Κίνα: Πώς σχεδιάζει να αναμορφώσει το παγκόσμιο εμπόριο με τους δικούς της όρους

Ακόμη και κατά την αρχή της περιόδου του μήνα του μέλιτος που ακολούθησε την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001, ήταν σαφές ότι η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο -όπως το λέει η κινεζική παροιμία – «μοιράζονταν ένα κρεβάτι αλλά ονειρεύονταν διαφορετικά όνειρα».

Ο Μπιλ Κλίντον, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, χαιρέτισε τη συμμετοχή της Κίνας ως «αφαίρεση της κυβέρνησης [του Πεκίνου] από τεράστιους τομείς της ζωής των ανθρώπων» και προώθηση της πολιτικής μεταρρύθμισης. Ο Ζιάνγκ Ζαμίν, ο τότε ηγέτης της Κίνας, είχε διαφορετική άποψη. Προειδοποίησε ότι το πραγματικό κίνητρο της Αμερικής ήταν να «δυτικοποιήσει και να διχάσει τις σοσιαλιστικές χώρες».

Η ύφεση της Κίνας μπορεί να αποφευχθεί

Περισσότερα από 20 χρόνια αργότερα, αυτή η πρώιμη τριβή έχει κάνει μετάσταση. Ο ΠΟΕ – ο οποίος πραγματοποιεί την διετή υπουργική του διάσκεψη αυτή την εβδομάδα – έχει καταστεί όμηρος των έντονων διχασμών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας καθώς κλιμακώνεται η εμπορική τριβή μεταξύ Κίνας και Δύσης.

Ο ΠΟΕ παραπαίει και η Κίνα ψάχνει εναλλακτικές

Καθώς ο παγκόσμιος οργανισμός εμπορίου παραπαίει, η Κίνα επιταχύνει τις προσπάθειες να οικοδομήσει μια εναλλακτική εμπορική αρχιτεκτονική που θα είναι απομονωμένη από την επιρροή των ΗΠΑ και θα επικεντρώνεται στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Σε αυτό, η κύρια στρατηγική του Πεκίνου είναι να αξιοποιήσει τους δεσμούς με τον «παγκόσμιο νότο» που ενισχύονται μέσω της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI), ενός επενδυτικού προγράμματος 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων που ξεκίνησε το 2013 και στο οποίο συμμετέχουν περισσότερες από 140 χώρες στην Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και αλλού.

Η υπό κατασκευή αρχιτεκτονική αυτή περιστρέφεται γύρω από ένα δίκτυο διμερών και περιφερειακών «συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου» με επίκεντρο την Κίνα (ΣΕΕ), οι οποίες επιτρέπουν το εμπόριο με χαμηλούς δασμούς ενώ παράλληλα προάγουν τις άμεσες επενδυτικές ροές, λένε Κινέζοι αξιωματούχοι και εμπειρογνώμονες εμπορίου.

Αυτό το δίκτυο — το οποίο περιλαμβάνει επί του παρόντος 28 χώρες και περιοχές που είναι υπεύθυνα για σχεδόν το 40% των εξαγωγών της Κίνας — σημαίνει ότι εάν η αποστολή του ΠΟΕ να κρατήσει τον κόσμο ανοιχτό για το ελεύθερο εμπόριο διαλυθεί, η Κίνα θα έχει τουλάχιστον ένα μερικώς εφεδρικό σύστημα, προσθέτουν. Καμία από τις ΣΕΕ της Κίνας δεν περιλαμβάνει τις ΗΠΑ ή χώρες εντός της ΕΕ.

«Η Κίνα ένιωσε ότι έπρεπε να κατασκευάσει ένα εναλλακτικό σύστημα που να εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα», λέει ο Χένρι Γκάο, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο Διαχείρισης της Σιγκαπούρης και σύμβουλος του ΠΟΕ.

Το Belt & Road Initiative στο επίκεντρο

«Αυτή η εναλλακτική βασίζεται κυρίως στο BRI, στο οποίο η Κίνα προσπαθεί σταδιακά να μετατοπίσει τις εξαγωγές της από παραδοσιακές αγορές όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ», προσθέτει ο Γκάο.

