Μειωμένη 30% η παραγωγή των μήλων της Ζαγοράς – Στο προσκήνιο νέες ποικιλίες

Η κλιματική κρίση αλλάζει τις προτεραιότητες του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου, γνωστού για τα μήλα Zagorin.

Ειδικά σε περιοχές που εκδηλώνονται υψηλότερες θερμοκρασίες σκοπός είναι να μειωθούν οι καλλιέργειες στα κόκκινα μήλα αυξάνοντας άλλες ποικιλίες, όπως Gala και Fuji καθώς είναι ανθεκτικότερες.

Η φετινή παραγωγή μήλου, που αποτελεί το κύριο παραγόμενο προϊόν του Συνεταιρισμού, μειώθηκε κατά 30%, μέρος της οποίας χάθηκε τόσο από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης (προβλήματα κατά την περίοδο της ανθοφορίας την Άνοιξη του 2023) όσο και από το πέρασμα της κακοκαιρίας Daniel, που έπληξε με σφοδρότητα τη Θεσσαλία και τη Μαγνησία.

Ένα μέρος των καλλιεργειών από το σύνολο των 12.000 στρεμμάτων θα αποκατασταθεί και με τη συμβολή των κρατικών αποζημιώσεων, αλλά σημαντικό φυτικό κεφάλαιο της τάξης του 10% έχει χαθεί οριστικά, τόνισε ο Γιάννης Κράββαρης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού, στο πλαίσιο ενημερωτικής εκδήλωσης.

Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου συμπεριλαμβάνει περισσότερους από 800 παραγωγούς-μέλη, από τη Ζαγορά, το Πουρί και τη Μακρυράχη.

Σχετικά με τις αποζημιώσεις έχει ληφθεί το 70% όπως αναφέρθηκε, με τη διαδικασία πληρωμών να συνεχίζεται.

Οι τιμές εφέτος είναι αυξημένες σε ποσοστό 20%, ωστόσο, σύμφωνα με τους παραγωγούς, αυξημένο είναι και το κόστος παραγωγής και τα μεταφορικά.

Στο κόκκινο μήλο τα μήλα Zagorin έχουν μερίδιο 35%, με τον Συνεταιρισμό να κατέχει το 8-10% της συνολικής μηλοπαραγωγής της χώρας.

Μειωμένες εξαγωγές

Λόγω της μειωμένης παραγωγής προτεραιότητα του Συνεταιρισμού είναι η κάλυψη των εγχώριων αναγκών «γιατί υπάρχουν και καλύτερες τιμές», όπως ειπώθηκε.

Πάντως κάποιες ποσότητες διακινούνται και στις αγορές του εξωτερικού, κυρίως στην Κύπρο, στην Αίγυπτο και στην Ιορδανία. Εδώ και δύο χρόνια λόγω του ουκρανικού έχει «κλείσει» η αγορά της Βουλγαρίας όπου υπήρχε συνεργασία με την αλυσίδα Lidl, καθώς έχει «καταληφθεί» από τα φθηνά πολωνέζικα μήλα.

Σε μια καλή χρονιά το μερίδιο των άμεσων εξαγωγών φθάνει το 10%, σύμφωνα με τους εκπροσώπους του Συνεταιρισμού. Σε αυτό το ποσοστό δεν προσμετρούνται οι εξαγωγικές πωλήσεις του πρατηρίου της Θεσσαλονίκης που διακινεί μήλα σε όλες τις βαλκανικές αγορές.

Ο Συνεταιρισμός διατηρεί ιδιόκτητες επιχειρήσεις, στη Κεντρική Λαχαναγορά Αθήνας από το 1965, αλλά και στη Κεντρική Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης από το 1973.

Επένδυση 4,7 εκατ. ευρώ σε νέες ψυκτικές εγκαταστάσεις

Το επενδυτικό πλάνο του Συνεταιρισμού μέσω του προγράμματος 4.2.1 αφορά στη δημιουργία νέων ψυκτικών εγκαταστάσεων, μια επένδυση 4,7 εκατ. ευρώ, προκειμένου να καλύψει την αυξημένη ζήτηση.

Αυτή την περίοδο ο Συνεταιρισμός μεταποιεί και διακινεί προϊόντα όπως το πετιμέζι, ενώ υφίσταται ενδιαφέρον και έναρξη μεταποίησης στο κάστανο. Ωστόσο προτεραιότητα αποτελεί το νωπό φρούτο. Ήδη διαθέτει ιδιόκτητα ψυγεία, διαλογητήριο και συσκευαστήριο.

Με ιστορία +107 ετών

Ο αγροτικός συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, μία από τις πιο δυναμικές πρωτοβάθμιες συνεταιριστικές οργανώσεις της χώρας μας, ιδρύθηκε στις 27 Οκτωβρίου 1916, όταν 199 παραγωγοί συνενώθηκαν δημιουργώντας τον «Συνεταιρισμός Πωλήσεως Γεωργικών Προϊόντων Ζαγοράς». Εκτός από τα μήλα καλλιεργούνταν αμπέλια, φουντούκια, πατάτες και κάστανα.

Από τη δεκαετία του 1920 ο Συνεταιρισμός είχε παράρτημα στο λιμάνι του Πειραιά και εμπορικούς αντιπροσώπους σε νησιά του Αιγαίου, όπως Χίο και Λέσβο.

Κατά τη δεκαετία του 1930 αποκτήθηκαν οι πρώτες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις συγκέντρωσης των προϊόντων στη κοντινή παραλία του Χορευτού, καθώς το εμπόριο της περιοχής γινόταν μέχρι τη δεκαετία του 1950 αποκλειστικά δια θαλάσσης.

