Πληθωρισμός: Κίνδυνος να τεθεί εκτός στόχου λόγω τροφίμων και Χούθι

Μεγάλη ανησυχία προκαλούν τα πρόσφατα στοιχεία για τον πληθωρισμό στην Ελλάδα, ενώ ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι φέτος θα κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με όσα αναμένει η κυβέρνηση. Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2023, η Ελλάδα βρέθηκε με πληθωρισμό (3,8%, 2,9%, 3,7%) πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (2,9%, 2,4%, 2,9%) κάτι που δημιουργεί αρνητική βάση για τη φετινή χρονιά, η οποία -τουλάχιστον σε αρχικό επίπεδο- αναμένεται να επηρεαστεί από τις εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα με τους Χούθι.

Οι επιπτώσεις στις τιμές καταναλωτή δεν είναι ακόμη ξεκάθαρες. Αν και τα ναύλα μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων μπορεί να συνεχίσουν να αυξάνονται βραχυπρόθεσμα, το μεγάλο ερώτημα παραμένει το πόσο θα διαρκέσουν οι αναταραχές και πότε θα ανοίξει και πάλι το πέρασμα για τα πλοία.Σε κάθε περίπτωση πάντως, μεγάλο «αγκάθι» αποτελούν τα τρόφιμα. Όπως προκύπτει, η χώρα μας είναι 2η σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό τροφίμων τον Δεκέμβριο (όπως και τον Νοέμβριο ενώ ήταν 1η τον Οκτώβριο), κάτι που δείχνει πως η αισχροκέρδεια ευδοκιμεί, με την κυβέρνηση να λαμβάνει ανεπαρκή μέτρα και μάλιστα με χαρακτηριστικά καθυστέρηση, καθώς θα ισχύσουν τον ερχόμενο Μάρτιο.

Eurostat: Στο 3,7% ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο στην Ελλάδα – Στο 2,9% στην ευρωζώνη

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στα τρόφιμα τον Δεκέμβριο κατέγραψε αύξηση 8,9% στην Ελλάδα έναντι 6% στις χώρες της Ευρωζώνης, με τη χώρα μας να παίρνει αργυρό μετάλλιο ακρίβειας, αφού ο εγχώριος πληθωρισμός στα είδη διατροφής ήταν ο δεύτερος υψηλότερος μετά από εκείνον της Μάλτας.

Η δυναμική που δεν ανακόπτεται

Σε κάθε περίπτωση, η δυναμική που αναπτύχθηκε κατά τους προηγούμενους μήνες προκαλεί προβληματισμό.  Αξίζει να σημειωθεί ότι τους τελευταίους 7 μήνες, ήτοι από τον Ιουνιο του 2023 μέχρι τον Δεκέμβριο 2023, ο πληθωρισμός δεν ακολουθεί μια εμφανή καθοδική τροχιά. Τουναντίον, κυμαίνεται γύρω από έναν μέσο όρο της τάξης του 3,2%, σύμφωνα με ανάλυση της Eurobank. Για το 2024 η εκτίμηση της Τραπέζης της Ελλάδος για την αύξηση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή είναι στο 3%, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο 2,8% και ακολουθούν με 2,6% η μέση εκτίμηση της αγοράς και ο Κρατικός Προϋπολογισμός 2024.

Οι πόλεμοι

Τα ενεργά πολεμικά μέτωπα (Ουκρανία, Γάζα) όπως και οι εντάσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, δηλαδή ενός εκ των βασικών διαύλων ναυσιπλοΐας και διακίνησης εμπορευμάτων ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, αποτελούν πηγές ανοδικών κινδύνων για τον πληθωρισμό.

Άλλωστε, η επιβράδυνση του πληθωρισμού στο 4,2% το 2023 από 9,3% το 2022, προήλθε σε μεγάλο βαθμό από τη μείωση των τιμών ενέργειας. Αυτό αποτυπώνεται κυρίως στους δείκτες τιμών της στέγασης, νερού, ηλεκτρικού, αερίου και άλλων καυσίμων και των μεταφορών. Ο μεν πρώτος, από αύξηση 25% το 2022 μειώθηκε κατά 8,8% το 2023, ο δε δεύτερος, από αύξηση 13,6% το 2022 ενισχύθηκε κατά 1,5% το 2023. Μια εκρητική κατάσταση στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέα άνοδο.

Τα τρόφιμα

Παράλληλα, ο πληθωρισμός στην κατηγορία των τροφίμων διατηρήθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα και το 2023 (11,6% από 11,7% το 2022), σύμφωνα με την ανάλυση, επιβαρύνοντας ιδιαίτερα τον προϋπολογισμό νοικοκυριών που ανήκουν στα χαμηλά εισοδηματικά κλιμάκια, καθώς η βαρύτητα των τροφίμων σε αυτά τα νοικοκυριά είναι κατά πολύ υψηλότερη σε σύγκριση με τα νοικοκυριά που ανήκουν σε υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, «καθιστώντας αναγκαίες τις στοχευμένες παρεμβάσεις εκ μέρους των ασκούντων την οικονομική πολιτική», όπως αναφέρουν οι αναλυτές. Αξίζει να σημειωθεί σημειωθεί ότι οι κατηγορίες της διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών ήταν εκείνες στις οποίες καταγράφηκαν οι υψηλότερες σωρευτικές αυξήσεις των τιμών την 4ετία 2020-2023, φθάνοντας στο 28,5%.

Το αποτέλεσμα της επιτάχυνσης του πυρήνα πληθωρισμού στο 5,3% το 2023 από 4,6% το 2022 υποδεικνύει ότι οι πληθωριστικές πιέσεις διευρύνθηκαν και σε άλλες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών πλην της ενέργειας και των τροφίμων (π.χ. υπηρεσίες και μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά), κάτι που δείχνει ότι έχει απλωθεί ευρύτερα το φάσμα της ακρίβειας και φαντάζει ιδιαιτέρως δύσκολο το ενδεχόμενο της ανακοπής κατά τη φετινή χρονιά.