Η ώθηση της Κίνας να προστατεύσει το εμπόριο της αντανακλά την αγωνία της για τον μαρασμό του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος [όπως αναπτύχθηκε] μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μια απειλή που εντάθηκε από το 2018 όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε υψηλούς δασμούς στο εμπόριο με την Κίνα. Οι αξίες του παγκόσμιου εμπορίου προβλέπεται να έχουν συρρικνωθεί κατά 5% πέρυσι, καθώς ο αριθμός των «εμπορικών περιοριστικών μέτρων» – που περιλαμβάνει δασμούς και μη δασμολογικά μέτρα – αυξήθηκε σημαντικά, σύμφωνα με το Unctad, έναν αναπτυξιακό οργανισμό του ΟΗΕ.

Ο κύριος αντίθετος άνεμος για το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα έχει τη μορφή της κατάρρευσης του συστήματος επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ από το 2019. Η δυσλειτουργία του δευτεροβάθμιου οργάνου του ΠΟΕ — του ανώτατου εφετείου για το παγκόσμιο εμπόριο — έχει ως αποτέλεσμα πολλές εμπορικές διαφορές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων να βρίσκονται σε νομικό κενό, καθιστώντας το εμπόριο πιο δαπανηρό και περίπλοκο.

Οι περισσότεροι αναλυτές δεν προβλέπουν δραστικά σενάρια όπως η κατάρρευση του ΠΟΕ. Ωστόσο, ορισμένοι λένε ότι οι πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο οργανισμός – συμπεριλαμβανομένων των τεράστιων βιομηχανικών επιδοτήσεων σε πολλά μεγάλα εμπορικά κράτη και η καθιέρωση παράλληλων αρχιτεκτονικών ΣΕΕ όπως αυτή που κατασκευάζει η Κίνα – θα μπορούσαν να τον υπονομεύσουν σημαντικά.

Ο ΠΟΕ αντιμέτωπος με πολλαπλές απειλές

«Πολλαπλές απειλές υποδηλώνουν ότι το μέλλον για τον ΠΟΕ απέχει πολύ από το να είναι εξασφαλισμένο, ακόμα κι αν μια ξαφνική κατάρρευση ή αποχώρηση ενός κρίσιμου παράγοντα είναι απίθανη», έγραψε ο Μαρκ Λίνσκοτ, πρώην βοηθός εμπορικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ, σε έγγραφο για την δεξαμενή σκέψης Ατλαντικό Συμβούλιο. με έδρα την Ουάσιγκτον.

«Εάν [οι βιομηχανικές πολιτικές] επιμείνουν, το κράτος δικαίου του ΠΟΕ θα μπορούσε να καταρρεύσει», πρόσθεσε.

Η υπογραφή διμερών και περιφερειακών ΣΕΕΕ αποτελούν προτεραιότητα του αυταρχικού ηγέτη της Κίνας Σι Τζινπίνγκ. «Η Κίνα θα προσπαθήσει να οικοδομήσει ένα πιο ανοιχτό και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλον για ανάπτυξη», είπε ο Σι σε ομιλία του τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Η Κίνα θα επεκτείνει το παγκόσμιο δίκτυο περιοχών ελεύθερου εμπορίου υψηλών προδιαγραφών», πρόσθεσε.

Ένας Κινέζος αξιωματούχος εμπορίου, ο οποίος αρνήθηκε να κατονομαστεί, το θέτει πιο έντονα. «Η Κίνα παίζει τον ηγετικό ρόλο στο ελεύθερο εμπόριο, ενώ οι ΗΠΑ και η ΕΕ γίνονται πιο προστατευτικές», λέει ο αξιωματούχος. «Πρέπει να ενισχύουμε τον αριθμό των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών που υπογράφουμε και διασφαλίζουμε επίσης την ποιότητα αυτών των συμφωνιών, προκειμένου να δημιουργηθεί επαρκής χώρος για την ανάπτυξη της Κίνας».