Το 1935 ένας Ελληνοαμερικάνος από τη Ζαγορά, ο Γεώργιος Σαμσαρέλος, φέρνει τα μήλα Starking Delicious από την Καλιφόρνια στην Μιτζέλα, που στη συνέχεια έγινε ανάρπαστη στην περιοχή.

Το 1938 στο Μητρώο μελών του συνεταιρισμού καταμετρώνται 222 μέλη και διακινεί περί το 50% της παραγωγής της Ζαγοράς.

Σημείο σταθμός της πρώιμης ιστορίας του ήταν το 1945 όταν ο Συνεταιρισμός τύπωσε μια Διατακτική 1.000 δραχμών για τις ανάγκες των μελών του που έχει συμπεριληφθεί σε έκδοση του Βρετανικού Μουσείου για την Ιστορία του Χρήματος.

Τη δεκαετία του ‘50 ο Συνεταιρισμός αρχίζει να παρακμάζει και πτωχεύει χωρίς όμως να σταματά την λειτουργία του.

Την δεκαετία του 1960 ξεκινά η επέκταση της καλλιέργειας της ποικιλίας Starking Delicious, ιδανική για τις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες της Ζαγοράς, ώστε να αποδίδει προϊόντα υψηλής ποιότητας και γεύσης.

Το 1964 μια ομάδα αναλαμβάνει την διοίκηση και την ανασύσταση του συνεταιρισμού. Το 1971 δημιουργείται ο πρώτος πυρήνας των σημερινών Ψυγείων, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα ανοίγει πρατήριο στην νεοσύστατη τότε Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης. Η σταδιακή ανασυγκρότηση του συνεταιρισμού γίνεται πραγματικότητα.

Τη δεκαετία του ‘80 θεσμοθετούνται επενδυτικοί νόμοι οι οποίοι συμβάλλουν καταλυτικά στην ολοκλήρωση των επενδυτικών σχεδίων του συνεταιρισμού. Είναι από τους πρώτους συνεταιρισμούς που θα αποκτήσει ηλεκτρονικό μηχάνημα διαλογής φρούτων.

Zagorin με τη βούλα

Το 1996 κατοχυρώνεται η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης «ΜΗΛΑ ΖΑΓΟΡΑΣ ΠΗΛΙΟΥ», ενώ σημαντική κίνηση ήταν η επικόλληση ετικέτας Zagorin σε κάθε μήλο.

Παράλληλα με το εμπορικό σήμα, συγκεντρώνονται και διακινούνται όλα τα είδη αγροτικών προϊόντων που παράγονται στην περιοχή (αχλάδια, ακτινίδια, κάστανα, ελιές, κεράσια) όπως και άλλες ποικιλίες μήλων (γκόλντεν, ρενέτες, φυρίκια) τα οποία είναι επίσης εξαιρετικής ποιότητας.

Σημειώνεται ότι το Στάρκιν Ντελίσιους από τη Ζαγορά είναι το πρώτο μήλο που πιστοποιήθηκε στην Ευρώπη ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης, ενώ ο συνεταιρισμός το 2011 πιστοποίησε και τα φιρίκια Πηλίου ως ΠΟΠ.

Το 1999 εμφανίστηκε το πρόβλημα μικροκαρπίας και αναγκάστηκαν οι παραγωγοί να προχωρήσουν σε σταδιακή αναδιάρθρωση της καλλιέργειας. Επίσης εφάρμοσαν τα κατάλληλα πρότυπα διασφάλισης της ποιότητας των προϊόντων του Συνεταιρισμού.

Το σύνολο των, μήλων – αχλαδιών σήμερα παράγεται με τη μέθοδο της «Ολοκληρωμένης Διαχείρισης» (πιστοποιήσεις κατά AGRO, και GLOBAL GAP), που εγγυώνται ότι είναι απαλλαγμένα από υπολείμματα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.

Όλα τα παραπάνω έγιναν εφικτά, μετά από παρέμβαση του Συνεταιρισμού και στον πρωτογενή τομέα με φυτώρια, αναλύσεις, τεχνική υποστήριξη παραγωγών από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, κλπ.

Καινοτομίες στη καλλιέργεια

Η κλιματική αλλαγή έχει επιδράσεις σε μια σειρά ζητημάτων που αφορούν τη γεωργική παραγωγή και το φυσικό περιβάλλον. Τα τελευταία χρόνια η αύξουσα επανεμφάνιση του τετράνυχου, δημιούργησε ανάγκες παρεμβάσεων φυτοπροστασίας.

Προς αποφυγή ή μείωση χημικών εφαρμογών ο Συνεταιρισμός ξεκίνησε, πειραματικά σε πρώτη φάση, τη καταπολέμηση με ωφέλιμα αρπακτικά έντομα, ώστε να αποφευχθεί κατά το δυνατόν η εφαρμογή χημικών.

Επιπλέον, αυτή την περίοδο σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς προχωράει στην καταμέτρηση του αποτυπώματος άνθρακα στην περιοχή.

Παραγωγή 15 χιλ. τόνων

Το σύνολο των μήλων που παράγει ετησίως είναι βάρους 15.000.000 κιλών κατά μέσο όρο. Σε ό,τι αφορά το φιρίκι Πηλίου, ο Συνεταιρισμός διακινεί το 85% των ποσοτήτων που παράγονται στο Πήλιο, ενώ μεταξύ των προϊόντων που παράγει και διακινεί είναι επίσης αχλάδια, κεράσι, κάστανο και ακτινίδιο.

Ο Συνεταιρισμός συμμετέχει σε πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό τη διεύρυνση της αναγνωρισιμότητας της Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης των μήλων Ζαγοράς Πηλίου.