο;
Αυτές οι εκδόσεις είναι σχεδόν «υποχρεωτικές»