Οι υπολογισμοί των Financial Times αποκαλύπτουν σημαντική πρόοδο. Οι εξαγωγές εμπορευμάτων της Κίνας σε όλες τις χώρες και τα εδάφη που καλύπτονται από το δίκτυο ΣΕΕ αντιπροσώπευαν περίπου το 38% των παγκόσμιων εξαγωγών της κατά τους 12 μήνες έως τα τέλη Οκτωβρίου του περασμένου έτους. Δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Κίνα – ως μακράν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο – απέστειλε περίπου 3,43 τρισεκατομμύρια δολάρια σε όλο τον κόσμο, το δίκτυό ΣΕΕ της πήρε περίπου 1,3 τρις δολάρια από αυτό το σύνολο.

Για να κατανοηθεί το μέγεθος αυτού του αποτυπώματος ΣΕΕ στο πλαίσιο, η Κίνα εξάγει περισσότερα στο δίκτυό ΣΕΕ της από ό,τι ο τέταρτος και πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας του κόσμου, η Ολλανδία και η Ιαπωνία, σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια του 2022.

Η δημιουργία του οικοσυστήματος ΣΕΕ της Κίνας απέκτησε ώθηση μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 που ενστάλαξε μια βαθιά αίσθηση ανησυχίας στο Πεκίνο σχετικά με τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας.

Γκάζι στις Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου

Μια ΣΕΕ Κίνας-Σιγκαπούρης στα τέλη του 2008 ακολουθήθηκε το 2010 από μια ΣΕΕ Κίνας-Asean με και τις 10 χώρες που αποτελούν τον οικονομικό όμιλο της νοτιοανατολικής Ασίας. Αλλά μετά τον αποκλεισμό της Κίνας από τις ΗΠΑ από τις συνομιλίες για την ένταξη στην Trans-Pacific Partnership, μια μεγάλη πολυμερή εμπορική συμφωνία που υπογράφηκε το 2016, το Πεκίνο έθεσε το πρόγραμμα ΣΕΕ του σε υπερένταση.

Η μεγαλύτερη επιτυχία της μέχρι σήμερα ήταν η διαπραγμάτευση της ένταξης στην Περιφερειακή Συνολική Οικονομική Συνεργασία (RCEP) 15 χωρών, μια τεράστια περιφερειακή ΣΕΕ που τέθηκε σε ισχύ το 2022. Τα μέλη της RCEP συνεισφέρουν περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Αλλά το Πεκίνο δεν σταματά με την RCEP. Αυτή τη στιγμή διαπραγματεύεται 10 ΣΕΕ, οι οποίες, μη συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι αναβαθμίσεις των ΣΕΕ που ήδη ισχύουν, θα αντιστοιχούσαν σε περίπου 4,3% των παγκόσμιων εξαγωγών της, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Financial Times. Εν τω μεταξύ, εκπονούνται μελέτες σκοπιμότητας και για οκτώ άλλες ΣΕΕ, οι οποίες, εάν ολοκληρωθούν, θα αντιστοιχούσαν σε περίπου ένα επιπλέον 2,6% των κινεζικών εξαγωγών παγκοσμίως.

Μακροπρόθεσμα, το Πεκίνο θα επικεντρωθεί στην περαιτέρω στροφή του εμπορίου του προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο, χρησιμοποιώντας τους δεσμούς του με τις περισσότερες από 140 χώρες που καλύπτονται από το BRI και υπογράφοντας ΣΕΕ μαζί τους όπου είναι δυνατόν, λένε Κινέζοι ειδικοί.

Η διαφοροποίηση των εμποριών οδών του Πεκίνου σε καλό δρόμο

Αυτή η τάση βρίσκεται σε καλό δρόμο, λέει ο Γκάο, προσθέτοντας ότι οι εξαγωγές της Κίνας στις 10 χώρες μέλη της ASEAN – οι οποίες περιλαμβάνονται όλες στο BRI – ξεπέρασαν τις εξαγωγές στις ΗΠΑ το έτος έως τον Οκτώβριο του 2023. Γενικότερα, το εμπόριο της Κίνας με τις χώρες BRI ξεπέρασαν αυτό με τις ΗΠΑ, την ΕΕ και την Ιαπωνία μαζί.

Ο Μάικλ Πάουερ, ειδικός στις αναδυόμενες αγορές στον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων Ninety One, βλέπει την εμπορική δέσμευση της Κίνας με τις αναπτυσσόμενες χώρες ως απόδειξη ότι ο κόσμος γέρνει προς τον άξονά της. «Η Κίνα δεν προσπαθεί απλώς να δημιουργήσει μια εναλλακτική παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Πετυχαίνει», λέει ο Πάουερ. «Πολλοί στη Δύση δεν μπορούν να μετρήσουν την επιτυχία που έχει η Κίνα στον υπόλοιπο κόσμο».

«Καθώς η Δύση ετοιμάζεται να αποσυνδεθεί από την Κίνα, ο υπόλοιπος κόσμος επαναπροσανατολίζεται προς την Κίνα», προσθέτει.

Μια έκφραση των αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη έγκειται στην άνοδο των επενδυτικών ροών που ακολουθούν την τοπογραφία των κινεζικών ΣΕΕ. Οι άμεσες κινεζικές επενδύσεις στην ASEAN, οι οποίες ανέβηκαν στα 15,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 από 9 δισεκατομμύρια δολάρια που επενδύθηκαν το 2019 πριν από την πανδημία, συμβάλλουν στον μετασχηματισμό της οικονομικής μοίρας της περιοχής, λέει ο Πάουερ.

Σημεία παραγωγής υψηλής τεχνολογίας όπως το Penang στη Μαλαισία για ημιαγωγούς και το Kalimantan στην Ινδονησία για ηλεκτρικά οχήματα και μπαταρίες EV είναι μόνο δύο παραδείγματα χωρών της ASEAN που αναρριχούνται στην τεχνολογική κλίμακα.

Οι γεωπολιτικές επιταγές του Πεκίνου

Σε σημαντικό βαθμό, η κινεζική προσέγγιση ΣΕΕ ακολουθεί τις γεωπολιτικές της επιταγές. Μια προτεραιότητα είναι μια προτεινόμενη ΣΕΕ με το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ), μια ένωση των αραβικών κρατών Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Σαουδικής Αραβίας και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αυτή η ΣΕΕ έχει υποβληθεί σε 10 γύρους διαπραγματεύσεων και όπως ειπώθηκε από Κινέζους αξιωματούχους το 2022 ότι βρίσκεται στο «τελικό και κρίσιμο στάδιο».

Η ΣΣΕ αντιπροσωπεύει ένα ζωτικό στρατηγικό συμφέρον για την Κίνα. Η Κίνα όχι μόνο εξήγαγε 112,5 δισ. δολάρια στην περιοχή τους 12 μήνες που έληξαν τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, αλλά βασίζεται επίσης στους εξαγωγείς ορυκτών καυσίμων στην περιοχή για περίπου το 40% των εισαγωγών πετρελαίου της. Πέρα από αυτό, οι κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας όπως η Huawei, ένας τηλεπικοινωνιακός γίγαντας στο οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ, έχουν βοηθήσει στην εγκατάσταση βασικής υποδομής σε αρκετές χώρες του GCC.

Ένα άλλο μεγάλο έπαθλο που στρέφεται το βλέμμα της η Κίνα είναι η αφρικανική ήπειρος, λένε Κινέζοι αξιωματούχοι, οι οποίοι δεν θέλησαν να κατονομαστούν. Η θέσπιση του 2018 της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου για την Αφρικανική Ήπειρο (AfCFTA), την οποία έχουν υπογράψει 54 αφρικανικές χώρες, δημιουργεί μια τεράστια ευκαιρία για την Κίνα.

