Πληθωρισμός: Η αντίθετη πορεία της Ελλάδας με την ευρωζώνη

Την ώρα που ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη «πέφτει», στην Ελλάδα ακολουθεί την αντίστροφη πορεία, δημιουργώντας μεγάλη ανησυχία και προβληματισμό. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η ανεξέλεγκτη κατάσταση στην αγορά τροφίμων και τα φαινόμενα αισχροκέδρειας που παραδέχεται ουσιαστικά και η ελληνική κυβέρνηση, με τα πρόστιμα που επέβαλε καθυστερημένα κατά το τελευταίο διάστημα δίνουν την εξήγηση για τα αίτια που έδωσαν νέα δυναμική στην άνοδο των τιμών. Το σημαντικότερο ζήτημα είναι το τι θα συμβεί από εδώ και στος εξής, καθότι οι πολίτες έχουν ξεπεράσει τα όρια αντοχών τους, ενώ στις επιχειρήσεις επικρατεί σύγχυση σε σχέση με το τι μέλλει γενέσθαι.

Όπως έδειξαν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθωρισμός «ανέβηκε» κατά σχεδόν 2 μονάδες σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, με τις τιμές των τροφίμων να αυξάνονται στα όρια του διψήφιου ποσοστού. Υπενθυμίζεται πως με βάση την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, στην Ευρωζώνη ο δείκτης τιμών έπεσε κάτω του 3% (από 4,3%), ενώ ο ετήσιος εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα ανήλθε στο 3,9% έναντι 2,4% τον Σεπτέμβριο και 3,5% τον Αύγουστο. Συνεπώς, προκύπτει ότι η κατάσταση των τιμών βελτιώνεται σε επίπεδο ευρωζώνης, ενώ στην Ελλάδα υπάρχει αναζωπύρωση, η οποία δεν αποκλείεται να έχει κάποια διάρκεια.

Εάν ισχύσει η εκτίμηση του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος έδωσε συνέντευξη στο πλαίσιο του συνεδρίου του «Κύκλου Ιδεών», τότε θα σημειωθεί μια νέα άνοδος του δείκτη τιμών καταναλωτή για ένα διάστημα, μέχρι να υπάρξει μια μόνιμη αποκλιμάκωση. Σε  μια τέτοια περίπτωση, αναμένεται να σημειωθούν δυσμενείς συνέπειες τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι επικρατούν διφορούμενες απόψεις εντός των επιχειρήσεων αναφορικά με το εάν θα συνεχιστούν οι ανατιμήσεις στο «ράφι».

Τα διφορούμενα μηνύματα των επιχειρήσεων

Την εκτίμηση ότι ο πληθωρισμός στα τρόφιμα θα αρχίσει να υποχωρεί τους επόμενους μήνες εξέφρασαν ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ), Απόστολος Πεταλάς και ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ, Χρήστος Τσόλκας στο πλαίσιο συζήτησης στον Κύκλο Ιδεών.

Όπως είπαν, ήδη μετά από μια μακρά περίοδο συνεχόμενης ανόδου, παρατηρείται σταθεροποίηση των τιμών τους τελευταίους 3 με 4 μήνες, κάτι που υποστήριξαν πως αποτυπώνεται και στους δείκτες (εάν η σύγκριση γίνει μήνα με τον μήνα).

«Η πυκνή ομίχλη είναι πίσω μας και όχι μπροστά μας», επεσήμανε ο κ. Πεταλάς, τονίζοντας παράλληλα πως υπάρχει μεγάλη του αναμενόμενου συμμετοχή των επιχειρήσεων στην πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης για την μόνιμη μείωση τιμών.

Σύμφωνα με τον κ. Πεταλά, οι επιχειρήσεις του κλάδου προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα προχωρώντας σε γενναίες προσφορές (8 στα 10 προϊόντα είναι σε κάποια προσφορά), παρότι είναι μια κίνηση που επιβαρύνει δυσανάλογα τους ισολογισμούς τους.

