Οι πόλεμοι των ημερών (υπνοβατούμε)

Η τραγωδία με την πτώση του Canadair και την απώλεια δύο ανθρώπινων ζωών υπογραμμίζει ότι όντως έχουμε έναν «πόλεμο με τη φωτιά» όπως είπε ο πρωθυπουργός. Ολη η Νότια Ευρώπη (και όχι μόνο) σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό βρίσκεται σε πόλεμο με τη φωτιά, με την κλιματική κρίση δηλαδή.

Ενώ η Ευρώπη συνολικά βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν άλλο πόλεμο στην Ουκρανία εδώ και πάνω από 500 μέρες με κύριο αντίπαλο την επιθετικότητα της Ρωσίας. Από τους δύο αυτούς πολέμους προκύπτουν ορισμένα κοινά διδάγματα γενικότερης μορφής.

Πρώτον, οι δύο πόλεμοι (φωτιές, Ουκρανία) πιστοποιούν ότι στις σημερινές συνθήκες δεν μπορούν να κερδηθούν εύκολα. Ούτε ο πόλεμος εναντίον των πυρκαγιών για τις οποίες ο καθοριστικός παράγων βρίσκεται στις καιρικές, κλιματικές συνθήκες, ούτε ο πόλεμος στην Ουκρανία για τον οποίο κρίσιμοι παράγοντες είναι, πέρα από τους εξοπλισμούς, η αποφασιστικότητα, η βούληση ενός λαού. Αλλά το γεγονός ότι ένας πόλεμος είτε με τη φύση είτε με την επιθετικότητα χώρας δεν κερδίζεται εύκολα (πρέπει να) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σοφό είναι να τον αποφύγεις.

Που πρακτικά σημαίνει ότι για μεν τη φύση να λάβεις όλα τα προληπτικά μέτρα σε μικροεπίπεδο εθνικού κράτους και σε μακροεπίπεδο διεθνούς κοινότητας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Με πολιτικές που να έχουν εσωτερική συνοχή και συνέπεια. Ολες οι μελέτες δείχνουν ότι οι μεγαλοπυρκαγιές έχουν ως κύρια αιτία την υπερθέρμανση του πλανήτη η οποία προκαλείται από την κλιματική αλλαγή, για την οποία βασικώς ευθύνονται τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, αέριο κ.λπ.).

Πόσο συνεπές και συνετό είναι επομένως, όταν για τους λόγους αυτούς καίγεται όλη η Ελλάδα, να επιδιώκεις την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων νοτίως ή βορείως της Κρήτης; Ούτε συνεπές ούτε συνετό.

Σε ό,τι αφορά δε έναν επιθετικό πόλεμο εναντίον τρίτης χώρας του τύπου που διεξάγει η Ρωσία/ Πούτιν (σε αντιδιαστολή με τους «πολέμους ανάγκης»), καταλήγουν σχεδόν πάντοτε σε ήττα είτε πρόκειται για την Ουκρανία, Ιράκ ή Αφγανιστάν, κ.ά.

Δεύτερον, ο «πόλεμος της φωτιάς» στην Ελλάδα όπως και ο «πόλεμος ανάγκης» στην Ουκρανία δείχνουν ότι τελικά για να κερδηθούν κάποια δεδομένη στιγμή χρειάζεται η ευρύτερη διεθνής υποστήριξη και αρωγή. Η Ουκρανία τον πολεμικό εξοπλισμό από τη Δύση. Η Ελλάδα την αρωγή της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και κρατών, από τη Γαλλία μέχρι την Τουρκία, με την παροχή πυροσβεστικών αεροσκαφών, πυροσβεστών κ.λπ.

Αλλά ενώ ο πόλεμος της Ουκρανίας ελπίζει ότι θα τελειώσει στο όχι μακρινό μέλλον, οι «πόλεμοι της φωτιάς» εκτιμάται ότι θα επαναλαμβάνονται στο μέλλον με μεγαλύτερη ένταση για όσο συνεχίζεται η υπερθέρμανση του πλανήτη. Οθεν η ανάγκη για εξασφάλιση επαρκών μέσων αντιμετώπισης της απειλής. Στη λογική αυτή η Ελλάδα θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά πόσα F-35 χρειάζεται και πόσα νέα πυροσβεστικά αεροπλάνα.

Τρίτον, οι δραματικές συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη συνολικά φωτίζουν πέρα και πάνω απ’ όλα το παράλογο των «επιθετικών πολέμων ανθρώπινης επιλογής» όταν όλος ο κόσμος θα πρέπει από κοινού να πολεμήσει τη θανάσιμη απειλή της κλιματικής αλλαγής/ κρίσης με κοινές πολιτικές και μέτρα.

Η απειλή αυτή θα εκδηλώνεται με πολλαπλά καταστροφικά φαινόμενα στο μέλλον (από πυρκαγιές, ξηρασία, πλημμύρες μέχρι περιβαλλοντική μετανάστευση κ.ά.) εάν δεν ανακοπεί η υπερθέρμανση του πλανήτη με συντονισμένη δράση. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες φονικές απειλές που ξεπερνούν τα σύνορα και ορισμένοι εξακολουθούν να ερίζουν για τα σύνορα. Ο αρμόδιος επίτροπος Φρανς Τίμερμανς έχει προειδοποιήσει: ο κόσμος υπνοβατεί προς την ολική καταστροφή και αδυνατεί να το αντιληφθεί.

*Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