ΗΠΑ: 12 χρόνια μετά την υποβάθμιση από την S&P, η Fitch παίρνει τη σκυτάλη

Χρειάστηκε να περάσουν 12 χρόνια, όμως επιτέλους τα στελέχη της Standard & Poor’s, του πρώτου οίκου αξιολόγησης στην ιστορία που υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ, αισθάνονται δικαιωμένα – μετά την υποβάθμιση της προοπτικής του αξιόχρεου των ΗΠΑ σε «αρνητική» από την Fitch.

Fitch: Υποβάθμισε σε «αρνητική» την προοπτική του αξιόχρεου των ΗΠΑ

Ήταν 2011 όταν η Ουάσινγκτον αντιμετώπιζε ξανά μία αντίστοιχη κρίση με τη σημερινή ως προς το όριο χρέους. Λίγες ημέρες αφότου οι ΗΠΑ απέφυγαν την χρεοκοπία, η S&P προχώρησε στην ιστορική απόφαση να υποβαθμίσει το άψογο ΑΑΑ των ΗΠΑ σε ΑΑ+, επικαλούμενη την αυξημένη πολιτική πόλωση και τα ανεπαρκή βήματα για τη διόρθωση των δημοσιονομικών προοπτικών της χώρας.

«Θεωρήσαμε ότι η πολιτική πόλωση στη χώρα ήταν πιθανό να συνεχιστεί, και δεύτερον, ανησυχούσαμε επίσης για την αυξανόμενη πορεία του χρέους», δήλωσε στο Reuters ο Ντέιβιντ Μπιρς, πρώην επικεφαλής των κρατικών αξιολογήσεων της S&P. «Και στις δύο περιπτώσεις, οι προσδοκίες μας, αν μη τι άλλο… ξεπεράστηκαν. Δεν έχω καμία αμφιβολία στο μυαλό μου ότι αυτή ήταν η σωστή απόφαση.»

Μια πρωτοφανής ενέργεια

Όπως σημειώνει το πρακτορείο, η υποβάθμιση των ΗΠΑ ήταν πρωτοφανής ενέργεια, και αντιμετώπισε σφοδρή κριτική από την τότε κυβέρνηση Ομπάμα και ορισμένους ηγέτες του Κογκρέσου, οι οποίοι αμφισβήτησαν τις μεθόδους και την ανάλυση της S&P.

Η S&P είχε πράγματι θέσει την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε αρνητική προοπτική τέσσερις μήνες πριν από την υποβάθμιση. Και είχε ενημερώσει την αμερικανική κυβέρνηση για την απόφασή της να υποβαθμίσει το αξιόχρεο της χώρας περίπου 24 ώρες πριν από την επίσημη ανακοίνωση, σύμφωνα με τον John Chambers, ο οποίος ήταν επικεφαλής της επιτροπής αξιολόγησης κρατικών ομολόγων της S&P.

«Ήταν ίσως, από επαγγελματική άποψη, η πιο σημαντική απόφαση που έχω λάβει στη ζωή μου», δήλωσε ο Chambers. «Όταν μειώνεις την αξιολόγηση μιας κυβέρνησης, είναι πάντα πολύ αναστατωμένη… Πιστεύουμε ότι δικαιωθήκαμε με το πέρασμα του χρόνου.»

Η S&P εξακολουθεί να διατηρεί την υποβάθμιση της αξιολόγησης των ΗΠΑ, με σταθερές προοπτικές.

Δώδεκα χρόνια αργότερα

Δώδεκα χρόνια μετά, οι ΗΠΑ βρίσκονται ξανά αντιμέτωπες με μια κρίση σχετιζόμενη με το δημόσιο χρέος. Και οι οίκοι αξιολόγησης έχουν στρέψει και πάλι την προσοχή τους στα τεκταινόμενα στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, προβαίνοντας σε εκτιμήσεις για τις πολιτικές διαμάχες αναφορικά με το όριο χρέους και αναλύοντας την ασθενέστερη δημοσιονομική εικόνα που επιβαρύνει την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας.

Την Τετάρτη ήρθε ο πρώτος κανονιοβολισμός: Η υποβάθμιση της προοπτικής του αξιόχρεου των ΗΠΑ από τη Fitch αποτελούσε στην ουσία προειδοποίηση για μια πιθανή υποβάθμιση, κάτι που θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους δανεισμού και αποδυνάμωση της ραχοκοκαλιάς του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η υποβάθμιση όμως λειτούργησε και αντίστροφα: Έθεσε την Fitch, μια εταιρεία μικρότερη από τους άλλους οίκους αξιολόγησης, όπως τη Standard & Poor’s και τη Moody’s, στο επίκεντρο της κριτικής.

«Οι οίκοι αξιολόγησης είναι κερδοσκοπικές, ιδιωτικές εταιρείες», δήλωσε ο Steven Schwarcz, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Duke. «Το κύριο εμπόρευμά τους είναι η φήμη. Μια παρακολούθηση υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας δεν σημαίνει ότι υπάρχει υποβάθμιση, αλλά βγάζει τη Fitch αμέσως στην επικαιρότητα και αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τη φήμη της.»

Ο οίκος ανέφερε ότι, αν και αναμένει ότι οι φορείς χάραξης πολιτικής θα καταλήξουν σε συμφωνία αναφορικά με το όριο χρέους των ΗΠΑ, υπάρχουν «αυξημένοι» κίνδυνοι, δεδομένου ότι ο χρόνος πιέζει. Η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν δήλωσε ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να ξεμείνει από κεφάλαια ήδη από την 1η Ιουνίου.

Τι θα κάνει η Moody’s;

Η κίνηση της Fitch αφήνει πλέον τη Moody’s ως τον μοναδικό μεγάλο οργανισμό αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας που δεν λαμβάνει επίσημα μέτρα για την επανεκτίμηση της πιστοληπτικής φήμης της χώρας. Εκπρόσωπος του οργανισμού δήλωσε την Πέμπτη ότι η Moody’s εξακολουθεί να αξιολογεί τις ΗΠΑ με «ΑΑΑ» με σταθερές προοπτικές – την υψηλότερη δυνατή αξιολόγηση.

Όμως και η Moody’s αφήνει την πόρτα ανοιχτή για μια παρόμοια κίνηση με τον Fitch, με εκπρόσωπό της να δηλώνει στο Reuters ότι μια αλλαγή στον τόνο μεταξύ των διαπραγματευτών της Ουάσινγκτον θα μπορούσε να ωθήσει μια τέτοια προειδοποιητική ενέργεια.

Ειδικοί αναλυτές δηλώνουν ότι για τους οίκους αξιολόγησης, η περίπτωση των ΗΠΑ αποτελεί πρόκληση, επειδή οι ανησυχίες αφορούν κυρίως την πολιτική ικανότητα να επιτευχθεί συμβιβασμός και να αυξηθεί το νομικά επιβεβλημένο ανώτατο όριο δανεισμού. Πρόκειται δηλαδή για ένα τυπικό και όχι ουσιαστικό ζήτημα.