Υπνοβατώντας προς κατά λάθος σύγκρουση

Project Syndicate

Πάρα πολλοί παρατηρητές έχουν ξεχάσει ένα από τα βασικά μαθήματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μεγάλος Πόλεμος πυροδοτήθηκε από τη δολοφονία του αυστριακού αρχιδούκα Φραντς Φερδινάνδου τον Ιούνιο του 1914, η οποία συνέβη στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης. Αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ της κλιμάκωσης της σύγκρουσης και μιας πολιτικής σπίθας έχει ιδιαίτερη απήχηση σήμερα.

Με τον πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία και μια ψυχροπολεμική νοοτροπία να κυριεύει τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε τους ιστορικούς παραλληλισμούς. Ο κόσμος σιγοβράζει από συγκρούσεις και δυσαρέσκεια. Το μόνο που λείπει είναι ένα συμβάν ενεργοποίησης. Με τις εντάσεις στην Ταϊβάν, τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και την Ουκρανία, υπάρχουν πολλές πιθανές σπίθες για ανησυχία.

Ενώ οι ΗΠΑ αγωνίζονται για να υπερασπιστούν την αρχή της One China που κατοχυρώθηκε στο Ανακοινωθέν της Σαγκάης του 1972, δεν μπορεί πλέον να υπάρχει καμία αμφιβολία για την πολιτική υποστήριξη των ΗΠΑ για τη διατήρηση του ανεξάρτητου καθεστώτος της Ταϊβάν. Αυτή είναι μια κόκκινη γραμμή για την Κίνα – και ένα γεωπολιτικό σημείο ανάφλεξης για όλους τους άλλους.

Οπως συνέβαινε πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι δελεαστικό να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μιας μεγάλης σύγκρουσης. Η ιστορική σύγκριση με το 2023 πρέπει να επικαιροποιηθεί ώστε να αντικατοπτρίζει τη μεγάλη στρατηγική της σύγκρουσης Ψυχρού Πολέμου. Μια αποφασιστική καμπή στον Ψυχρό Πόλεμο με τη Σοβιετική Ενωση ήρθε το 1972, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον πήγε στην Κίνα και τελικά ενώθηκε με τον Μάο Τσε Τουνγκ στην εκτέλεση μιας επιτυχημένης στρατηγικής τριγωνισμού κατά της ΕΣΣΔ. Σήμερα, οι ΗΠΑ βρίσκονται στο τέλος ενός νέου ψυχροπολεμικού τριγωνισμού, με την Κίνα να έχει προσχωρήσει στη Ρωσία σε μια εταιρική σχέση «χωρίς όρια» που έχει νεκρό στόχο την ηγεμονική δύναμη των ΗΠΑ. Αυτή η κομβική αλλαγή φέρνει τα μαθήματα του 1914 σε όλο και πιο ευκρινή εστίαση.

Κάθε πλευρά είναι πεπεισμένη ότι κρατά το ηθικό υψηλό έδαφος καθώς η σύγκρουση κλυδωνίζεται από το ένα περιστατικό στο άλλο. Τρεις μεγάλες δυνάμεις – οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία – φαίνεται να πλήττονται από μια βαθιά αίσθηση ιστορικής αμνησίας. Συλλογικά υπνοβατούν σε ένα μονοπάτι κλιμάκωσης της σύγκρουσης, μεταφέροντας καύσιμο υψηλού οκτανίου που θα μπορούσε να αναφλεγεί πολύ εύκολα. Οπως το 1914.

Ο Stephen Roach, είναι πρώην πρόεδρος της Morgan Stanley Asia και επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας. Είναι μέλος του διδακτικού προσωπικού του Yale University.

Έντυπη Έκδοση Τα Νέα