Αν και το Πεκίνο δεν έχει δηλώσει την επιθυμία να ενταχθεί στην AfCFTA, η θέση της Κίνας ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ηπείρου έχει οδηγήσει σε στενή ευθυγράμμιση με τον όμιλο. Χρηματοδοτεί υποστήριξη για τη γραμματεία της AfCFTA και, το 2021, το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας υπέγραψε συμφωνία για τη σύσταση μιας ομάδας εμπειρογνωμόνων στο AfCFTA για συνεργασία σε θέματα αναζήτησης όπως το ψηφιακό εμπόριο, οι τελωνειακές διαδικασίες, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλα, σύμφωνα με Κινέζους αξιωματούχους.

«Εάν οι λειτουργίες της AfCFTA μπορούν να ευθυγραμμιστούν με τα πρότυπα και τις διαδικασίες της Κίνας, θα είναι win-win τόσο για την Αφρική όσο και για την Κίνα», λέει ένας αξιωματούχος, ο οποίος αρνήθηκε να κατονομαστεί.\

Η Κίνα δεν επιθυμεί να δει την κατάρρευση της παγκοσμιοποίησης όπως εκπροσωπείται από τον ΠΟΕ. Αντίθετα, το Πεκίνο ωφελήθηκε σαφώς από την απελευθέρωση του εμπορίου για περισσότερες από δύο δεκαετίες, απολαμβάνοντας περισσότερο από 10πλάσια αύξηση του συνολικού εμπορίου του από την ένταξή του το 2001 στον εμπορικό οργανισμό, ξεπερνώντας κατά πολύ τον παγκόσμιο μέσο όρο κατά πολλές φορές.

Όμως, παρά την προσπάθεια που έχει καταβάλει το Πεκίνο για την οικοδόμηση της εναλλακτικής εμπορικής αρχιτεκτονικής του, η τρέχουσα κλιμάκωση της εμπορικής τριβής τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την ΕΕ σημαίνει ότι η Κίνα παραμένει σοβαρά εκτεθειμένη σε κινδύνους να υποχωρήσουν περαιτέρω οι αξίες του παγκόσμιου εμπορίου από τα επίπεδα του 2023.

Οι τριβές με ΗΠΑ και ΕΕ δεν παύουν

«Το διευρυνόμενο δίκτυο διμερών ΣΕΕ και RCEP της Κίνας δεν μπορεί να απομονώσει αποτελεσματικά την Κίνα από τις εμπορικές τριβές με τις ΗΠΑ και την ΕΕ», λέει ο Ζονγκγιουάν Ζόε Λιου, ειδικός στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα τη Νέα Υόρκη.

«Η απώλεια του εμπορίου λόγω των εντάσεων με τις ΗΠΑ και την ΕΕ δεν μπορεί εύκολα να συμπληρωθεί με εμπορικές συναλλαγές με άλλες χώρες και περιοχές, όπως αποδεικνύεται από τη συρρίκνωση του εμπορίου της Κίνας το 2023», προσθέτει.

Έτσι, τα βαριά σύννεφα που δημιουργούνται επί του παρόντος πάνω από το εμπόριο της Δύσης με την Κίνα προκαλούν μεγάλη ανησυχία στο Πεκίνο. Όπως πολύ συχνά στο παρελθόν, το κύριο σημείο κολλήματος είναι οι βιομηχανικές επιδοτήσεις που αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της ΕΕ λένε ότι η Κίνα έχει αφιερώσει σε ορισμένους προηγμένους μεταποιητικούς τομείς, δημιουργώντας αθέμιτα πλεονεκτήματα κόστους για τις κινεζικές εταιρείες.

Η Ουάσιγκτον αυτό το μήνα προειδοποίησε το Πεκίνο ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα αναλάβουν δράση εάν η Κίνα προσπαθήσει να αμβλύνει το πρόβλημα της βιομηχανικής πλεονάζουσας παραγωγικής της ικανότητας με ντάμπινγκ αγαθών στις διεθνείς αγορές, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους.

Το θέμα θα αποτελέσει «μείζον μέρος» της ατζέντας όταν η Τζάνετ Γέλεν, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, επισκεφθεί το Πεκίνο αργότερα φέτος, προσθέτει ένας Αμερικανός αξιωματούχος. Η Γέλεν αναμένεται επίσης να θέσει την κινεζική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στους ομολόγους της της G20 όταν συναντηθούν στο Σάο Πάολο αυτή την εβδομάδα. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία έληξε το 2021, οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια σε κινεζικές εξαγωγές.

ΕυρωπαΪκές καταγγελίες για αθέμιτες κινεζικές πρακτικές

Η Επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ Μαργκρέτε Βεστάγκερ δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι το μπλοκ ήταν «απόλυτα πρόθυμο να χρησιμοποιήσει» εμπορικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των αθέμιτων κινεζικών εμπορικών πρακτικών. Οι παρατηρήσεις της ενισχύουν τα σχόλια πέρυσι από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιον, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι οι παγκόσμιες αγορές είναι «πλημμυρισμένες» από κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα που διατηρούνται τεχνητά φθηνά από «τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις».

Το Πεκίνο, από την πλευρά του, έχει ξεκινήσει έρευνα αντιντάμπινγκ για μπράντι που εισάγεται από την ΕΕ, ένα μέτρο που θα μπορούσε να επηρεάσει τα οινοπνευματώδη ποτά αξίας 1,57 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία σχεδόν όλα παράγονται στη Γαλλία.

Με τόση αβεβαιότητα να κρέμεται για το μέλλον, οι κινεζικές εταιρείες λαμβάνουν προληπτικά μέτρα για να παρακάμψουν οποιεσδήποτε εμπορικές διαμάχες προκύπτουν.

Οι κινεζικές εταιρείες επιδιώκουν να παρακάμψουν τους δασμούς των ΗΠΑ και της ΕΕ με διάφορους τρόπους. Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι η μεταφόρτωση, μια μέθοδος που εμφανίζεται πλήρως στο Μεξικό, το οποίο ως μέλος της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (Nafta) μπορεί να εξάγει αγαθά στην αγορά των ΗΠΑ με πολύ χαμηλότερους δασμούς από αυτούς που επιβάλλονται στην Κίνα.

Εναλλακτικές δίοδοι για αποφυγή δασμών

Μια ανάλυση των εμπορικών δεδομένων των FT δείχνει μια απότομη αύξηση των εμπορευματοκιβωτίων 20 ποδών που αποστέλλονται από την Κίνα στο Μεξικό τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2023, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Η άνοδος ήρθε καθώς το Μεξικό ξεπέρασε την Κίνα ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών στις ΗΠΑ πέρυσι, και καθώς οι αποστολές φορτηγών πέρα από τα σύνορα προς τις ΗΠΑ συνέχισαν να αυξάνονται γρήγορα.

Μια άλλη τάση είναι για “nearshoring” – ή η μετεγκατάσταση της παραγωγικής ικανότητας πιο κοντά στους πελάτες για να περιοριστεί η ευπάθεια στις γεωπολιτικές εντάσεις – που ανασυνθέτει το παγκόσμιο αποτύπωμα της Κίνας. Οι ροές άμεσων κινεζικών επενδύσεων στη Μαλαισία, την Ινδονησία και άλλες χώρες που θεωρούνται χρήσιμες χώρες «nearshoring» έχουν αυξηθεί.

Αλλά ακόμη και εδώ, οι Κινέζοι επενδυτές δεν είναι απαραίτητα ασφαλείς. «Οι ΣΕΕ της Κίνας μπορούν να διευκολύνουν τις κινεζικές εταιρείες να δημιουργήσουν εργοστάσια και μονάδες παραγωγής σε ξένες χώρες για να εξάγουν τελικά στις ΗΠΑ και την ΕΕ», λέει ο Λιου.

«Αλλά εάν οι νόμοι στις ΗΠΑ και την ΕΕ αλλάξουν για να συμπεριλάβουν πρόσθετους περιορισμούς στην ιδιοκτησία από την Κίνα εργοστασίων εκτός Κίνας, η μετανάστευση των κινεζικών εργοστασίων μπορεί τελικά να αποδειχθεί ότι δεν είναι τόσο αποτελεσματική», προσθέτει.