Κρήτη: Το υδροηλεκτρικό του 1929 «οδηγός» για τις ΑΠΕ

Σε χώρο όπου θα αναπτύσσονται σημαντικές δράσεις που αφορούν την ενέργεια και το περιβάλλον μετατρέπεται το παλιό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Αγιά Χανίων, το οποίο αξιοποιείται και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Ο συγκεκριμένος χώρος είναι βιομηχανικό μνημείο που συνδέεται με τα πρώτα βήματα που είχαν γίνει στην Κρήτη για ηλεκτροδότηση περιοχών.

Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 22 Ιουλίου 1929 επί δημαρχίας Εμμανουήλ Μουντάκη, από τον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Λειτουργούσε ως μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός αιχμής με 3 υδροστροβίλους και 3 γεννήτριες, αντλώντας νερό από την γειτονική λίμνη Αγιάς. Η ισχύς του σταθμού ήταν 660 KW.

Ξεκλείδωσε το υδροηλεκτρικό της ΔΕΗ στη Μεσοχώρα

Ο Μικρός ΥδροΗλεκτρικός Σταθμός (ΜΥΗΣ) Αγυιά, μαρτυρά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε μια περίοδο που η Ελλάδα μετεξελίσσεται. Από την εποχή του λύχνου και της Γερμανικής κατοχής μέχρι το τέλος του β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το σχέδιο ΜΑΡΣΑΛ αλλά και των απαιτήσεων του 21ου αιώνα, της εποχής της ενεργειακής μετάβασης του πλανήτη σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες.

Ο επισκέπτης του εκθεσιακού χώρου συναντά ένα κτήριο – μηχανή παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, με τον συντηρημένο αυθεντικό εξοπλισμό του και ενημερώνεται για τους επιπλέον τρόπους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσω φυσικών δειγμάτων (ανεμογεννήτρια, φωτοβολταϊκά πάνελ, βάνα γεωθερμίας κλπ), επεξηγηματικών πινακίδων και διαδραστικής λειτουργικής διάταξης φωτοβολταϊκών πάνελ.

Ο παλιός σταθμός και η λίμνη Αγυιάς

Η Τεχνητή λίμνη της Αγυιάς και ο ΜΥΗΣ ως ένα ενιαίο έργο παραχωρήθηκαν για χρήση στην Περιφέρεια Κρήτης το 2011. Η Περιφέρεια Κρήτης εκπόνησε έργα ανάπλασης με πεζοδρομήσεις της περιμέτρου της λίμνης καθώς και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου του Μικρού Υδροηλεκτρικού Σταθμού με φυσικά υλικά συμβατά με το χαρακτήρα και το ευαίσθητο τοπίο της περιοχής. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε. σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης αποκατέστησε το κτίριο του εργοστασίου και τον περιβάλλοντα χώρο του και το μετέτρεψε σε επισκέψιμο για το κοινό εκπαιδευτικό – εκθεσιακό χώρο προβολής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Το 2020 υπογράφηκε προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης, του Τεχνικού Επιμελητηρίου/Τμήμα Δυτικής Κρήτης και της Περιφερειακής Αναπτυξιακής Εταιρείας Κρήτης ΑΕ σύμφωνα με την οποία, η τελευταία ανέλαβε τη λειτουργία του κτιρίου του πρώην ΜΥΗΣ Αγυιάς ως έναν εκθεσιακό, επισκέψιμο χώρο με εκπαιδευτικά και πολιτιστικά προγράμματα και δράσεις.

Στην υπηρεσία της εκπαίδευσης

Η δράση αυτή επεκτείνεται σήμερα με την προσπάθεια για επίσημη ένταξη του εκθεσιακού-διαδραστικού χώρου ΜΥΗΣ Αγυιά στην εκπαιδευτική – επιμορφωτική διαδικασία των σχολείων της ΠΕ Χανίων.

