Φυσικό αέριο: Οι διακυμάνσεις στις τιμές εντείνουν την αβεβαιότητα

Ο τελευταίος μήνας ήταν ένας μήνας που έφερε ανακούφιση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ασυνήθιστα ζεστός καιρός είχε ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη πτώση της ζήτησης για φυσικό αέριο, γεγονός που έφερε βουτιά στις τιμές και ανάσα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Οικονομολόγοι και παράγοντες της αγοράς προεξοφλούν το τέλος της ενεργειακής κρίσης, ωστόσο υπάρχει μία παράμετρος που αξίζει κανείς να επισημάνει στις αναλύσεις τους. Τρεις λέξεις που μπορούν να αλλάξουν όλο το νόημα, αλλά και τις προοπτικές: «επί του παρόντος».

Παράλληλα η πτώση των τιμών του φυσικού αερίου, αυξάνει τις πιθανότητες ότι η μάστιγα του πληθωρισμού της ευρωζώνης θα αμβλυνθεί νωρίτερα από το αναμενόμενο, εξαναγκάζοντας την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να βάλει ένα φρένο στην επιθετική επιτοκιακή της πολιτική.

Φυσικό αέριο: Γιατί ο καλός καιρός μπορεί να μην κρύβει μόνο καλά νέα

Μετά από έναν χρόνο όπου οι τιμές καταναλωτή υπερέβαιναν σταθερά τις προβλέψεις μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το μπλοκ ξεκινά το 2023 με την προοπτική ότι αυτή η ανοδική δυναμική θα αντιστραφεί και οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές θα είναι πιο λαμπρές.

Και όπως προέβλεψε πρόσφατα ο Γιόεργκ Άνγκελε, οικονομολόγος στη Bantleon στη Ζυρίχη, υπάρχει ακόμη και η πιθανότητα ο πληθωρισμός να φτάσει τον στόχο του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας το τέταρτο τρίμηνο, αντί για το 2025.

Εάν οι τιμές του φυσικού αερίου παραμείνουν εκεί που είναι, «θα υπήρχε τεράστια πίεση προς τα κάτω στον πληθωρισμό», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα η ΕΚΤ  να «ξεφύγει ξανά, αλλά αυτή τη φορά προς την αντίθετη κατεύθυνση».

Ενεργειακή κρίση: Ο εφιάλτης ενός αφύσικα ζεστού χειμώνα σώζει την Ευρώπη

Αβεβαιότητα

Ωστόσο, αυτό τα διακύβευμα πίσω από όλες αυτές της αισιόδοξες προβλέψεις παραμένει η υψηλή ακόμα αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία των τιμών του φυσικού αερίου.

Οι ήπιες θερμοκρασίες, οι πιο διαφοροποιημένες προμήθειες και οι προσπάθειες για μείωση της κατανάλωσης έχουν αμβλύνει μεγάλο μέρος της πίεσης που εντάθηκε όταν η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία πριν από σχεδόν έναν χρόνο. Τα αποθέματα φυσικού αερίου είναι πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών και οι τιμές διαπραγματεύτηκαν πρόσφατα κάτω από τα προπολεμικά επίπεδα.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι ο κίνδυνος «πλήρους οικονομικής κατάρρευσης» φαίνεται να έχει αποφευχθεί. Η πιο ρόδινη προοπτική σηματοδοτεί μια στροφή σε σχέση με μόλις πριν από λίγους μήνες, όταν υπήρχε φόβος ότι η περιοχή θα δυσκολευόταν να κρατήσει τα φώτα αναμμένα τους ψυχρότερους μήνες.

Οι ψυχρές ημέρες

Ακόμα κι έτσι πάντως, μεγάλο μέρος του χειμώνα είναι μπροστά μας και υπάρχουν κίνδυνοι από ακραίες καιρικές συνθήκες ή νέα προβλήματα στον εφοδιασμό. Ήδη οι μετεωρολόγοι προβλέπουν ένα κύμα ψύχους τις επόμενες ημέρες σε πολλές περιοχές της Ευρώπης.

Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια ακόμη πιο δύσκολη χρονιά, καθώς αγωνίζεται να ξαναχτίσει τα αποθέματα φυσικού αερίου που προμήθευε προηγουμένως η Ρωσία, ενώ το ξαφνικό άνοιγμα της Κίνας θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγαλύτερη ζήτηση για υγροποιημένο φυσικό αέριο.

«Ο αντίκτυπος των χαμηλότερων τιμών του φυσικού αερίου εξαρτάται από το αν θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα ή αν πρόκειται για μια προσωρινή χαλάρωση», σχολίασε στο Bloomberg, η Άιλα Μιρ, οικονομολόγος στην Danske Bank στην Κοπεγχάγη.

«Υπάρχει ακόμη ο κίνδυνος να επιδεινωθεί η κατάσταση σε περίπτωση νέου σοκ ή επίθεσης στην ευρωπαϊκή ενεργειακή υποδομή», τόνισε και πρόσθεσε ότι «εάν η κατάσταση παραμείνει ως έχει, σημαίνει ότι η επιβράδυνση του ενεργειακού πληθωρισμού θα μπορούσε να έρθει ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως».

