ΕΕ -Προϋπολογισμός 2024: Πού θα διατεθούν τα 189 δισ. – Οι 15 βασικές προτεραιότητες

Ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 189,3 δισεκατομμυρίων ευρώ πρότεινε για το 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτός ο προϋπολογισμός αναμένεται να συμπληρωθεί με περίπου 113 δισεκατομμύρια ευρώ σε πληρωμές για επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του NextGenerationEU, του εργαλείου της ΕΕ για την ανάκαμψη των οικονομιών μετά την πανδημία με στόχο τη συνέχιση της οικονομικής ανάκαμψης της Ευρώπης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει και τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης.

Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός: Οι εισφορές των χωρών

Η ΕΕ αντιμετώπισε εξαιρετικές προκλήσεις τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένου του ταχέως αυξανόμενου πληθωρισμού, ο οποίος άσκησε σημαντική πίεση στην ικανότητα του προϋπολογισμού να ανταποκριθεί περαιτέρω στις νέες εξελίξεις. Ωστόσο, το προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2024 εξακολουθεί να παρέχει βασική χρηματοδότηση στις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, όπως έχει προγραμματιστεί. Οι πράσινες και οι ψηφιακές δαπάνες θα συνεχίσουν να έχουν προτεραιότητα για να γίνει η Ευρώπη πιο ανθεκτική και κατάλληλη για το μέλλον.

Το προσχέδιο προϋπολογισμού 2024 κατευθύνει τα κεφάλαια εκεί όπου μπορούν να κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά, σύμφωνα με τις πιο κρίσιμες ανάγκες ανάκαμψης των κρατών μελών της ΕΕ και των εταίρων μας σε όλο τον κόσμο. Η χρηματοδότηση θα βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της ΕΕ, προωθώντας την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ενισχύοντας τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο.

Η Επιτροπή παράλληλα δηλώνει πως θα συνεχίσει να στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας για όσο διάστημα χρειαστεί. Μετά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της χώρας, ο προϋπολογισμός της ΕΕ έχει κινητοποιηθεί πλήρως για να υποστηρίξει την Ουκρανία και τα κράτη μέλη της ΕΕ που υποδέχονται πρόσφυγες, ωστόσο οι διαθεσιμότητές του έχουν εξαντληθεί. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τη μελλοντική στήριξη προς την Ουκρανία στο πλαίσιο της επικείμενης αναθεώρησης του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της 2021-2027.

Οι βασικές προτεραιότητες

Για την αντιμετώπιση των διαφόρων άλλων προτεραιοτήτων της ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει να διατεθούν τα ακόλουθα ποσά στις διάφορες προτεραιότητες της Επιτροπής (σε δεσμεύσεις):

1. 53,8 δισεκατομμύρια ευρώ για την Κοινή Αγροτική Πολιτική και 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, για τους γεωργούς και τους αλιείς της Ευρώπης, αλλά και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τομέων της γεωργίας και της αλιείας και για την παροχή του απαραίτητου πεδίου για την κρίση διαχείριση.

2.47,9 δισεκατομμύρια ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη συνοχή για τη στήριξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, καθώς και υποδομών που υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση και τα έργα προτεραιότητας της Ένωσης.

3. 15,8 δισεκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη των εταίρων και των συμφερόντων της ΕΕ στον κόσμο, εκ των οποίων 11,4 δισεκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Παγκόσμια Ευρώπη (NDICI — Παγκόσμια Ευρώπη), 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ για το Μέσο Προενταξιακής Βοήθειας (IPA). III) και 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ για την ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA).

4.13,6 δισ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία, εκ των οποίων 12,8 δισ. ευρώ για το Horizon Europe, το εμβληματικό ερευνητικό πρόγραμμα της Ένωσης. Το προσχέδιο προϋπολογισμού περιλαμβάνει επίσης τη χρηματοδότηση του European Chips Act στο πλαίσιο του Horizon Europe και μέσω αναδιάταξης από άλλα προγράμματα.

5. 4,6 δισεκατομμύρια ευρώ για ευρωπαϊκές στρατηγικές επενδύσεις, εκ των οποίων 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ για τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» για τη βελτίωση των διασυνοριακών υποδομών, 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ για το Πρόγραμμα Ψηφιακής Ευρώπης για τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ένωσης και 348 εκατομμύρια ευρώ για το InvestEU για βασικές προτεραιότητες ( έρευνα και καινοτομία, δίδυμη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, ο τομέας της υγείας και οι στρατηγικές τεχνολογίες).

6. 2,1 δισ. ευρώ για δαπάνες σχετικά με το διάστημα, κυρίως και για το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα, το οποίο θα συγκεντρώσει τη δράση της Ένωσης σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα.

