Η ιστορία του Fintech

Εισαγωγή

Η ιστορία του Fintech (Finance και Technology) με έναν βαθμό αυθαιρεσίας μπορεί να χωριστεί σε τέσσερις περιόδους, που η καθεμία χαρακτηρίζεται από σημαντικές καινοτομίες οι οποίες μετέβαλαν αρχικά το χρηματοοικονομικό τομέα και στην συνέχεια επηρέασαν καθοριστικά το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον.

Μερικές εταιρίες που πρωτοστάτησαν στον κλάδο του Fintech είναι:
η Square, η Stripe, η PayPal, η Robinhood, η Adyen, η Revolut, η Coinbase, η TransferWise (now Wise), η SoFi και η Ant Group.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Boston Consulting Group ( 31/7/2023) η πορεία των εσόδων του κλάδου του FinTech αναμένεται να εξαπλασιαστεί το επόμενο διάστημα και να εκτιναχτεί από τα 245 δισ. δολάρια στα 1,5 τρισ. το 2030.

Καθώς το Fintech εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, οι φάσεις που περιγράφουμε παρέχουν ένα πλαίσιο κατανόησης της δυναμικής του και της ιστορικής επίδρασης τόσο στο γενικότερο περιβάλλον του χρηματοπιστωτικού τομέα ,όσο και στην ευρύτερη κοινωνία .

Οι ιστορικές φάσεις

1. Η περίοδος πρώιμης ψηφιοποίησης (1950-2000)

Η αρχική φάση του Fintech συνδέθηκε με τη μετάβαση από την παραδοσιακή τραπεζική στα ηλεκτρονικά συστήματα. Η εμφάνιση και η χρήση των πιστωτικών καρτών τη δεκαετία του ‘50 (Diners’ Club, το 1950, και American Express το 1958) και η ίδρυση των ΑΤΜ τη δεκαετία του ‘60 (από την Barclays στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1967) σηματοδότησαν τα πρώτα βήματα προς την ψηφιοποίηση των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Η διαδικτυακή τραπεζική εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’90 και έθεσε τις βάσεις για τις μελλοντικές καινοτομίες και εξελίξεις του κλάδου του Fintech.

2. Η δεύτερη περίοδος συνδέεται με την εμφάνιση των Νεοφυών επιχειρήσεων – Startup (2000-2010)

Η δεκαετία του 2000 περιλαμβάνει την άνοδο των Startup Fintech επιχειρήσεων. Εταιρείες όπως η PayPal (που ιδρύθηκε το 1998) έφεραν επανάσταση στις διαδικτυακές πληρωμές. Οι πλατφόρμες δανεισμού peer-to-peer, όπως το Prosper και το Lending Club εμφανίστηκαν και άλλαξαν εκ βάθρων τα παραδοσιακά μοντέλα δανεισμού.

3. Η τρίτη περίοδος (2010 -2020)

Η περίοδος αυτή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την επαναστατική χρήση των κινητών τηλεφώνων, την εμφάνιση του Blockchain και των κρυπτονομισμάτων , την ανοιχτή τραπεζική και την ενσωμάτωση των APIs (Application Programming Interface) , της τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence – AI) και της Μηχανικής Μάθησης (Machine Learning) σε διάφορους κλάδους της Χρηματοοικονομικής .

Πιο συγκεκριμένα η επαναστατική χρήση των κινητών και η χρήση διάφορων εφαρμογών για κινητές συσκευές (applications) λειτούργησε καταλυτικά στην εξάπλωση του Fintech. Για παράδειγμα η χρήση των τραπεζικών εφαρμογών για παροχή mobile banking έγινε ο πιο συνηθισμένος τρόπος εύκολης πρόσβασης στον έλεγχο των λογαριασμών του κάθε χρήστη. Την ίδια περίοδο η εμφάνιση του Apple Pay και του Google Wallet, επέτρεψαν τη διενέργεια πληρωμών μέσω του κινητού τηλεφώνου, με αποτέλεσμα να καταστούν οι μέθοδοι αυτοί ιδιαίτερα δημοφιλείς ιδιαίτερα στις νέες γενιές .

