Εξωδικαστικός: Μεγαλύτερη προστασία για τους ευάλωτους οφειλέτες [παραδείγματα]

Τις αλλαγές στον εξωδικαστικό μηχανισμό ανακοίνωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του νομοσχεδίου αναφορικά με τα κόκκινα δάνεια και τους διαχειριστές οφειλών.

Η αναθεώρηση των κανόνων του εξωδικαστικού μηχανισμού έχει ως προτεραιότητα την προστασία των ευάλωτων οφειλετών και παράλληλα βελτιώνει τη ρύθμιση των δανείων με εμπράγματη εξασφάλιση.

Όπως διευκρινίσθηκε,  η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών (για τους οποίους έχει εκδοθεί η σχετική βεβαίωση), όπως προκύπτει από την εφαρμογή του υπολογιστικού εργαλείου του εξωδικαστικού θα γίνεται αυτόματα και υποχρεωτικά αποδεκτή από το σύνολο των πιστωτών (τράπεζες και Δημόσιο).

Υπενθυμίζεται ότι το υπολογιστικό εργαλείο προσδιορίζει:

• το τελικό ποσό αποπληρωμής
• το ύψος του «κουρέματος» και τον αριθμό των δόσεων

λαμβάνοντας υπόψη την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, την αξία της περιουσίας του, κ.ά.

Ο οφειλέτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση αυτή, ενώ οι πιστωτές μπορούν να την προσβάλουν στα δικαστήρια εφόσον διαθέτουν στοιχεία ότι παράμετροι της αίτησης δεν είναι αληθινές (π.χ. αν ο οφειλέτης δεν είναι στην πραγματικότητα ευάλωτος).

Η ρύθμιση αυτή συνδυάζει συνεπώς την προστασία για τους ευάλωτους με πρόνοιες που επιτρέπουν τον έλεγχο ως προς το αν ο ενδιαφερόμενος είναι πράγματι ευάλωτος.

Όπως είναι γνωστό, με την επίτευξη συμφωνίας αναδιάρθρωσης του χρέους αναστέλλονται οι πλειστηριασμοί κατά του οφειλέτη, ο οποίος αποκτά έτσι τη δυνατότητα να προστατεύσει την περιουσία του χωρίς να εξαρτάται από τυχόν απόρριψη – έστω και αιτιολογημένη – της πρότασης του εξωδικαστικού από την πλευρά των servicers. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ευάλωτοι ορίζονται οι οφειλέτες με εισόδημα έως 7.000 ευρώ συν 3.500 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο με ανώτατο όριο 21.000 ευρώ και αξία ακίνητης περιουσίας έως 120.000 ευρώ συν 15.000 ευρώ για κάθε παιδί με ανώτατο όριο τις 180.000 ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, σχεδόν μία στις δύο προτάσεις ρύθμισης του εξωδικαστικού που απορρίπτονται από τους servicers αντιστοιχούν σε ευάλωτους οφειλέτες, οι οποίοι με το νέο καθεστώς θα μπορέσουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους και να τις αποπληρώσουν σταδιακά διασώζοντας την κατοικία τους.

– Βελτιώνεται, με υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, ο αλγόριθμος από τον οποίο προκύπτει το ύψος της διαγραφής οφειλών και κατ΄ επέκταση το ύψος της οφειλής που ρυθμίζεται μέσω του εξωδικαστικού, για το σύνολο των οφειλετών που έχουν δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση και όχι μόνο τους ευάλωτους. Συγκεκριμένα, με τις αλλαγές που επέρχονται, το ύψος της ρυθμιζόμενης οφειλής από δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση μειώνεται έως και κατά 28% σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση. Ακολουθούν παραδείγματα δανείων με εξασφάλιση, με το υφιστάμενο και το νέο πλαίσιο.

– Ορίζεται σε 3% σταθερό για 3 έτη το επιτόκιο των ρυθμίσεων (ομοίως με τροποποίηση της υπουργικής απόφασης). Έτσι οι δανειολήπτες θωρακίζονται από το περιβάλλον των υψηλών επιτοκίων που ισχύει διεθνώς. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο για τα χρέη προς τους χρηματοπιστωτικούς φορείς σήμερα είναι euribor συν 2,5 μονάδες για εξασφαλισμένες οφειλές και συν 3 μονάδες για μη εξασφαλισμένες οφειλές και γίνεται 3% σταθερό. Για τις ρυθμίσεις χρεών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ήταν ήδη 3% σταθερό.

– Επεκτείνεται η δυνατότητα ένταξης στον εξωδικαστικό στα πρόσωπα που «κληρονόμησαν» οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που έχουν κλείσει, μέσω της συμπλήρωσης της διάταξης και της άμεσης έκδοσης της σχετικής υπουργικής απόφασης.

Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης

Ως προς τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης εισάγονται νομοθετικές τροποποιήσεις που στοχεύουν στο να βελτιώσουν το πλαίσιο λειτουργίας του, ώστε να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των επενδυτών για να προχωρήσει η διαγωνιστική διαδικασία, όσο και το να ελαφρυνθεί ο ευάλωτος οφειλέτης από επιβαρύνσεις κατά την επαναγορά. Οι τροποποιήσεις εστιάζουν στα εξής:

• αίρεται η υποχρέωση του οφειλέτη να πληρώσει τα μισθώματα των 12 ετών σε περίπτωση που ασκήσει νωρίτερα από τα 12 έτη το δικαίωμα επαναγοράς,
• εξομοιώνεται η φορολόγηση του Φορέα με το φορολογικό καθεστώς των εταιριών που επενδύουν και διαχειρίζονται ακίνητα που παράγουν εισόδημα (REICs),
• προβλέπεται ότι ο φορέας θα αποκτά τα ακίνητα με έκπτωση 30% επί της εμπορικής αξίας του ακινήτου ή της τιμής πρώτης προσφοράς. Από την έκπτωση αυτή θα μπορεί να επωφεληθεί στο μέλλον και ο οφειλέτης κατά την άσκηση του δικαιώματος επαναγοράς, όπως θα προσδιοριστεί στη σχετική υπουργική απόφαση,
• θεσπίζεται η υποχρέωση εκ μέρους του οφειλέτη της πρόσβασης του εμπειρογνώμονα στην κατοικία προκειμένου να καταγράψει την πραγματική κατάσταση και αξία του ακινήτου, ενώ εάν διαπιστωθούν παραβάσεις που οδηγούν σε πλήρη αδυναμία νομιμοποίησης λόγω του θεσμικού πλαισίου, θα απαλλάσσεται ο Φορέας από την υποχρέωση αγοράς.