Αιολική ενέργεια: Το πρόβλημα με τα γηρασμένα αιολικά πάρκα της Ευρώπης

Οι ανεμογεννήτριες προαναγγέλθηκαν ως ένα κρίσιμο βήμα προς την επίτευξη των στόχων εκπομπής άνθρακα που περιγράφονται στο πρωτόκολλο του Κιότο του 1997, την πρώτη νομικά δεσμευτική διεθνή συνθήκη για το κλίμα.

Το 2003 ανεγέρθηκαν 98 υπερσύγχρονες, τότε, ανεμογεννήτριες δίπλα στο Στενό του Γιβραλτάρ. Τώρα φαίνεται η ηλικία τους. Εξακολουθούν να έχουν χωρητικότητα 78,5 μεγαβάτ, αρκετά για να τροφοδοτούν 48.000 σπίτια. «Αλλά η τεχνολογία είναι ξεπερασμένη», είπε στους Financial Times η Μάρτα Λόπεθ Χιμένεθ, διευθύντρια έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Acciona Energía, στην οποία ανήκουν. «Δεν υπάρχουν διαθέσιμες αναβαθμίσεις».

Αιολική ενέργεια: Ανεμογεννήτριες από ανακυκλωμένο χάλυβα για την Ευρώπη

Η μάχη ενάντια στην υπερθέρμανση μπορεί να είναι εξαιρετικά επείγουσα, αλλά επειδή οι υποδομές αιολικής ενέργειας γερνούν, ένα κρίσιμο ερώτημα είναι τι να κάνουμε με τις παλαιότερες ανεμογεννήτριες της Ευρώπης;

Γερασμένες ανεμογεννήτριες

Περίπου το ένα πέμπτο των περίπου 90.000 χερσαίων ανεμογεννητριών της ηπείρου είναι τουλάχιστον 15 ετών και η κανονική διάρκεια ζωής ενός αιολικού πάρκου με ελάχιστη συντήρηση είναι 20 χρόνια. Στην Ισπανία, πρωτοπόρο της αιολικής ενέργειας τη δεκαετία του 1990, μαζί με τη Γερμανία και τη Δανία, τα αιολικά πάρκα ηλικίας 15 ετών και άνω είναι το ήμισυ του συνόλου.

Οι επιλογές στο τέλος του κύκλου ζωής των ιδιοκτητών των ανεμογεννητριών έχουν ευρύτερες συνέπειες. Οι αποφάσεις τους θα βοηθήσουν στον προσδιορισμό της προόδου της ΕΕ προς την επίτευξη του στόχου της για την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και την επίτευξη των καθαρών μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2050.

Αλλά, αυτό που είναι καλύτερο για το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας του μπλοκ δεν είναι πάντα η σωστή επιλογή για τους ιδιοκτήτες. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν αντιδράσεις από κατοίκους που δεν θέλουν τις τεράστιες κατασκευές στην περιοχή τους.

Ο Χοάν Γκροϊζάρντ Παγιέραθ, επικεφαλής του Ισπανικού Ινστιτούτου Διαφοροποίησης και Εξοικονόμησης Ενέργειας (IDAE) είπε στους FT: «Εάν δεν κάνουμε τίποτα με αυτά τα πάρκα, εάν δεν ληφθεί απόφαση, υπάρχει κίνδυνος απώλεια σημαντικού μέρους της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ισπανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη, για πρώτη φορά».

«Το να τα αφήσουμε να λήξουν θα σπαταλούσε πολύτιμους πόρους, επειδή τα πρώτα αιολικά πάρκα βρίσκονται σε προνομιακές τοποθεσίες με τους ισχυρότερους ανέμους», πρόσθεσε.

Κλείσιμο πάρκων, απώλεια καλών θέσεων

Ο Γκροϊζάρντ εκτιμά ότι το κλείσιμο των παλαιών πάρκων θα είχε ως αποτέλεσμα η χώρα να χάσει μεταξύ πέντε και 10 γιγαβάτ αιολικής ισχύος κατά τα έτη πριν το 2030 — αρκετά για να προμηθεύσει 3-6 εκατομμύρια ισπανικά σπίτια.

Η Ισπανία πρέπει να κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση καθώς το κλιματικό σχέδιο προβλέπει υπερδιπλασιασμό σε 62 GW τα επόμενα έξι χρόνια.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο Μαδρίτη και ΕΕ πιέζουν κατάργηση των παλαιότερων ανεμογεννητριών και τη χρήση των ίδιων θέσεων για την ανέγερση νέων ανεμογεννητριών αιχμής.

Ένα τυπικό μηχάνημα 20 ετών, του οποίου οι λεπίδας φτάνουν τα 90 μέτρα, αποδίδει 800 kW. Ένα νέο μοντέλο παράγει 7.000 kW με λεπίδες μήκους 240 μέτρων με μια περιστροφή παράγει περισσότερη ενέργεια από ό,τι ένα μέσο ισπανικό νοικοκυριό καταναλώνει σε μια μέρα.

Το κόστος των αιολικών έργων στην Ευρώπη έχει αυξηθεί κατά 30-35% από πριν από την πανδημία. Η κερδοφορία των νέων έργων στην Ισπανία έπεσε από το ανώτατο όριο του 14% στα τέλη του 2022 οριακά σε 6% στα μέσα του 2023. Ταυτόχρονα, οι κανονισμοί αδειοδότησης και διαχείρισης κάνουν την ανανέωση πιο δύσκολη.

Οι αντίπαλοι των ανεμογεννητριών

Κάποιοι θεωρούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως αριστερή κομματική ατζέντα. Αλλά οι συντηρητικοί πολιτικοί είναι μόνο ένα πρόσωπο των αντιρρήσεων.

Από τις πρώτες μέρες της αιολικής ενέργειας, οι ανεμογεννήτριες προκάλεσαν αντίσταση από τους κατοίκους της περιοχής που ανησυχούσαν για απόκοσμα αντικείμενα που καταστρέφουν την βουκολική θέα, καθώς και για θόρυβο, ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές και το «τρεμόπαιγμα της σκιάς» από τα κινούμενα πτερύγια.

Υπάρχουν επίσης διαμαρτυρίες για τα «νεκροταφεία λεπίδων» όπου απορρίπτονται παροπλισμένα εξαρτήματα.

Ωστόσο, οι νομικές προκλήσεις που έχουν τις ρίζες τους στον περιβαλλοντισμό είναι συχνές. Οι βασικοί παίκτες σε πολλές νομικές μάχες είναι τα πουλιά. Όσο πιο ψηλοί γίνονται οι στρόβιλοι, τόσο μεγαλύτερη είναι η απειλή σύγκρουσης που αποτελούν.

Τον περασμένο Νοέμβριο, η ΕΕ απάντησε κατοχυρώνοντας την υπόθεση ότι τα αιολικά έργα είναι «υπέρτατου δημόσιου συμφέροντος».

Ακόμη και χωρίς ανησυχίες για την άγρια πανίδα, ο αιολικός τομέας είναι απογοητευμένος από το χρόνο που χρειάζεται για να χορηγηθεί η στοίβα των αδειών που απαιτούνται για την ανανέωση του δυναμικού.

Εάν πρόκειται να επιταχυνθεί η ανανέωση ισχύος, χρειάζεται μια γρήγορη διαδικασία για την εξασφάλιση αδειών. Έως ότου συμβεί αυτό, οι χώρες που εξακολουθούν να υπολογίζουν τις επιπτώσεις της γήρανσης των μηχανών τους θα διαπιστώσουν ότι ο χρόνος δεν είναι με το μέρος τους.