ΗΠΑ: Η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν και η προοπτική της αμερικανικής υποχώρησης

Το ενδεχόμενο αμερικανικής υποχώρησης από κρίσιμες περιοχές του κόσμου, όπως την Ευρώπη, τον Περσικό Κόλπο και η βορειοανατολική Ασία εξετάζει ο γνωστός αρθρογράφος των FT Gideon Rachman.

Όπως αναφέρει σε σχετικό άρθρο του, ο Τζο Μπάιντεν δεν είναι απλώς ένας ηλικιωμένος άνθρωπος. Είναι επίσης εκπρόσωπος μιας παρωχημένης ιδέας που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1940.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ πιστεύει ότι το έθνος του και ο υπόλοιπος κόσμος είναι πιο ασφαλείς εάν οι ΗΠΑ παίζουν τον ρόλο του παγκόσμιου αστυνόμου. Υποστήριξε πρόσφατα ότι: “Η αμερικανική ηγεσία είναι αυτό που κρατά τον κόσμο ενωμένο. Οι αμερικανικές συμμαχίες είναι αυτές που κρατούν εμάς, την Αμερική, ασφαλείς…. Το να θέσουμε όλα αυτά σε κίνδυνο με το να απομακρυνθούμε από την Ουκρανία, με το να γυρίσουμε την πλάτη στο Ισραήλ, απλά δεν αξίζει τον κόπο”.

Η κοσμοθεωρία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Η κοσμοθεωρία που διατύπωσε ο Μπάιντεν χρονολογείται από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – όταν η αμερικανική ελίτ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο απομονωτισμός της δεκαετίας του 1930 είχε βοηθήσει στην άνοδο της ναζιστικής Γερμανίας και της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας. Το στελεχιακό δυναμικό ασφαλείας της Ουάσινγκτον αποφάσισε ότι δεν θα ξανακάνει αυτό το λάθος. Το στελεχιακό δυναμικό ασφαλείας της Ουάσινγκτον αποφάσισε ότι δεν θα ξανακάνει αυτό το λάθος, σύμφωνα πάντα με τον Rachman.

ΗΠΑ: Φρένο στις φιλοδοξίες της Ρωσίας να γίνει leader στο LNG

Από τον Χάρι Τρούμαν έως τον Μπαράκ Ομπάμα, κάθε πρόεδρος των ΗΠΑ στήριξε την εξωτερική πολιτική του σε ένα δίκτυο παγκόσμιων συμμαχιών – ιδίως το ΝΑΤΟ και τη συνθήκη για την Ασφάλεια ΗΠΑ-Ιαπωνίας. Όταν έγινε πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ, έσπασε εν μέρει αυτή τη συνθήκη – αντιμετωπίζοντας βασικούς συμμάχους όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία ως αχάριστους «τζαμπατζήδες».

Ως πρόεδρος, ο Μπάιντεν επέστρεψε στην παραδοσιακή αμερικανική προσέγγιση που βασίζεται σε συμμαχίες. Αλλά είναι πιθανό ότι θα είναι ο τελευταίος ηγέτης των ΗΠΑ που ασπάζεται ολόψυχα την ιδέα της Αμερικής ως “φιλελεύθερου ηγεμόνα” – ο ακαδημαϊκός όρος για τον παγκόσμιο αστυνόμο.

Το ενδεχόμενο επιστροφής Τραμπ

Η προοπτική της επιστροφής του Τραμπ στον Λευκό Οίκο κατά το επόμενο έτος εγείρει ένα τεράστιο ερωτηματικό για το μέλλον της παγκόσμιας ηγεσίας της Αμερικής. Στην πρώτη του θητεία, φλέρταρε με την αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ. Σε μια δεύτερη θητεία, μπορεί να το πραγματοποιήσει. Πράγματι, αν ακολουθήσει την πιο ριζοσπαστική εκδοχή της ιδεολογίας του “Πρώτα η Αμερική”, μια δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να έρθει σε μια πλήρη ρήξη με την ιδέα ότι είναι προς το συμφέρον της Αμερικής να στηρίξει τις συνθήκες ασφαλείας σε τρεις από τις πιο στρατηγικές περιοχές στον κόσμο – την Ευρώπη, τη βορειοανατολική Ασία και τον Περσικό Κόλπο.

Σε καθεμία από αυτές τις περιοχές, η Αμερική αντιμετωπίζει τώρα έναν ενεργό αμφισβητία – πρόθυμο να την δει να αποχωρεί. Στην Ευρώπη, αυτός ο αμφισβητίας είναι η Ρωσία- στην Ασία είναι η Κίνα- στη Μέση Ανατολή είναι το Ιράν. Η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Η Κίνα έχει κατασκευάσει στρατιωτικές βάσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα και απειλεί την Ταϊβάν. Το Ιράν χρησιμοποιεί αντιπροσώπους όπως η Χεζμπολάχ, η Χαμάς και οι αντάρτες Χούθι στην Υεμένη για να αμφισβητήσει τους φίλους της Αμερικής σε όλη την περιοχή.
Εάν οι ΗΠΑ μείωναν σημαντικά τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις σε όλο τον κόσμο, η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν θα προσπαθούσαν να επωφεληθούν από το κενό ισχύος που θα προέκυπτε. Εν τω μεταξύ, οι τρεις χώρες συνεργάζονται στενότερα. Όλες προωθούν πρόθυμα την ιδέα ενός “πολυπολικού κόσμου” – κωδικός που υπονοεί το τέλος της αμερικανικής ηγεμονίας.

