Ηλεκτρική ενέργεια: Κυρίαρχες οι ΑΠΕ το 2022

Κυρίαρχες ήταν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στο μείγμα καυσίμου της Ελλάδας στην ηλεκτροπαραγωγή για ολόκληρο το 2022. Ειδικότερα, αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, μονάδες βιομάζας έφτασαν το 35% και μαζί με τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς το 41%. Μάλιστα, η σταδιακή άνοδος καταγράφεται εδώ και μια πενταετία, καθώς από περίπου 10.000 GWh (γιγαβατώρες) που έδιναν οι ΑΠΕ (χωρίς τα νερά) το 2018, αυξήθηκαν σε 10.600 GWh το 2019, σε 13.700 GWh το 2020, σε 16.100 GWh το 2021 και έφτασαν τις 17.500 GWh το 2022.

Την ανάγκη για περισσότερες ΑΠΕ ανέδειξε τον τελευταίο χρόνο η ενεργειακή κρίση και το ράλι στις ενεργειακές τιμές. Όπως ανέφερε χθες και ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ (Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας) κ. Παναγιώτης Λαδακάκος, με αφορμή τη δημοσίευση των στατιστικών της αιολικής ενέργειας για το 2022, τα αιολικά πάρκα αποτελούν έργα εθνικής σημασίας καθώς, όσο αυξάνεται η διείσδυσή τους, μειώνεται η τιμή της ενέργειας για τον καταναλωτή και ενισχύεται η ενεργειακή ασφάλεια και η ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας. «Η πρόσφατη υποχώρηση των τιμών του φυσικού αερίου δεν πρέπει να αποπροσανατολίζει. Όσο καθυστερούμε την ενεργειακή μετάβαση, τόσο πιο πιθανό είναι η κρίση των τιμών ενέργειας να επανακάμψει», επεσήμανε.

Πότε ανοίγουν οι αιτήσεις για τα φωτοβολταϊκά με μπαταρίες – Όροι και προϋποθέσεις

Όσον αφορά στα υπόλοιπα καύσιμα, σύμφωνα με την Ετήσια Ανάλυση της Ελληνικής Ενεργειακής Αγοράς από το ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης) το φυσικό αέριο συμμετείχε στην ηλεκτροπαραγωγή για το 2022 με 38%, οι καθαρές εισαγωγές με 14%, ο λιγνίτης με 12%. Ειδικά η ηλεκτρική ενέργεια εισαγωγών διαμορφώθηκε στις 8.790 MWh (μεγαβατώρες), αυξημένη κατά 5,52%, σε σύγκριση με το 2021 (8.330 MWh).

141% αύξηση στη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος

Σχετικά με τη μέση Τιμή Εκκαθάρισης της Αγοράς (ΤΕΑ) ηλεκτρικής ενέργειας του 2022, ήταν αυξημένη κατά 141%. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση του ΙΕΝΕ, η μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στα 279,39 ευρώ/MWh , αυξημένη κατά 141% σε σύγκριση με το 2021 (116,02 ευρώ/MWh). Η σημαντική αύξηση της τιμής της εγχώριας ηλεκτρικής ενέργειας αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην άνοδο των τιμών φυσικού αερίου στην Ευρώπη και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα και στην επίσης εντυπωσιακή αύξηση των τιμών των ρύπων, που ξεπέρασαν μέσα στο 2022 τα 98 ευρώ ανά τόνο.

Σε βάθος πενταετίας, η μέση ΤΕΑ έχει καταγράψει σημαντική αύξηση, καθώς έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2018 και του 2019. Ειδικότερα, το 2018 ήταν στα 60,4 ευρώ/MWh, το 2019 στα 63,8 ευρώ/MWh, το 2020 στα 45 ευρώ/MWh, το 2021 στα 116 ευρώ/MWh και το 2022 στα 279,39 ευρώ/MWh.

Κατάτι μειωμένη ήταν η ζήτηση ενέργειας που διαμορφώθηκε στις 51,8 ΤWh (τεραβατώρες) το 2022, μειωμένη μόλις κατά 1,25%, σε σύγκριση με το 2021, παρά την αύξηση των τιμών ρεύματος. Μάλιστα, την τελευταία πενταετία η ζήτηση κυμαινόταν περίπου στα ίδια επίπεδα, με εξαίρεση το 2020 όταν, λόγω των lockdown, είχε πέσει στις 48,9 ΤWh.

