Μύθοι και αλήθειες για την ακρίβεια των πολυεθνικών

Με τις ευρωεκλογές προ των πυλών και ενώ τα μέτρα Σκρέκα δεν φαίνεται να αλλάζουν προς το καλύτερο την καθημερινότητα των πολιτών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανοίγει εκ νέου πόλεμο με τις πολυεθνικές σε μια προσπάθεια να περιορίσει την κυβερνητική φθορά από την εδραιωμένη ακρίβεια, που είναι και το βασικότερο πρόβλημα της κοινωνίας, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις.

ΕΛΣΤΑΤ: Στο 3,1% ο πληθωρισμός τον Απρίλιο [γραφήματα]

Πλέον τις λύσεις για τα φαινόμενα υπερβολικής τιμολόγησης των προϊόντων των πολυεθνικών στην Ελλάδα καλείται να βρει η Κομισιόν, με τον πρωθυπουργό να ζητά σε σημερινή επιστολή του προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ευρωπαϊκές παρεμβάσεις, «για να μπορέσουμε να έχουμε εναρμόνιση τιμών απέναντι στις πολυεθνικές, που μπορεί να εκμεταλλεύονται την παρουσία τους σε κάποιες χώρες, γιατί πρέπει να βάλουμε την Ευρώπη μπροστά σ’ αυτόν τον αγώνα», όπως ανέφερε στην ομιλία του στην Κατερίνη, χθες το απόγευμα, στο πλαίσιο της περιοδείας του για τις ευρωεκλογές.

Αν και οι πιο ψύχραιμοι θεωρούν ότι οι νέες «ρουκέτες» κατά των πολυεθνικών εν πολλοίς θα «αφοπλιστούν» όταν θα κλείσουν οι κάλπες, το βασικό ερώτημα για την τακτική των κολοσσών να τιμολογούν τα προϊόντα τους σε υψηλότερες τιμές στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες παραμένει και είναι διαχρονικό. Ήδη από το 2008, στην προηγούμενη μεγάλη πληθωριστική κρίση, έγινε ευρέως γνωστό με τον όρο transfer pricing. Τότε αφορούσε τις ενδοομιλικές συναλλαγές μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων που χρησιμοποιούσαν τη χαμηλή φορολογία γειτονικών χωρών.

Τα γιατί και τα διότι της ακρίβειας

Ακόμη και στα είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού (καθαριστικά, απορρυπαντικά, χαρτικά κ.ά.), καθώς και στα είδη ατομικής φροντίδας, στις κατηγορίες δηλαδή που κυριαρχούν οι πολυεθνικές και στις οποίες στόχευσαν τα μέτρα Σκρέκα για την καταπολέμηση της ακρίβειας, οι μειώσεις τιμών που κατέγραψε η ΕΛΣΤΑΤ τον Απρίλιο είναι ανεπαίσθητες, μόλις στη μία ποσοστιαία μονάδα, όταν ο κυβερνητικός στόχος είχε τεθεί στο -15%.

Ποιοι είναι λοιπόν οι λόγοι για τους οποίους τα προϊόντα των πολυεθνικών είναι ακριβότερα στα εγχώρια ράφια τη στιγμή μάλιστα που το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης στην Ελλάδα ξεπερνάει σε επίδοση μόνον τη Βουλγαρία;

Το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς που περιορίζει τον ανταγωνισμό στις τιμές, η έλλειψη παραγωγικών μονάδων εντός συνόρων, η μικρή διείσδυση των εκπτωτικών αλυσίδων σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και τα χαμηλά μερίδια των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε ορισμένες κατηγορίες βασικών ειδών (π.χ. απορρυπαντικά, καφέδες κ.ά.) παρά την ακρίβεια είναι κάποιοι από τους παράγοντες οι οποίοι δημιουργούν χώρο στις πολυεθνικές για να επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες, λένε οι οικονομικοί αναλυτές.

Από την άλλη, οι μέθοδοι τις οποίες εφαρμόζουν οι πολυεθνικές για να «φουσκώνουν» τις τιμές των προϊόντων στην ελληνική αγορά ελέγχοντας το 60% των προϊόντων μαζικής κατανάλωσης (τρόφιμα, απορρυπαντικά, είδη νοικοκυριού κ.λπ.), δεν είναι κρυφές ούτε καινούργιες.

Η υπερτιμολόγηση και υποτιμολόγηση αγαθών και υπηρεσιών κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται η συνολική φορολογική επιβάρυνση του μητρικού ομίλου, η παρεμπόδιση των παράλληλων εισαγωγών, η επιβολή υψηλών royalties σε εταιρείες του ίδιου ομίλου, οι αλλαγές στη συσκευασία, τα υψηλά επιτόκια δανεισμού από τη μητρική στις θυγατρικές και η αγορά πρώτων υλών έναντι ακριβών τιμών από εμπορικές εταιρείες του ομίλου που έχουν έδρα σε άλλες χώρες είναι οι πιο γνωστές τακτικές που ακολουθούνται για να ανεβάζουν το κόστος των πωλούμενων προϊόντων σε χώρες στις οποίες οι πολυεθνικές δεν έχουν παραγωγική αλλά μόνο εμπορική παρουσία.

Από την πλευρά τους οι πολυεθνικές ισχυρίζονται πως για τις υψηλότερες τιμές πώλησης στην Ελλάδα ευθύνονται μια σειρά από λόγους που δεν υφίστανται στις ξένες αγορές, όπως οι αυξημένοι φορολογικοί συντελεστές (κυρίως ο ΦΠΑ), το κόστος μεταφοράς (πρέπει να κάνουν διανομή σε χιλιάδες σημεία), η ακριβή ενέργεια, καθώς επίσης οι συμφωνίες με τα σούπερ μάρκετ, οι οποίες προβλέπουν πολλαπλούς τιμοκαταλόγους (προσφορές, εκπτώσεις, προωθητικές ενέργειες), αλλά και οι ημέρες πληρωμών των προμηθευτών από το λιανεμπόριο, οι οποίες υπερβαίνουν πολλές φορές τις 100 ημέρες.

Πυρά από τις πολυεθνικές

Σε κάθε περίπτωση η «επίθεση» Μητσοτάκη σήμανε συναγερμό στα επιτελεία των πολυεθνικών, τα οποία από χθες βρίσκονται επί ποδός σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσουν τους λόγους και την στόχευση του πρωθυπουργού.

Στελέχη πολυεθνικών που μίλησαν στον «ΟΤ» δηλώνουν απογοητευμένα από την κίνηση της κυβέρνησης και μιλάνε για στοχοποίηση των εταιρειών τους.

Χαρακτηρίζουν μάλιστα την πρόθεση υιοθέτησης ενός κανονιστικού πλαισίου, το οποίο θα επιβάλλει στις πολυεθνικές ίδια τιμολόγηση σε όλη την ΕΕ εντελώς απαράδεκτη παρέμβαση σε μια ελεύθερη αγορά και στέλνει λάθος μήνυμα όσον αφορά τη βούληση της χώρας να προσελκύσει ξένες επενδύσεις.

Επισημαίνουν πως το πρόβλημα στην χώρα δεν είναι η αδυναμία μείωσης των τιμών, -μια λογική που θεωρούν κοντόφθαλμη-, αλλά η δυσκολία να παραχθεί νέος πλούτος μέσα από υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.

«Το πρόβλημα στη χώρα δεν είναι η ακρίβεια, αλλά οι χαμηλοί μισθοί», επισημαίνουν χαρακτηριστικά και επικαλούνται στοιχεία από πρόσφατες έρευνες που δείχνουν σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών.

Να «σπάσουν» τα μονοπώλια

Υποστηρίζουν πως η λύση για την εξυγίανση της ελληνικής αγοράς και την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας της είναι μεταξύ άλλων η καταπολέμηση των ανήθικων επιχειρηματικών πρακτικών και το «σπάσιμο» των μονοπωλίων που εξακολουθούν να υφίστανται στην αγορά.

Θα επιδιώξουν συνάντηση με Μητσοτάκη

Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν πως μια σειρά από μεγάλες πολυεθνικές καταναλωτικών προϊόντων θα επιδιώξουν συνάντηση με τον πρωθυπουργό, μέσα από τον ΣΕΒ, προκειμένου να παρουσιάσουν τις απόψεις και τις θέσεις τους.
Και κυρίως, όπως λένε, να πείσουν τον κ. Μητσοτάκη πως η παρέμβαση αυτή είναι λάθος, εμπλέκοντας μάλιστα ευρωπαϊκούς θεσμούς σε εσωτερικά ζητήματα της χώρας και θα παρουσιάσουν στοιχεία πως οι μετρήσεις που γίνονται βασίζονται σε λανθασμένα δεδομένα.