ΗΠΑ: Γιατί τα αμερικανικά αυτοκίνητα είναι τόσο μεγάλα

Οι Αμερικανοί είναι λάτρεις του πληθωρικού και αυτό ισχύει και για τα αυτοκίνητα. Προτιμούν τα τεράστια σπορ οχήματα (SUV) και τα φορτηγά από τα μικρά αυτοκίνητα. Περίπου 8,7 εκατομμύρια βγήκαν στον δρόμο το 2023, που αντιστοιχούν σε περισσότερες από τις μισές πωλήσεις νέων οχημάτων, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών JATO Dynamics.

Αν και τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα γίνονται επίσης μεγαλύτερα, τα αμερικανικά εξακολουθούν να έχουν ένα άνετο προβάδισμα: το 2022 το μέσο αυτοκίνητο που πωλήθηκε στην Αμερική ζύγιζε 1.857 κιλά, σχεδόν 20% περισσότερο από τον μέσο όρο στην Ευρώπη. Οι φαρδείς δρόμοι και οι μεγάλοι χώροι στάθμευσης συμβάλλουν στην ικανοποίηση αυτής της προτίμησης για «βαριά αμάξια».

Ηλεκτρικά αυτοκίνητα: Τα EV γίνονται όλο και πιο δημοφιλή στις ΗΠΑ

Όμως, ένα κενό που εδώ και σχεδόν 50 χρόνια δίνει κίνητρα στις πωλήσεις μεγάλων οχημάτων, σύντομα θα «κλείσει». Αυτό θα οδηγήσει τους Αμερικανούς να αγοράσουν μικρότερα αυτοκίνητα, αναρωτιέται ο Economist;

Το 1973 οι αραβικές χώρες παραγωγής πετρελαίου έκοψαν τις αποστολές προς την Αμερική για να την τιμωρήσουν επειδή υποστήριξε το Ισραήλ στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ: ακολούθησαν απότομες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, μεγάλες ουρές στα πρατήρια καυσίμων και βαθιά ύφεση.

Το 1975, ως απάντηση στην κρίση, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επέβαλε πρότυπα οικονομίας καυσίμου στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Μέχρι το 1985 όλα τα νέα μοντέλα θα έπρεπε να φτάσουν τα 27,5 μίλια ανά (αμερικανικό) γαλόνι (11,7 χλμ./λίτρο), από ένα μέσο όρο 13 mpg. Σήμερα ο νόμος επιβάλλει 40 mpg.

Για να αυξήσουν την απόδοση, οι κατασκευαστές έπρεπε να χρησιμοποιούν πιο σύνθετους κινητήρες, γεγονός που έκανε τα αυτοκίνητά τους πιο ακριβά. Για να ελαφρύνει το βάρος των μικρών επιχειρήσεων που βασίζονταν σε μεγάλα οχήματα, η κυβέρνηση εξαιρούσε τα «ελαφριά φορτηγά», κάθε όχημα που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εκτός δρόμου και ζύγιζε λιγότερο από 8.500 λίβρες (3855 κιλά). Αυτό σήμαινε ότι τα SUV – συνήθως μεταξύ των μεγαλύτερων και λιγότερο αποδοτικών αυτοκινήτων – περιλαμβάνονταν στην κατηγορία και απέφευγαν τα νέα πρότυπα καυσίμου.

Η εξαίρεση των SUV από τους κανόνες ώθησε τις πωλήσεις

Επειδή η κατασκευή ελαφρών φορτηγών με χαμηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα ήταν πιο επικερδής από την κατασκευή μικρών καθαρών αυτοκινήτων, οι αυτοκινητοβιομηχανίες διέθεταν στην αγορά πληθώρα μεγάλων μοντέλων, συμπεριλαμβανομένων των SUV. Τα απεικόνιζαν ως κατ’ ουσίαν Αμερικανικά, που υποτίθεται ότι ενσάρκωναν την ελευθερία, τη δύναμη και την περιπέτεια.

Μέχρι το 2002 τα ελαφρά φορτηγά αποτελούσαν μεγαλύτερο ποσοστό των πωλήσεων ελαφρών οχημάτων από ό,τι τα σεντάν. Μετά το σοκ τιμών της δεκαετίας του 1970, μέχρι τη δεκαετία του 1990 η βενζίνη είχε γίνει φθηνότερη στην Αμερική από ό,τι σε άλλες πλούσιες χώρες — έτσι το κόστος λειτουργίας ενός μεγάλου αυτοκινήτου δεν πτοούσε τους αγοραστές. Τέτοια μοντέλα είναι βολικά για ζωή στα προάστια και οι καταναλωτές τα βλέπουν ως ασφαλή.