Οι «πρωταθλητές» των επενδύσεων στην αιολική ενέργεια το 2022

Μειωμένες οι εισαγωγές αερίου το 2022

Το 2022, σύμφωνα με τους μελετητές του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, οι συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου της Ελλάδας ανήλθαν σε 62 TWh, μειωμένες κατά 12% σε ετήσια βάση και όντας πολύ κοντά στα επίπεδα του 2020 (63 TWh).

Το φυσικό αέριο εισάγεται στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) της Ελλάδας µέσω τεσσάρων σημείων εισόδου, το Σιδηρόκαστρο στα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας από το οποίο εισέρχεται ρωσικό φυσικό αέριο, οι Κήποι Έβρου στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας από το οποίο εισάγονται ποσότητες τουρκικού «basket», η Νέα Μεσημβρία, δηλαδή το σημείο διασύνδεσης του ΕΣΦΑ με τον αγωγό TAP ο οποίος μεταφέρει αζέρικο φυσικό αέριο και η Αγία Τριάδα απέναντι από τη νήσο Ρεβυθούσα όπου εισάγεται LNG.

Από τις συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου για το 2022 το 61% μπήκε μέσω της Αγίας Τριάδας, 14% μέσω του Σιδηροκάστρου, 4% μέσω των Κήπων και 20% μέσω της Νέας Μεσημβρίας. Όσον αφορά στο LNG που φτάνει στη Ρεβυθούσα, οι ΗΠΑ παραμένουν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας στη χώρα μας με ποσοστό 51,29%. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε το 2022 η Αλγερία και ακολουθούν η Αίγυπτος, η Νιγηρία, η Νορβηγία, η Ρωσία και το Ομάν.

Όσο για τη μεσοσταθμική τιμή εισαγωγής φυσικού αερίου το 2022 διαμορφώθηκε στα 116,3 ευρώ/MWh, καταγράφοντας σημαντική άνοδο κατά 148% σε σχέση με τα 46,9 ευρώ/MWh του 2021, ενώ σχεδόν πενταπλασιάστηκε σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2018.

«Στο τραπέζι» ο επανασχεδιασμός της αγοράς ρεύματος της ΕΕ

Σχετικά με τις κατηγορίες καταναλωτών φυσικού αερίου, το μεγαλύτερο τμήμα της εγχώριας κατανάλωσης (73,55%) αντιστοιχεί στην κατανάλωση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και έπονται οι οικιακοί καταναλωτές και οι συνδεδεμένες στα δίκτυα επιχειρήσεις, με ποσοστό 21,50%, καθώς και οι εγχώριες βιομηχανίες, που συνδέονται απευθείας στο σύστημα υψηλής πίεσης του ΔΕΣΦΑ, με ποσοστό 4,95%.

Μάλιστα, είναι αξιοσημείωτο ότι το 2022, καταγράφηκε αυξητική τάση στη συνολική ζήτηση φυσικού αερίου στην Ελλάδα, καθοδηγούμενη κυρίως από τις εξαγωγές, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΦΑ. Συγκεκριμένα, η συνολική ζήτηση (εγχώρια κατανάλωση και εξαγωγές) φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 11,11%, φθάνοντας τις 86,18 TWh (από 77,56 ΤWh το 2021).

Ουσιαστικά η αξιοσημείωτη αύξηση κατά 288,68% που καταγράφηκε στις εξαγωγές φυσικού αερίου (από 7,6 TWh το 2021 σε 29,54 TWh το 2022) υπερκάλυψε τη μείωση της εγχώριας κατανάλωσης κατά ποσοστό 19,04% (από 69,96 TWh στις 56,64 TWh). Ειδικότερα, το 34,27% της συνολικής ζήτησης για το 2022 αφορούσε σε εξαγωγές φυσικού αερίου, κυρίως προς τη Βουλγαρία από το σημείο διασύνδεσης στο Σιδηρόκαστρο, ενώ μικρότερες ποσότητες φυσικού αερίου εξήχθησαν και προς την Ιταλία μέσω του αγωγού TAP από τη Νέα Μεσημβρία.