Το Blockchain και τα κρυπτονομίσματα: Προς το τέλος της δεκαετίας του 2010 εμφανίστηκε το Blockchain και τα κρυπτονομίσματα. Το Bitcoin που αποτελεί παραδοσιακά το πιο δημοφιλές κρυπτονόμισμα εμφανίστηκε το 2009 και επιτρέπει τις αποκεντρωμένες και με διαφάνεια οικονομικές συναλλαγές. Επιπλέον η τεχνολογία του Blockchain βρήκε εφαρμογή και εκτός των κρυπτονομισμάτων όπως για παράδειγμα στα έξυπνα συμβόλαια (smart contracts) ,αλλά και στην πολιτική .

Ανοιχτή τραπεζική και η ενσωμάτωση των APIs: Η αναθεωρημένη οδηγία για τις υπηρεσίες πληρωμών στην Ευρώπη η PSD2 (Payment Services Directive 2) ενθαρρύνει τη χρήση ανοιχτών τραπεζικών (Open Banking) πρακτικών. Οι εταιρείες Fintech άρχισαν να αξιοποιούν τα APIs (Διεπαφές προγραμματισμού εφαρμογών (application programming interface) για να συνδέονται και να μοιράζονται δεδομένα με ασφάλεια. Αυτό ενθάρρυνε τη συνεργασία μεταξύ παραδοσιακών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ευέλικτων Startup Fintech επιχειρήσεων.

Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence – AI) και Μηχανική Μάθηση (Machine Learning) : Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και η Μηχανική Μάθηση έγιναν αναπόσπαστα κομμάτια του Fintech. Βελτίωσαν τον εντοπισμό πράξεων απάτης, την αξιολόγηση του χρηματοπιστωτικού κινδύνου και συνέβαλαν στην παροχή εξατομικευμένων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ρομποτικοί σύμβουλοι, που υποστηρίζονται από την τεχνητή νοημοσύνη, εμφανίστηκαν για να παρέχουν αυτοματοποιημένες επενδυτικές συμβουλές με χαμηλά κόστη .

4. Η τέταρτη περίοδος (2020 – )

Η περίοδος αυτή συνδέεται μεταξύ άλλων με τον θεσμό των Neobanks και το Decentralized Finance (DeFi).

Στο πλαίσιο της χρηματοοικονομικής ένταξης μερικών δις πολιτών σε ολόκληρο τον κόσμο εμφανίστηκαν οι αποκαλούμενες Neobanks οι οποίες είναι αποκλειστικά ψηφιακές τράπεζες. Αυτή η φάση εξέλιξης έδωσε έμφαση στην προσέγγιση των πληθυσμών που δεν μπορούν ή δεν έχουν πρόσβαση σε απλές χρηματοοικονομικές τραπεζικές υπηρεσίες (Financial inclusion) .
Το DeFi απέκτησε εξέχουσα θέση ως υποσύνολο του Fintech που αξιοποιεί το Blockchain για να αναδημιουργήσει παραδοσιακές χρηματοπιστωτικές τραπεζικές εργασίες όπως ο δανεισμός, αλλά και άλλες συναλλαγές χωρίς ενδιάμεσους . Δίνει έμφαση σε ανοιχτού τύπου συναλλαγές, στη διαφάνεια και στην εύκολη προσβασιμότητα.

Συμπεράσματα

Ένα από τα σημαντικά ερωτήματα που προκύπτουν και αφορούν τους επενδυτές/μετόχους των εταιριών Fintech είναι το μέλλον τους!
Θα συνεχίζουν να αναπτύσσονται με τους ραγδαίους ρυθμούς του πρόσφατου παρελθόντος ή είναι μια μόδα η οποία θα αποτελέσει σύντομα παρελθόν ;

H μελέτη της Boston Consulting είναι κατηγορηματική : το ταξίδι της Χρηματοοικονομικής Τεχνολογίας μόλις έχει αρχίσει!

Ο μετασχηματισμός του χρηματοπιστωτικού τομέα φαίνεται ότι θα είναι σαρωτικός τα επόμενα χρόνια!

Ας ετοιμασθούμε λοιπόν για ένα συναρπαστικό ταξίδι και στον χώρο του Fintech !

Σόλων Ανδρονής

Υποψήφιος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Πειραιά

Επιστημονικός Συνεργάτης του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού