Aλέξανδρος Ισηγόνης: Το μεγάλο ελληνικό μυαλό που σχεδίασε το εμβληματικό «Mini»

Στις 26 Αυγούστου 1959, πριν από 64 χρόνια, έκανε την εφάνιση του το πιο εμβληματικό ίσως αυτοκίνητο του 20ου αιώνα, το Mini Cooper. Βέβαια, λίγοι γνωρίζουν πως ο δημιουργός του ήταν Έλληνας, ο Sir Alec Issigonis.

Ο Αλέξανδρος Αρνόλδος Κωνσταντίνου Ισηγόνης γεννήθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας στις 18 Νοεμβρίου 1906. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Ισηγόνης ήταν μηχανικός με καταγωγή από την Πάρο και η μητέρα του Χίλντα Πρόκοπ ήταν Γερμανίδα, από τη Βαυαρία και κόρη πλούσιου ζυθοποιού της Σμύρνης.

Σε δέκα χρόνια η Mini μετατρέπεται σε μία αμιγώς ηλεκτρική μάρκα

Τα πρώτα χρόνια

Η οικογένεια του κατείχε ένα εργοστάσιο παραγωγής λεβήτων. Ο Αλέξανδρος δεν είχε δει αυτοκίνητο μέχρι την ηλικία των 12 ετών. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κατά την πολυτάραχη περίοδο που η Τουρκία αποκτούσε τη σύγχρονη μορφή της, η οικογένειά του αναγκάστηκε να καταφύγει στη Μάλτα το 1922, και ο πατέρας του πέθανε στο νησί.

Τότε ήταν που η μητέρα του τον πήγε στην Αγγλία, όπου δύο χρόνια αργότερα κατάφερε να αγοράσει το πρώτο του αυτοκίνητο, ένα Singer με αμάξωμα Weymann, με το οποίο ταξίδεψε τη μητέρα του στην Ευρώπη το 1925 αντιμετωπίζοντας – όπως ο ίδιος σχολίαζε συχνά σε φίλους και τους συναδέλφους του – ότι το Austin 1800 (ADO17) ήταν το σχέδιο για το οποίο ήταν πιο περήφανος. Αυτή ήταν μία εμπειρία που δεν θα ξεχνούσε ποτέ, μία εμπειρία που τον ώθησε, όταν επέστρεψε, να ξεκινήσει ένα τριετές πρόγραμμα σπουδών σαν μηχανολόγος μηχανικός στην πολυτεχνική σχολή του Μπάτερσι (Battersea) στο Λονδίνο.

Η δεξιοτεχνία του Άλεκ και ο ενθουσιασμός του για τη ζωγραφική και τη σχεδίαση ήταν αρκετά για να πυροδοτήσουν την απέχθειά του προς τη θεωρία των μαθηματικών και απέτυχε στις εξετάσεις των μαθηματικών τρεις φορές. Σαν αντιδραστικό και ελεύθερο πνεύμα που ήταν, απεχθανόταν την αυστηρή λογική των μαθηματικών, μάλιστα αποκαλούσε τα μαθηματικά «εχθρό κάθε πραγματικά δημιουργικού ανθρώπου».

Μετά την αποφοίτησή του κι έπειτα από μια περίοδο ξενοιασιάς αρχίζει την επαγγελματική του διαδρομή στην ακμαία εκείνη την περίοδο αυτοκινητοβιομηχανία της Μεγάλης Βρετανίας. Δουλεύει αρχικά για τη Humber και στη συνέχεια για τη Morris Motor Company στο τμήμα των αναρτήσεων. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η εταιρεία του αναλαμβάνει διάφορα συμβόλαια για τον Βρετανικό Στρατό και ο Ισηγόνης παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατασκευή ενός ελαφρού αναγνωριστικού οχήματος, αποφεύγοντας τη στράτευση και τον πόλεμο.

Μετά τον πόλεμο επανέρχεται στη σχεδίαση αυτοκινήτων και το 1948 παρουσιάζει το «Μοσκίτο», που ως Morris Minor θα κάνει μεγάλη καριέρα, καθώς θα παράγεται έως το 1971. Ήταν ένα αυτοκίνητο κομμένο και ραμμένο για την ανερχόμενη τότε εργατική τάξη, που συνδύαζε τη χαμηλή τιμή με τις ανέσεις ενός ακριβού αυτοκινήτου.

Το θρυλικό σχέδιο

Η γέννηση του Mini

Ο ίδιος, όπως αναφέρουν στοιχεία της βιογραφίας του, μουτζούρωνε όποια χαρτοπετσέτα έβρισκε εμπρός του στις παμπ που επισκεπτόταν και από αυτά τα σκίτσα «γεννήθηκε» το Mini.

Συγκεκριμένα, όταν βρισκόταν στη British Motor Corpotation (BMC), η κρίση στο Σουέζ το 1956 προκαλεί άνοδο των τιμών του πετρελαίου και η ανάγκη για ένα μικρό και φθηνό τετραθέσιο αυτοκίνητο είναι απαραίτητη όσο ποτέ. Ετσι, τον Αύγουστο του 1959 παρουσιάζει το Morris Mini Minor ή Mini Cooper, όπως είναι γνωστό στην Ελλάδα, ένα αυτοκίνητο λιτό, χωρίς ραδιόφωνο και αξεσουάρ, καθότι o δημιουργός του πίστευε ότι αποσπούν την προσοχή του οδηγού.

Πάνω απ΄όλα το Mini Cooper έφερε μια σειρά επαναστατικών καινοτομιών, όπως εμπρός και εγκάρσια τοποθετημένος κινητήρας, μπροστινή μετάδοση κίνησης και άπλετος χώρος. Με τιμή αγοράς 496 λίρες στη χώρα παραγωγής του, το Mini ήταν το δεύτερο πιο οικονομικό αυτοκίνητο που κυκλοφορούσε εκείνη την εποχή.

Ο Αλέξανδρος Ισηγόνης ποζάρει δίπλα σε ένα Μini Classic

Πολύ γρήγορα το Mini θα γίνει παγκόσμιο Best Seller, με πωλήσεις 5,3 εκατομμυρίων αυτοκινήτων, χαρίζοντας στον Ισιγώνης μια θέση στο πάνθεον των σχεδιαστών του 20ου αιώνα. Το Mini, σύμβολο της νεανικής ανεξαρτησίας, κυκλοφορεί ως το 2000 με βελτιώσεις και παραλλαγές, ενώ κατέστει το βρετανικό αυτοκίνητο με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην ιστορία. Επιπλεόν, το αυτοκίνητο αυτό ψηφίστηκε το 1999 ως το 2ο πιο επιδραστικό αυτοκίνητο στην ιστορία πίσω μόνο από Ford model T και μπροστά από τα θρυλικά Citroen DS και VW Beetle.

Αλλες δημιουργίες

Σημειώνεται πως τρία χρόνια μετά το Mini, ακολούθησε το 4-πορτο μεσαίο Morris 1100 και, τέλος, το 1964 κυκλοφόρησε το μεγάλο και ευρύχωρο Austin 1800. Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ισηγόνης είναι και ο δημιουργός τριών από τα πέντε βρετανικά αυτοκίνητα με τις υψηλότερες πωλήσεις στην ιστορία, το Μόρρις Μάινορ, το Ώστιν 1100 και το Mini.

Το 1961 ο Ισηγόνης, ως τεχνικός διευθυντής, διορίστηκε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Austin Motor Company, ενώ δύο χρόνια αργότερα προσχώρησε στο Δ.Σ. της BMC. Το 1967 έγινε μέλος της «Royal Society», της πιο διάσημης εταιρείας έρευνας στη Βρετανία και μετά από δύο χρόνια η βασίλισσα τον ονόμασε σερ, ως δημιουργό του Mini Classic. Ακόμα και όταν πήρε σύνταξη, το 1971, ο σερ Άλεκ Ισηγόνης συνέχισε να εργάζεται για την εταιρία ως σύμβουλος μέχρι το 1987. Απεβίωσε έναν χρόνο αργότερα, στις 2 Οκτωβρίου, λίγο πριν τα 82ά του γενέθλια.

Στις 15 Οκτωβρίου 2006, πραγματοποιήθηκε ράλλυ στο κέντρου μοτοσυκλετιστών Heritage Motor στο Gaydon, Αγγλία, για να γιορτάσει την εκατονταετηρίδα της γέννησης του σερ Άλεκ.

Υπάρχει ένας δρόμος που ονομάζεται «Alec Issigonis Way» στο Oxford Business Park στον πρώην σταθμό του εργοστασίου Morris Motors στο Cowley της Οξφόρδης .

Τιμές

Στις τιμητικές απονομές των γενεθλίων του 1964, ο Ισηγόνης διορίστηκε Διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας σε αναγνώριση του ρόλου του ως Τεχνικού Διευθυντή της British Motor Corporation. Στα γενέθλια της βασίλισσας του 1969, διορίστηκε ιερέας Knight Bachelor σε αναγνώριση του ρόλου του ως Τεχνικού Διευθυντή της British Leyland Motor Corporation Ltd, και ως εκ τούτου έδωσε τον τίτλο κύριε (Sir). Στις 22 Ιουλίου 1969, τιμήθηκε από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ κατά τη διάρκεια τελετής στο παλάτι του Μπάκιγχαμ.

Το 1964 ο Ισηγόνης διορίστηκε Βασιλικός Σχεδιαστής για τη Βιομηχανία (RDI). Εκλέχτηκε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (FRS) το 1967.