Στον κάλαθο τα Erdoganomics και με τη βούλα – Στο 15% εκτοξεύθηκαν τα επιτόκια

Σε μεγάλη αύξηση επιτοκίων, από 8,5% σε 15% προχώρησε η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (TCMB) υπό τη νέα επικεφαλής Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν, η οποία έχει τη στήριξη και του νέου υπουργού Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ.

Πρόκειται για την πρώτη αύξηση στο κόστος δανεισμού από την TCMB μετά το Μάρτιο του 2021 και ισχυρό σημάδι ότι ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αποφάσισε, μετά τη νίκη του στις εκλογές του Μαίου, να ακολουθήσει πιο «ορθόδοξη» οικονομική πολιτική προκειμένου να μειώσει τον πληθωρισμό και να στηρίξει το εθνικό νόμισμα, τη λίρα.

Τουρκία: Αύξηση σοκ αναμένουν οι αγορές στα επιτόκια 

Οι τιμές στην Τουρκία «τρέχουν», με βάση τα επίσημα στοιχεία με 40%, έχοντας φτάσει ακόμη και στο 80% σε ετήσια βάση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Τουρκία διατηρεί τα χαμηλότερα πραγματικά επιτόκια από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη οικονομία στον κόσμο, πηγαίνοντας εδώ και δύο χρόνια περίπου τελείως αντίθετα στο ρεύμα αύξησης του κόστους δανεισμού από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες.

Όλες τις προηγούμενες ημέρες η λίρα Τουρκίας είχε υποχωρήσει σε νέα ιστορικά χαμηλά έναντι του αμερικανικού δολαρίου, με την ισοτιμία να φτάνει ακόμη και το 23,7164. Αυτό αποδιδόταν εν μέρει στην παύση παρεμβάσεων από την Άγκυρα προκειμένου να στηρίξει το εθνικό νόμισμα, σε αντίθεση με την πολιτική που ακολουθούσε εδώ και πολλούς μήνες και οδήγησε σε μεγάλη μείωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων.

Τι θα κάνει ο Ερντογάν με την οικονομία;

Μέχρι τώρα ο Ερντογάν υποστήριζε σθεναρά την -αντισυμβατική σύμφωνα με οικονομολόγους- θεωρία ότι τα χαμηλά επιτόκια καταπολεμούν τον πληθωρισμό. Τα δύο νέα πρόσωπα στο οικονομικό του επιτελείο, ο Σιμσέκ και η Εράκν, δείχνουν ότι η Τουρκία μπορεί να ακολουθήσει διαφορετική πολιτική.

Ο Ερντογάν τις προηγούμενες ημέρες έδωσε σήμερα ότι θα έκανε αποδεκτές τις πολιτικές του νέου υπουργού Οικονομικών, αν κι επέμενε πως οι απόψεις του περί νομισματικής πολιτικής δεν έχουν αλλάξει. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει σε ερωτήματα στη διεθνή κοινότητα σχετικά με το εάν η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας θα μπορούσε να ενεργήσει ανεξάρτητα για να χαράξει την πολιτική της.

Είναι ενδεικτικό ότι υπό την πίεση του Ερντογάν η TCMB είχε μείωσε το βασικό της επιτόκιο δανεισμού από 19,75% το 2021 σε 8,5% το Φεβρουάριο του 2023, παρά το ράλι των τιμών στη χώρα. Η ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα ENAG υποστηρίζει ότι το πραγματικό ποσοστό πληθωρισμού είναι 109% σύμφωνα με το ΑΡ.

Ο παράγοντας λίρα

Η λίρα Τουρκίας κινήθηκε προς τις μεγαλύτερες εβδομαδιαίες απώλειες εδώ και πολλά χρόνια καθώς το νέο οικονομικό επιτελείο της Άγκυρας φαινόταν να περιορίζει τις παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος. Το τουρκικό νόμισμα υποτιμήθηκε 1% αυτή την εβδομάδα, μετά από βουτιά 11% την περασμένη εβδομάδα. Υποχώρησε συνεχώς από τις αρχές Μαρτίου, καταγράφοντας το μεγαλύτερο σερί απωλειών από το 1999.

Η υποχώρηση της λίρας επιταχύνθηκε μετά την επανεκλογή του Ερντογάν στις 28 Μαΐου. Στους 18 μήνες πριν από τις εκλογές η κεντρική τράπεζα της χώρας είχε χρησιμοποιήσει σχεδόν 200 δισεκατομμύρια δολάρια συναλλαγματικών αποθεμάτων προσπαθώντας να ενισχύσει το νόμισμα, σύμφωνα με στοιχεία του Reuters, αλλά χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Ελπίδες λόγω Σιμσέκ και Ερκάν

Αντιμετωπίζοντας μεγάλη οικονομική αναταραχή στον απόηχο της εκλογής του για τρίτη πενταετή θητεία ως πρόεδρος, ο Ερντογάν διόρισε άμεσα ως υπουργό Οικονομικών τον πρώην τραπεζίτη της Wall Street, Μεχμέτ Σίμσεκ, ο οποίος θεωρείται πως διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με διεθνείς επενδυτές και τις αγορές. Επίσης διόρισε την Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν ως επικεφαλή της κεντρικής τράπεζας, η οποία αλλάζει τα τελευταία χρόνια συνέχεια ηγεσία.

Οι τοποθετήσεις αυτές έχουν αυξήσει τις προσδοκίες ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει τις μέχρι τώρα δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές της οι οποίες οδήγησαν τη λίρα να χάσει περισσότερο από το 80% της αξίας της από το 2018.