COP28: Γιατί είναι σημαντική για όλους – 8 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε

Ανοίγει σήμερα η αυλαία της παγκόσιας συνδιάσκεψης για το κλίμα στο Ντουμπάι. Η σύνοδος που τελείται υπό τον ΟΗΕ σκοπό έχει -θεωρητικά- να αντιμετωπιστεί η υπερθέμανση του πλανήτη και η κλιματική κρίση από την διεθνή κοινότητα με κοινή δράση και φυσικά, δεν θα λείψουν οι επικριτές και οι αντιπαραθέσεις.

Το BBC συνέταξε έναν επίκαιρο κατάλογο των όσων πρέπει να γνωρίζουμε γύρω από την COP28, εάν θεωρούμε ότι αυτή η σύναξη μας αφορά όλους.

COP28: Ένα «πράσινο ξέπλυμα» για τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων;

Τι είναι η COP28;

Η COP28 είναι η 28η ετήσια συνάντηση των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, όπου οι κυβερνήσεις θα συζητήσουν πώς μπορούν να περιορίσουν και να προετοιμαστούν για τη μελλοντική κλιματική αλλαγή.

Η σύνοδος κορυφής θα πραγματοποιηθεί στο Ντουμπάι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου 2023.

Το COP σημαίνει “Διάσκεψη των Μερών”, όπου τα “μέρη” είναι οι χώρες που υπέγραψαν την αρχική συμφωνία του ΟΗΕ για το κλίμα το 1992.

Γιατί η διεξαγωγή του COP28 στο Ντουμπάι είναι αμφιλεγόμενη;

Τα ΗΑΕ είναι ένα από τα 10 κορυφαία πετρελαιοπαραγωγικά κράτη στον κόσμο.

Διόρισαν τον διευθύνοντα σύμβουλο της κρατικής εταιρείας πετρελαίου, Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, πρόεδρο των συνομιλιών COP28.

Το πετρέλαιο – όπως το φυσικό αέριο και ο άνθρακας – είναι ορυκτό καύσιμο. Αυτές είναι οι κύριες αιτίες της κλιματικής αλλαγής, γιατί απελευθερώνουν αέρια του θερμοκηπίου που θερμαίνουν τον πλανήτη, όπως το διοξείδιο του άνθρακα όταν καίγονται για ενέργεια.

Η εταιρεία πετρελαίου του Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ σχεδιάζει να επεκτείνει την παραγωγική ικανότητα.

Έγγραφα που διέρρευσαν στο BBC υποδεικνύουν ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχεδίαζαν να χρησιμοποιήσουν τον ρόλο τους ως οικοδεσπότη για να συνάψουν συμφωνίες πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ο κ. Τζαμπέρ έχει υποστηρίξει στο παρελθόν ότι είναι σε μοναδική θέση να πιέσει για δράση από τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου και ότι ως πρόεδρος της εταιρείας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Masdar, επιβλέπει την επέκταση καθαρών τεχνολογιών όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.

Γιατί είναι σημαντική η COP28;

Ελπίζεται ότι η COP28 θα συμβάλει στη διατήρηση του στόχου του περιορισμού της μακροπρόθεσμης αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχχανικής εποχής. Αυτό συμφωνήθηκε από σχεδόν 200 χώρες στο Παρίσι το 2015.

Ο στόχος του 1,5 βαθμού είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή των πιο επιζήμιων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ.

Η μακροχρόνια θέρμανση ανέρχεται σήμερα σε περίπου 1,1 – 1,2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής.

Ωστόσο, πρόσφατες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι ο πλανήτης βρίσκεται επί του παρόντος σε πορεία αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2,4 έως 2,7 βαθμούς Κελσίου έως το 2100, αν και οι ακριβείς αριθμοί είναι αβέβαιοι.

Σε κάθε περίπτωση, τα περιθώρια για τη διατήρηση του ορίου του 1,5 βαθμού «στενεύει γρήγορα», λέει ο ΟΗΕ.