Η εξέλιξη αυτή δρομολογήθηκε μετά από συνάντηση με τους προϊσταμένους της Α’ Βάθμιας και Β’Βάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων Πόπη Ψαρουδάκη-Κασωτάκη και Ιωάννη-Παναγιώτη Αμπελά, που είχε ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης Κρήτης και πρόεδρος της Περιφερειακής Αναπτυξιακής Εταιρείας Κρήτης (ΠΑΝΕΤΑΙΚ ΑΕ) Αντώνης Παπαδεράκης.

Στην συνάντηση συμμετείχαν επίσης η Μαρία Πετραντωνάκη, διευθύντρια της ΠΑΝΕΤΑΙΚ ΑΕ, και η συνεργάτης της Εταιρείας – μουσειοπαιδαγωγός Μαριλένα Παντελάκη.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παπαδεράκης, «μετά την διαπίστωση ότι υπάρχει αυξημένη επισκεψιμότητα στον χώρο αποφασίσαμε να δώσουμε και εκπαιδευτικό χαρακτήρα στη λειτουργία του χώρου με άξονες την ενέργεια και το περιβάλλον.

Στο πλαίσιο αυτό κατά την συνάντηση αφού έγινε η σχετική ενημέρωση για το χαρακτήρα και τους σκοπούς του εκθεσιακού – διαδραστικού χώρου ΜΥΗΣ Αγυιά, παρουσιάστηκαν τα προγράμματα περιήγησης και δραστηριοτήτων που έχουν αναπτυχθεί και προσφέρονται σε διάφορες ηλικιακές κατηγορίες μαθητών.

Οι προϊστάμενοι των δύο διευθύνσεων εκπαίδευσης ανέλαβαν να προχωρήσουν σε ενέργειες για την επιτόπια ενημέρωση – επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για τις δράσεις που αναπτύσσονται στο ΜΥΗΣ Αγυιά προκειμένου να προγραμματίσουν επισκέψεις με τις σχολικές τους τάξεις».

Όπως ακόμα τόνισε συμφωνήθηκε η ανάπτυξη μιας περαιτέρω μεταξύ τους συνεργασίας, με την εμπλοκή και του ΕΚΦΕ (Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών) Χανίων και του ΚΕΠΕΑ (Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία) Βάμου, για τον σχεδιασμό και υλοποίηση επιπλέον εκπαιδευτικών-επιμορφωτικών προγραμμάτων και πειραμάτων στο ΜΥΗΣ Αγυιά γύρω από τους άξονες «Ενέργεια» και «Περιβάλλον» και την από κοινού υποβολή σχετικών προτάσεων σε εθνικά και ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα.

Ο κ. Παπαδεράκης χαρακτήρισε πολύ σημαντική την συγκεκριμένη δράση για την οποία θα ενημερωθεί η εκπαιδευτική κοινότητα.

Πέραν τούτου σχεδιάζεται η ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και διαλέξεων στο χώρο καθώς και η ψηφιοποίηση του μουσείου και η διασύνδεση του μέσω διαδικτύου και με άλλα μουσεία.

Μέσω της δράσης αυτής θα είναι δυνατή η «επίσκεψη» και άλλων χώρων βιομηχανικού μουσειακού ενδιαφέροντος ενώ σχεδιάζεται και η ανάπτυξη ολοκληρωμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης και μία σειρά δράσεων που θα εξελιχθούν το επόμενο χρονικό διάστημα.

«Δημιουργούμε ουσιαστικά ένα χώρο πολύ-δραστηριότητας και επιμόρφωσης για την ενέργεια και το περιβάλλον. Να μπορεί ο επισκέπτης να έχει μια εικόνα της ενέργειας προβάλλοντας παράλληλα το στοιχείο της παραγωγής με ανανεώσιμο τρόπο ενέργειας», τόνισε  ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης τονίζοντας ότι, «το συγκεκριμένο εργοστάσιο ήταν επί της ουσίας τόπος παραγωγής ενέργειας με την αξιοποίηση της λίμνης Αγυιάς. Το έργο για την εποχή του ήταν πρωτοποριακό, μιλάμε δηλαδή για αξιοποίηση τότε Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας».