Πληθωρισμός: Πώς επηρεάζει η μείωση των τιμών στην ενέργεια και η αύξηση στα τρόφιμα

Μπορεί ο πληθωρισμός να κινείται σε καθοδική τροχιά, ωστόσο η ακρίβεια παραμένει στην αγορά και μάλιστα με ένταση, ιδίως σε ό,τι αφορά τις τιμές των τροφίμων.

Είναι γεγονός πως η διαμόρφωση του πληθωρισμού σε χαμηλότερα επίπεδα (4,1% τον Μάιο σύμφωνα με τη Eurostat) σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη μείωση των τιμών στην ενέργεια.

Στην Ελλάδα καταγράφηκε τον Μάιο του 2023 η δεύτερη μεγαλύτερη μείωση τιμών στην ενέργεια μεταξύ 12 κρατών μελών της Ευρωζώνης για τα οποία υπάρχουν στοιχεία. Συγκεκριμένα υποχώρησαν οι τιμές κατά 21,1% σε ετήσια βάση. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε στο Βέλγιο (32,5%).

Όπως επισημαίνει η Alpha Bank στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων, ένας από τους λόγους για τους οποίους ο πληθωρισμός στη χώρα μας είναι πιο ήπιος –αυτή τη στιγμή- σε σύγκριση με την ευρωζώνη είναι το γεγονός ότι από τον Φεβρουάριο και μετά ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή που περιλαμβάνει τα προϊόντα ενέργειας μειώνεται (Φεβρ.: -5,8%, Μάρτ.: -14,7%, Απρ.: -18%), γεγονός που εν μέρει αποδίδεται σε αποτελέσματα βάσης (base effects).

Συνεπώς, η Ελλάδα ξεκινά από πολύ υψηλότερη (δηλαδή χειρότερη για πέρυσι βάση). Σημειώνεται ότι η αύξηση των τιμών της ενέργειας στην Ελλάδα ήταν ήδη από τις αρχές του 2022 πιο έντονη σε σχέση με την Ευρωζώνη (56% έναντι 40% σε ετήσια βάση, κατά μέσον όρο, μεταξύ Μαρτίου και Σεπτεμβρίου 2022).

Ακρίβεια ΕΕ – Γιατί οι τιμές των τροφίμων είναι τόσο υψηλές στην Ευρώπη;

Τι συμβαίνει με τα τρόφιμα

Ωστόσο, οι τιμές στα τρόφιμα συνεχίζουν να έχουν ανοδική πορεία, με τους παράγοντες της αγοράς λιανεμπορίου να αναφέρουν πως θα χρειαστούν κάποιοι μήνες, μέχρι να σταθεροποιηθούν οι τιμές. Στις 9 Ιουνίου, η ΕΛΣΤΑΤ αναμένεται να ανακοινώσει τα στοιχεία για τον πληθωρισμό Μαΐου και τότε θα φανεί εάν ο πληθωρισμός στα τρόφιμα θα «πέσει» σε μονοψήφιο ποσοστό ή θα διατηρηθεί για 14ο μήνα σε διψήφιο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αύξηση κατά 11,4% που καταγράφεται στον πληθωρισμό τροφίμων για τον Απρίλιο του 2023 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. είναι περίπου ίδια με την αύξηση κατά 11,3% που κατέγραψε η Στατιστική Αρχή έναν χρόνο πριν, ήτοι τον Απρίλιο του 2022. Ωστόσο, οι τιμές της ενέργειας τον Απρίλιο του 2022 είχαν αύξηση 57,6%, ενώ τον φετινό Απρίλιο κατέγραφαν μείωση 17,8%. Οι αιτίες της διαφορετικής αυτής πορείας είναι ότι οι τιμές των τροφίμων επηρεάζονται από δύο παράγοντες: το κόστος της ενέργειας και το κόστος των υπόλοιπων μέσων παραγωγής, καθώς και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ξεπεραστεί.

Ανησυχία

Οι καταναλωτές είναι σε απόγνωση και δηλώνουν σε ποσοστό 68%ότι θα κόψουν τις περιττές δαπάνες και τις πολυτέλειες και θα αγοράζουν μόνο τα βασικά, ενώ ταυτόχρονα 1 στους 3 δηλώνει ότι θα επιλέγει πλέον φθηνότερες μάρκες.

Τις παραπάνω δηλώσεις φαίνεται να επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία πωλήσεων της NielsenIQ, καθώς αφενός καταγράφεται μείωση των πωλήσεων σε κατηγορίες δευτερευούσης σημασίας, όπως είναι για παράδειγμα τα στοματικά διαλύματα (-8,2%) ή τα προϊόντα φροντίδας για τα έπιπλα (-5,1%).

Παράλληλα, «μαχαίρι» σε αγορές βασικών αγαθών και προϊόντων αλλά και στις διακοπές τους βάζουν τα νοικοκυριά, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στην ακρίβεια.

Η έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), 1 στους 2 καταναλωτές δηλώνει ότι δεν κάνει διακοπές το 2023, ενώ 1 στους 3 δηλώνει ότι θα κάνει μεν διακοπές, αλλά πιο περιορισμένες. Ακόμη, 6 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι οι δαπάνες τους φέτος θα είναι μειωμένες σε σχέση με πέρυσι, ενώ 4 στους 10 ότι θα είναι μειωμένη άνω του 50%, ενώ ποσοστό 75% (έναντι 71% τον Ιανουάριο) του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α.