Αισιοδοξία

Η ευνοϊκότερη ενεργειακή κατάσταση κάνει τους οικονομολόγους πιο αισιόδοξους. Η Goldman Sachs και η Bank of America την περασμένη εβδομάδα υποστήριξαν ότι η ευρωζώνη θα καταφέρει πιθανότατα να αποφύγει τη χειμερινή ύφεση, λέγοντας ότι οι χαμηλότερες τιμές του φυσικού αερίου πιθανότατα θα επιταχύνουν την υποχώρηση του πληθωρισμού.

Άλλοι, ωστόσο, προειδοποιούν ότι υπάρχει πολύς πόνος ακόμα. Ενώ υπάρχει μια αρκετά άμεση σχέση μεταξύ των τιμών χονδρικής του φυσικού αερίου και του τι πληρώνουν οι καταναλωτές σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ολλανδία, ο Άνγκελε της Bantleon υποστηρίζει ότι πολλά νοικοκυριά στη Γερμανία, για παράδειγμα – θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν τους υπερβολικά υψηλούς λογαριασμούς θέρμανσης φέτος.

Ανακούφιση

Επίσης οι υπουργοί Οικονομικών σε όλη την περιοχή, μπορεί να ανασάνουν με ανακούφιση καθώς τα μέτρα στήριξης που συμφώνησαν πέρυσι φαίνονται φθηνότερα από ό,τι φοβόντουσαν αρχικά. Οι οικονομολόγοι στο Berenberg έχουν ήδη μειώσει τις προβλέψεις τους για το δημοσιονομικό έλλειμμα της ευρωζώνης το 2023 στο 3,7% από 4,3%.

Οι αποθήκες του φυσικού αερίου είναι ακόμα γεμάτες σε ποσοστό άνω του 83%, παρέχοντας επί της ουσίας ένα ασφαλές μαξιλάρι, ακόμα και για την επόμενη χρονιά, όταν οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου θα έχουν σχεδόν μηδενιστεί.

«Παράλογη» αύξηση των αποθεμάτων

Στην πραγματικότητα, ο χειμώνας ήταν τόσο ήπιος που υπήρξε μια παράλογη αύξηση στην αποθήκευση φυσικού αερίου, επισημαίνει χαρακτηριστικά ο John Kemp του Reuters, τονίζοντας ότι υπάρχει ένας ακόμα παράγοντας που οδήγησε σε αυτήν την «παράλογη αύξηση»: η μείωση της κατανάλωσης βιομηχανικού αερίου. Και ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι βιομηχανικοί καταναλωτές μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση είναι να συρρικνώσουν τις δραστηριότητές τους.

Όπως επισημαίνει το Oilprice.com, αυτή είναι η «σκοτεινή πλευρά» τα καλών νέων που φέρνει η καλοκαιρία, τονίζοντας επίσης ότι μερίδα των αναλυτών φαίνεται να αγνοεί το γεγονός ότι η μείωση κατά 20,1% στην κατανάλωση φυσικού αερίου σε ολόκληρο το μπλοκ προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις υπέρογκες τιμές του φυσικού αερίου που επιβάρυναν την κατανάλωση.

Βουτιά σε ακόμα υψηλά επίπεδα

Υπάρχει επίσης και το γεγονός ότι, παρόλο που οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί από τις κορυφές του περασμένου καλοκαιριού, δεν πλησιάζουν καθόλου εκεί που ήταν το 2019. Όπως σημείωσε το Politico σε πρόσφατο άρθρο σχετικά με τη ζήτηση και τις τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, κοντά στα 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα, οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου ήταν περίπου πενταπλάσιες από ό,τι ήταν το 2019.

Και προσθέτει το oilprice.com ότι το πρόβλημα για το οποίο δεν θέλουν να μιλήσουν οι ευρωπαίοι πολιτικοί είναι ότι όσο η ΕΕ βασίζεται στο LNG, αυτές οι τιμές δεν πρόκειται να μειωθούν πολύ για τον πολύ απλό λόγο ότι το LNG δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι τόσο φθηνό όσο το φυσικό αέριο του αγωγού.

Ο άλλος λόγος είναι ότι οι παραδόσεις αερίου μέσω των ρωσικών αγωγών δεν επιστρέφουν σύντομα, ούτε κατά μήκος του Nord Stream 1, και αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να βασίζεται στο LNG τόσο από επιλογή όσο και από ανάγκη .

Οι ανησυχίες για το καλοκαίρι

Επίσης, καθώς οι τιμές χονδρικής στην αγορά TTF πέφτουν, τόσο θα πέφτουν οι τιμές λιανικής όταν καλύψουν τις τιμές χονδρικής – οι λιανικοί προμηθευτές ενέργειας αγοράζουν το αέριό τους στη χονδρική αγορά μήνες νωρίτερα – και ο χειμώνας μπορεί να συνεχιστεί ήπιος. Αλλά αυτό πιθανότατα θα σήμαινε επίσης ένα ξηρό, ζεστό καλοκαίρι. Και αυτό θα αύξανε τη ζήτηση ενέργειας για σκοπούς ψύξης.

Αν και είναι απίθανο να υπερβεί την παραδοσιακή χειμερινή ζήτηση, αυτή η πιθανή νέα καλοκαιρινή ζήτηση ενέργειας θα μπορούσε να καταστήσει το έργο των ευρωπαϊκών χωρών που σπεύδουν να ξαναγεμίσουν τις αποθήκες αερίου τους λίγο πιο δύσκολο, ακόμη και με αέριο που έχει αποθηκευτεί από την προηγούμενη περίοδο θέρμανσης.