Μηνύματα από τη βιομηχανία

Την ίδια στιγμή, τα μηνύματα από πλευράς βιομηχανίας για αποκλιμάκωση δείχνουν δυσοίωνα, καθότι σύμφωνα με την έρευνα της Grant Thornton «Greek Business Pulse», το 61% των εγχώριων επιχειρήσεων δηλώνει ότι θα προβεί -πιθανώς- σε αυξήσεις τιμών, ενώ από αυτές που θα προχωρήσουν σε ανατιμήσεις, 2 στις 10 δηλώνουν ότι η αύξηση θα υπερβεί το 10%. Μόλις 1 στις 10 επιχειρήσεις ενδέχεται να προχωρήσει σε μείωση τιμών.

Βασικοί λόγοι που οδηγούν τις επιχειρήσεις στην απόφαση για περαιτέρω αύξηση των τιμολογίων τους για τους επόμενους 12 μήνες είναι είτε η αντιστάθμιση της ανόδου του κόστους παραγωγής, λόγω επίμονων πληθωριστικών πιέσεων, είτε η αποκατάσταση ή διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους. Περίπου το 80% των επιχειρήσεων, που αναμένει αύξηση του κόστους παραγωγής, προτίθεται να προχωρήσει σε διορθωτικές αυξήσεις τιμών για να συντηρήσει τα περιθώρια κέρδους του.

Σε αυξήσεις τιμών, όμως, προτίθεται να προβεί και μέρος των επιχειρήσεων (περίπου 20%), που δεν αναμένει αύξηση στο κόστος παραγωγής. Πρόκειται για κίνηση που αποσκοπεί σε αποκατάσταση/διεύρυνση περιθωρίων κέρδους. Τέλος, υπάρχει ένα 10% των επιχειρήσεων το οποίο αναμένει μείωση του κόστους παραγωγής. Εξ αυτών μόλις το 50% προτίθεται να μειώσει τιμές.

«Καίνε» τα τρόφιμα

Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα των τροφίμων είναι κορυφαίο διότι πλήττει ακόμη περισσότερο τους πιο ευάλωτους με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ να είναι απογοητευτικά. Κι αυτό γιατί αποτέλεσαν ξανά την αιχμή της πληθωριστικής έκρηξης, προδιαγράφοντας έναν δύσκολο χειμώνα για τα νοικοκυριά. Μεγάλες ανατιμήσεις καταγράφηκαν στα έλαια-λίπη, κατά 26%, στα φρούτα 20,5% και στα λαχανικά 12,3%, κρέατα 8,3%, γαλακτοκομικά και αυγά 7%, αναψυκτικά-χυμοί φρούτων 14,3%.

Υπενθυμίζεται ότι το ΙΟΒΕ -σε πρόσφατη έκθεσή του- να αναφέρει πως «αν και οι πληθωριστικές πιέσεις φαίνεται να μειώνονται, παραμένουν σε βασικές κατηγορίες προϊόντων, εξέλιξη που μειώνει τη σχετική αισιοδοξία στην αγορά».

Μάλιστα, το Ινστιτούτο προβλέπει πληθωρισμό στο 4,3% για το 2023 ενώ η Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα αναφέρει πως οι προοπτικές για τον πληθωρισμό εξακολουθούν να περικλείονται από σημαντική αβεβαιότητα.

Ειδικότερα, οι αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να ανεβάσουν τις τιμές της ενέργειας και υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υψηλότερο πληθωρισμό.

Παράλληλα, ολοένα και πιο έντονη πλέον γίνεται η επίδραση του πληθωρισμού στην καταναλωτική ζήτηση, με τον όγκο πωλήσεων του λιανεμπορίου να καταγράφει αισθητή μείωση τον φετινό Αύγουστο σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν είτε πρόκειται για τις πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ, είτε πρόκειται για τις πωλήσεις σε οικιακές συσκευές.