Ακόμη και όταν αγοράζουν αυτοκίνητα που δεν εξαιρούνται από τα πρότυπα απόδοσης, οι Αμερικανοί προτιμούν τα ογκώδη σεντάν έναντι των μικρών αυτοκινήτων πόλης, τα οποία αποτελούσαν μόλις το 8% των πωλήσεων οχημάτων το 2023, σε σύγκριση με το 36% στην Ευρώπη.

Και παρόλο που τα SUV έχουν παρόμοιο μερίδιο αγοράς, λίγο περισσότερο από τα μισά νέα οχήματα, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, τα αμερικανικά μοντέλα είναι μεγαλύτερα και λιγότερο αποδοτικά.

Αυτό ήταν κακό για το κλίμα. Οι μεταφορές είναι η μεγαλύτερη πηγή αερίων του θερμοκηπίου στην Αμερική και σχεδόν το 60% αυτών των εκπομπών προέρχεται από αυτοκίνητα και άλλα ελαφρά οχήματα.

Ήταν κακό για την ασφάλεια και άλλων χρηστών του δρόμου. Τα βαρύτερα αυτοκίνητα είναι πιο πιθανό να σκοτώσουν ανθρώπους αν τους χτυπήσουν. Σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης, οι πεζοί έχουν σχεδόν 70% περισσότερες πιθανότητες να σκοτωθούν εάν χτυπηθούν από ελαφρύ φορτηγό σε αντίθεση με αυτοκίνητο.

Έρχονται αλλαγές

Ο κανόνας που ευνοεί τα μεγάλους βενζινοβόρα πρόκειται να αλλάξει. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA), η οποία θέτει όρια στις εκπομπές ρύπων των αυτοκινήτων, ανακοίνωσε τον Απρίλιο του 2023 ότι σχεδίαζε να αυστηροποιήσει γενικά τα πρότυπα και να περιορίσει τον ορισμό του ελαφρού φορτηγού. Ο οργανισμός πρόκειται να δημοσιεύσει τους τελικούς κανόνες φέτος.

Το όριο εκπομπών CO2 για τα αυτοκίνητα είναι επί του παρόντος 161 γραμμάρια ανά χιλιόμετρο, σε σύγκριση με 276 γραμμάρια για τα ελαφρά φορτηγά, διαφορά 71%. Η EPA αναμένεται να μειώσει αυτό το χάσμα στο 22% έως το 2032, αναγκάζοντας τους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν πιο αποδοτικούς κινητήρες στα μεγάλα μοντέλα τους, γεγονός που θα αυξήσει την τιμή των μεγάλων αυτοκινήτων σε σχέση με τα μικρότερα. Ο οργανισμός πιστεύει ότι οι νέοι κανόνες του είναι τόσο αυστηροί που θα επιταχύνουν την κίνηση προς τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs), έτσι ώστε μέχρι το 2032 τα δύο τρίτα των νέων πωλήσεων να είναι ηλεκτρικά.

Ωστόσο, αυτό μπορεί να έχει μικρή διαφορά στο μέγεθος των αυτοκινήτων. Πολλά δημοφιλή οχήματα, όπως το Ford F-150, θα εξακολουθούν να θεωρούνται ελαφρά φορτηγά και θα εξακολουθούν να επωφελούνται από χαμηλότερα πρότυπα απόδοσης, και ως εκ τούτου χαμηλότερο κόστος και τιμές. Και τα EV αναπτύσσουν το ίδιο πρόβλημα βάρους με τα συμβατικά αυτοκίνητα.

Η EPA δεν ρυθμίζει τις έμμεσες εκπομπές των ηλεκτρικών οχημάτων, παρόλο που τα βαρύτερα μοντέλα απαιτούν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια για φόρτιση και χρειάζονται μεγαλύτερες μπαταρίες, οι οποίες περιέχουν περισσότερα από τα σπάνια μέταλλα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή αυτών των μπαταριών. Το 2022 το 60% των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων στην Αμερική ήταν SUV, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Ο κανονισμός από μόνος του μπορεί να μην είναι αρκετός για να αλλάξει τη όρεξη της χώρας για θηριώδη αυτοκίνητα.