7. 10,3 δισεκατομμύρια ευρώ για τους ανθρώπους, την κοινωνική συνοχή και τις αξίες, εκ των οποίων 3,96 δισεκατομμύρια ευρώ για το αυξανόμενο κόστος δανεισμού για την NGEU (θα συνεχιστεί υπό στενή εξέταση), 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ για το Erasmus+ για τη δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και κινητικότητας για τους ανθρώπους, 332 εκατομμύρια ευρώ για υποστήριξη καλλιτεχνών και δημιουργών σε όλη την Ευρώπη και 215 εκατομμύρια ευρώ για την προώθηση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών.

8. 2,4 δισ. ευρώ για δράση για το περιβάλλον και το κλίμα, εκ των οποίων 745 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα LIFE για τη στήριξη του μετριασμού και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και 1,5 δισ. ευρώ για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση λειτουργεί για όλους.

9. 2,2 δισ. ευρώ για την προστασία των συνόρων της ΕΕ, εκ των οποίων 1,1 δισ. ευρώ για το Ταμείο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Συνόρων (IBMF) και 874 εκατ. ευρώ (συνολική συνεισφορά της ΕΕ) για τον Οργανισμό Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex).

10. 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ για δαπάνες που σχετίζονται με τη μετανάστευση, εκ των οποίων 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη μεταναστών και αιτούντων άσυλο σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας.

11. 1,6 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των αμυντικών προκλήσεων, εκ των οποίων 638 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων και της έρευνας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ), 241 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της Στρατιωτικής Κινητικότητας, 260 εκατ. ευρώ για το νέο βραχυπρόθεσμο αμυντικό μέσο (EDIRPA) και 343 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της παραγωγής πυρομαχικών.

12. 947 εκατ. ευρώ για τη διασφάλιση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, συμπεριλαμβανομένων 602 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά και 200 εκατ. ευρώ για εργασίες για την καταπολέμηση της απάτης, τη φορολογία και τα τελωνεία.

13.754 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα EU4Health για τη διασφάλιση ολοκληρωμένης υγειονομικής ανταπόκρισης στις ανάγκες των ανθρώπων, καθώς και 230 εκατ. ευρώ για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης (rescEU), ώστε να είναι δυνατή η ταχεία ανάπτυξη επιχειρησιακής βοήθειας σε περίπτωση κρίσης.

14.726 εκατ. ευρώ για την ασφάλεια, εκ των οποίων 315 εκατ. ευρώ για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), το οποίο θα καταπολεμήσει την τρομοκρατία, τη ριζοσπαστικοποίηση, το οργανωμένο έγκλημα και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο.

15.213 εκατ. ευρώ για ασφαλείς δορυφορικές συνδέσεις στο πλαίσιο του νέου προγράμματος ασφαλούς συνδεσιμότητας της Ένωσης.

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2024 αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ένωσης, όπως εγκρίθηκε στα τέλη του 2020, και επιδιώκει να μετατρέψει τις προτεραιότητές του σε συγκεκριμένα ετήσια αποτελέσματα. Ο προϋπολογισμός παραμένει στη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τη διάθεση του 30 % του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού και του μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Ιστορικό

Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2024 περιλαμβάνει τις δαπάνες που καλύπτονται από τις πιστώσεις στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων ανώτατων ορίων του προϋπολογισμού, οι οποίες χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους. Αυτές συμπληρώνονται από δαπάνες στο πλαίσιο του NextGenerationEU, οι οποίες χρηματοδοτούνται με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές. Όσον αφορά τον βασικό προϋπολογισμό, προτείνονται δύο ποσά για κάθε πρόγραμμα στο σχέδιο προϋπολογισμού — αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμές. Οι «αναλήψεις υποχρεώσεων» αφορούν τη χρηματοδότηση που μπορεί να συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων εντός συγκεκριμένου έτους και οι «πληρωμές» αφορούν τα ποσά που πράγματι καταβάλλονται. Όλα τα ποσά είναι σε τρέχουσες τιμές.

Με προϋπολογισμό έως 807 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές, το NextGenerationEU συμβάλλει στην αποκατάσταση της άμεσης οικονομικής και κοινωνικής ζημίας που προκλήθηκε από την πανδημία του κορονοϊού και προετοιμάζει την ΕΕ για το μέλλον. Το μέσο συμβάλλει στην οικοδόμηση της μετά τη νόσο COVID-19 Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα είναι πιο πράσινη, πιο ψηφιακή, πιο ανθεκτική, και καλύτερα προσαρμοσμένη στις τρέχουσες και στις επερχόμενες προκλήσεις. Το κεντρικό στοιχείο του NextGenerationEU είναι ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) — ένα μέσο παροχής επιχορηγήσεων και δανείων για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι συμβάσεις/αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU μπορούν να συναφθούν έως το τέλος του 2023, ενώ οι πληρωμές που συνδέονται με τον δανεισμό θα ακολουθήσουν έως το τέλος του 2026.