Το «κινέζικο» μάνατζμεντ

Πολλές φορές ο κόσμος των επιχειρήσεων αναρωτιέται γιατί οι κινέζικες επιχειρήσεις όπως, Huawei, Alibaba, Tencent, … επιτυγχάνουν σπουδαίες επιδόσεις σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας και κατάκτησης μεριδίων αγοράς διεθνώς, ενώ μερικές δυτικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία να εγκατασταθούν στην Κίνα (αποτυχία της Amazon, Carrefour).

Όλες οι απαντήσεις δίνονται σε ένα πρόσφατο βιβλίο των Sandrine Zerbib και Aldo Spaanjaars με τίτλο: Dragon Tactics: how Chinese entrepreneurs thrive in uncertainty, BIS Publishers, Αύγουστος 30, 2022, 240 σελίδες.

Κίνα: «Σθεναρή δράση» εάν η ΕΕ προβεί σε κυρώσεις κατά κινεζικών εταιρειών 

Ικανότητα παρατήρησης

Οι συγγραφείς αναφέρουν ότι η βασική διαφορά μεταξύ του κινέζικου μάνατζμεντ και αυτού των δυτικών χωρών είναι η αξιολόγηση των δεξιοτήτων παρατήρησης. Στην Κίνα, κάποιος που είναι ιδιοφυής δεν έχει εξαιρετικές ιδέες ούτε σκέφτεται «καλά», αλλά πάνω από όλα έχει μεγάλη αίσθηση της παρατηρητικότητας.

Χάρη στην ικανότητα αυτή, θα ξέρει να αρπάζει τις ευκαιρίες πολύ νωρίς. Για παράδειγμα, σε επιχειρήσεις μόδας, είναι απαραίτητο να έχουν την ικανότητα να καταλαβαίνουν τί θέλει ο Κινέζος πελάτης, ο οποίος είναι απολύτως μοναδικός, όσο και να είναι προικισμένες με την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τις μικροτάσεις που αναδύονται. Οι καταναλωτές, σήμερα, επιβάλλουν τα γούστα τους στις μάρκες και δεν δέχονται πλέον «επιταγές». Υπάρχει λοιπόν η υποχρέωση να τους προσφέρουν αυτό που θέλουν όταν το θέλουν, το οποίο μπορεί να αλλάζει συνεχώς. Πρέπει λοιπόν οι επιχειρήσεις να είναι συνεχώς σε επιφυλακή.

Κουλτούρα του «λύκου»

Υπάρχει στην Κίνα και στην Ασία γενικότερα, μια αίσθηση ιεραρχίας και σεβασμού για τον ηγέτη που δεν υπάρχει πλέον με αυτόν τον τρόπο στη Δύση. Το μάνατζμεντ δεν είναι απαραίτητα πολύ συγκεντρωτικό, αλλά ο μάνατζερ θα αποφασίσει πολλά πράγματα δουλεύοντας πολύ, για να είναι ενήμερος για τα πάντα. Αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς είναι χαρακτηριστικός του Κινέζου μάνατζερ, ο οποίος θα θέλει, από καιρό σε καιρό να παρεμβαίνει σε μικροαποφάσεις. Όμως, αντίθετα, θα αφήσει τις ομάδες του αυτόνομες.

Ακόμη δύο χαρακτηριστικά υπάρχουν στη νοοτροπία του κινέζου μάνατζερ: η αντιπαλότητα και η επιθετικότητα (κουλτούρα του λύκου). Μέσα σε μια επιχείρηση οργανώνονται ένας πραγματικός εσωτερικός ανταγωνισμός και ατομική δέσμευση. Ένας μάνατζερ μπορεί να κρατά το ρόλο του, αλλά αυτό δεν θα τον εμποδίσει να πιει ένα ποτό με τους συναδέλφους του σε φιλικό πλαίσιο.

Μια επιθετικότητα, ένα είδος τάσης για επίθεση, με την επιθυμία να είναι κάποιος στην επίθεση όλη την ώρα.

Τρία στοιχεία χαρακτηρίζουν την κουλτούρα του λύκου. Το ταλέντο: οφείλεται σε αυτή την ικανότητα παρατήρησης που αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου. Έπειτα, η αφοσίωση στη συλλογικότητα, στην ομάδα, που είναι ένα χαρακτηριστικό – εκτός από την Κίνα – που διαφοροποιεί πραγματικά τους ασιατικούς πολιτισμούς από τους δυτικούς. Και πίστη στο μάνατζερ, τον αρχηγό της αγέλης.

Συμπερασματικά, τί μπορεί να μάθει ο δυτικός μάνατζερ από τον Κινέζο ομόλογό του; Πρώτα, να αυξήσει σημαντικά και να ενισχύσει τις δυνατότητες παρατήρησής του. Στο πεδίο, αλλά και απέναντι στον καταναλωτή και τις αγορές. Έπειτα, να «στέκεται» λιγότερο σε επιβλητικές έννοιες που προέρχονται από το τοπ μάνατζμεντ. Αυτό θα δημιουργήσει τρόπους παραγωγής, τρόπους εργασίας με ομάδες, τρόπους σπασίματος των αλυσίδων παραγγελίας που είναι αρκετά διαφορετικοί από το δυτικό τρόπο του μάνατζμεντ.

Ωστόσο, η κουλτούρα του λύκου είναι πολύ δύσκολο να εισαχθεί στο σύνολό της, επειδή πολλές πτυχές είναι εξαρτημένες από τη διαφορετική εκπαίδευση, ιδιαίτερα η αίσθηση της συλλογικότητας, η αφοσίωση στον ηγέτη.

Τέλος, δεν πρέπει να απορρίπτονται οι πρακτικές τους από τη δυτική κουλτούρα του μάνατζμεντ με το πρόσχημα ΄ότι η κουλτούρα είναι διαφορετική, αλλά πως το δυτικό μάνατζμεντ να ξέρει να αντλεί έμπνευση από αυτές.

Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός
Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών
Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων
Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ
Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France
CIHEAM – International Center for Advanced Mediterranean Agronomic Studies, France, Greece