Τι θα συζητηθεί στην COP28;

Εκτός από την πρόοδο προς τους υπάρχοντες στόχους του Παρισιού, η COP28 θα επικεντρωθεί στα εξής:

• επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρές πηγές ενέργειας, για «περικοπή» των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου πριν από το 2030
• παροχή χρημάτων για τη δράση για το κλίμα από τις πλουσιότερες σε φτωχότερες χώρες και τη δράση για μια νέα συμφωνία για τις αναπτυσσόμενες χώρες εστιάζοντας στη φύση και στους ανθρώπους και καθιστώντας το COP28 το «πιο περιεκτικό» από ποτέ.

Θα υπάρξουν επίσης θεματικές ημέρες για θέματα όπως η υγεία, τα οικονομικά, τα τρόφιμα και η φύση.

Ποιοι θα παρευρεθούν στην COP28;

Έχουν κληθεί να συμμετάσχουν περισσότερες από 200 κυβερνήσεις.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ο Κινέζος Σι Τζινπίνγκ δεν αναμένεται να παραστούν, αλλά θα εκπροσωπηθούν και οι δύο χώρες.

Θα λάβει μέρος ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ρίσι Σούνακ και τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ επιβεβαίωσαν ότι θα παρευρεθεί και ο βασιλιάς Κάρολος. Θα απευθύνει εναρκτήρια ομιλία στους αντιπροσώπους την 1η Δεκεμβρίου.

Θα λάβουν επίσης μέρος περιβαλλοντικές φιλανθρωπικές οργανώσεις, κοινοτικές ομάδες, δεξαμενές σκέψης, επιχειρήσεις και θρησκευτικές ομάδες.

Ποια είναι τα πιθανά κωλύματα της COP28;

Είναι πιθανό να υπάρξει διαφωνία σχετικά με το μέλλον των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται χωρίς τεχνολογίες για τη δέσμευση των εκπομπών τους.

Ο κ. Τζαμπέρ ζήτησε “σταδιακή μείωση” στη χρήση τους, αλλά όχι πλήρη τερματισμό. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να πιέσει για πλήρη «σταδιακή εξάλειψη».

Οι υποστηρικτές της κλιματικής αλλαγής επισημαίνουν ότι ο περιορισμός των συμφωνιών στα ορυκτά καύσιμα θα επιτρέψει σε κάποια παραγωγή να συνεχιστεί.

Τα χρήματα θα είναι επίσης ένα θέμα.

Στην COP27, συμφωνήθηκε ένα ταμείο «απώλειας και ζημίας» ώστε οι πλουσιότερες χώρες να πληρώνουν τις φτωχότερες χώρες που αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Αλλά το πώς ακριβώς θα λειτουργήσει αυτό είναι ακόμα ασαφές. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο καταβολής κλιματικών αποζημιώσεων για τις διαχρονικές εκπομπές τους.

Το 2009, οι ανεπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν να δίνουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, έως το 2020, στις αναπτυσσόμενες χώρες για να τις βοηθήσουν να μειώσουν τις εκπομπές και να προετοιμαστούν για την κλιματική αλλαγή.

Ο στόχος χάθηκε, αλλά αναμένεται να επιτευχθεί το 2023.

Θα κάνει τη διαφορά η COP28;

Οι επικριτές των προηγούμενων COP κατηγορούν τις συνόδους κορυφής για “greenwashing”: δηλαδή, χώρες και επιχειρήσεις δίνουν ανέξοδα τα διαπιστευτήριά τους για το κλίμα χωρίς να κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές.

Αλλά, καθώς οι παγκόσμιοι ηγέτες συγκεντρώνονται, οι σύνοδοι κορυφής προσφέρουν δυνατότητες για παγκόσμιες συμφωνίες που υπερβαίνουν τα εθνικά μέτρα.

Για παράδειγμα, το όριο θέρμανσης 1,5 C, που συμφωνήθηκε στο Παρίσι στην COP21, έχει οδηγήσει σε «σχεδόν καθολική δράση για το κλίμα», σύμφωνα με τον ΟΗΕ.