Τι πιστεύουν οι Αμερικάνοι πολίτες

Στις ίδιες τις ΗΠΑ, η διακομματική συναίνεση υπέρ της παγκόσμιας ηγεσίας είναι εμφανώς φθαρμένη. Το 2016, τη χρονιά που εξελέγη ο Τραμπ, μια δημοσκόπηση έδειξε ότι το 57% των Αμερικανών συμφωνούσε ότι οι ΗΠΑ πρέπει “να ασχοληθούν με τα δικά τους προβλήματα και να αφήσουν τους άλλους να ασχοληθούν με τα δικά τους προβλήματα όσο καλύτερα μπορούν”.

Ο Τραμπ ξεκίνησε τη διαδικασία αποχώρησης της Αμερικής από το Αφγανιστάν και ο Μπάιντεν την ολοκλήρωσε. Αλλά ο Μπάιντεν προσπάθησε στη συνέχεια να επαναβεβαιώσει την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ, μέσω της υποστήριξης της Ουκρανίας και της Ταϊβάν αλλά και μέσω της στάσης του στον πόλεμο Ισραήλ-Γάζας.

Αντίθετα, ο Τραμπ και άλλοι κορυφαίοι Ρεπουμπλικάνοι, όπως ο Ρον ΝτεΣάντις, στράφηκαν κατά της βοήθειας προς την Ουκρανία. Οι Ρεπουμπλικάνοι παραμένουν σταθεροί στην υποστήριξή τους προς το Ισραήλ. Αλλά η αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος είναι όλο και πιο εχθρική. Οι έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν ότι η αμερικανική κοινή γνώμη είναι όλο και πιο καχύποπτη απέναντι στην Κίνα. Αλλά το κατά πόσον αυτό θα μεταφραστεί σε προθυμία να πολεμήσει για την Ταϊβάν είναι αμφίβολο.

Οι δυσκολίες

Υπάρχουν επίσης πρακτικοί περιορισμοί. Καθώς οι εντάσεις αυξάνονται σε όλο τον κόσμο, οι ΗΠΑ δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να παίξουν το ρόλο του αστυνόμου σε τρεις μεγάλες περιοχές ταυτόχρονα. Ένας από τους λόγους για τους οποίους η κυβέρνηση Μπάιντεν υπήρξε σχετικά φειδωλή στην προμήθεια της Ουκρανίας με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς μπορεί να είναι ότι το Πεντάγωνο θέλει να κρατήσει κάποια από τα αποθέματά του – σε περίπτωση που χρειαστούν για την Ταϊβάν.

Η αύξηση των αμυντικών δαπανών δεν είναι επίσης απλή υπόθεση, όταν οι ΗΠΑ εμφανίζουν δημοσιονομικό έλλειμμα 5,7% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος ανέρχεται στο 123% του ΑΕΠ.

Τι θα γινόταν αν…

Εδώ και καιρό υπάρχει μια σχολή σκέψης στην ακαδημαϊκή κοινότητα ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να μειώσουν σοβαρά τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις στο εξωτερικό. Οι καθηγητές John Mearsheimer και Stephen Walt έχουν υποστηρίξει ότι όταν πρόκειται για τη διατήρηση της ισορροπίας ισχύος στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ασία – “η Ουάσιγκτον θα πρέπει να μεταβιβάσει την ευθύνη στις περιφερειακές δυνάμεις”.

Η δυσκολία είναι ότι οι περιφερειακές δυνάμεις στις οποίες η Αμερική θα μεταβίβαζε την ευθύνη είναι ανεπαρκώς εξοπλισμένες για να ελέγξουν μόνες τους τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν. Μια συμμαχία του ΝΑΤΟ χωρίς τις ΗΠΑ θα φαινόταν στην καλύτερη περίπτωση αναποτελεσματική – και στη χειρότερη θα μπορούσε να καταρρεύσει.

Το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία θα αγωνίζονταν να περιορίσουν το Ιράν, χωρίς την ισχύ των ΗΠΑ στο παρασκήνιο. Η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, οι Φιλιππίνες και η Αυστραλία θα αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα με την Κίνα στην Ασία.

Οι συνέπειες μιας αμερικανικής υποχώρησης από τον υπόλοιπο κόσμο θα γίνονταν πιθανώς αισθητές τελευταίες στις ίδιες τις ΗΠΑ. Αλλά, όπως κατάλαβε η γενιά μετά το 1945, ακόμη και η Αμερική θα απειλούνταν τελικά από την άνοδο αντιδημοκρατικών και επεκτατικών δυνάμεων στην Ευρώπη, την Ασία ή τη Μέση Ανατολή.