Ταϊλάνδη: To ψηφιακό πείραμα των 12,5 δισ. δολαρίων και το δυστοπικό μέλλον

Ένα ενδιαφέρον παράθυρο στο μέλλον του χρήματος και πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (CBDC) άνοιξε στην Ταϊλάνδη. Αυτό το μέλλον είναι πολλά υποσχόμενο, αλλά έχει και πολλούς κινδύνους. Οι χώρες που προσανατολίζονται προς αυτήν την κατεύθυνση, και ιδίως οι πολίτες τους, θα πρέπει να το σκεφτούν προσεκτικά, επισημαίνεται σε άρθρο γνώμης των FT.

Ταϊλάνδη: Οι ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες θα επενδύσουν 4,3 δισ. δολάρια

Εκπληρώνοντας μια προεκλογική υπόσχεση, η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης ξεκίνησε ένα πρόγραμμα για τη διανομή χρημάτων σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος μέσω ψηφιακών πορτοφολιών. Περίπου 50 εκατομμύρια Ταϊλανδοί που πέφτουν κάτω από ορισμένα όρια εισοδήματος και αποταμίευσης θα λάβουν περίπου 280 δολάρια ο καθένας, περίπου το ήμισυ του μηνιαίου κατά κεφαλήν εισοδήματος. Αυτό θα τονώσει προσωρινά την κατανάλωση και το ΑΕΠ των νοικοκυριών, αλλά με σημαντικό δημοσιονομικό κόστος και χωρίς να κάνει πολλά για την αντιμετώπιση βαθιά ριζωμένων προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλών επενδύσεων που αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη.

Η Τράπεζα της Ταϊλάνδης, η κεντρική τράπεζα της Ταϊλάνδης, διεξήγαγε πιλοτικές δοκιμές για ένα ψηφιακό πορτοφόλι, αλλά δεν έχει αναπτύξει επίσημα το CBDC. Ωστόσο, τα ψηφιακά πορτοφόλια για την αποθήκευση χρημάτων και τη χρήση τους για συναλλαγές είναι ευρέως διαδεδομένα στην Ταϊλάνδη. Η προσθήκη ενός CBDC ως επιλογή πληρωμής είναι απλή.

Η Τράπεζα της Ταϊλάνδης και άλλες κεντρικές τράπεζες που πειραματίζονται με τα CBDC ισχυρίζονται ότι θα συνυπάρχουν με το φυσικό νόμισμα. Αλλά η ευκολία των ψηφιακών πληρωμών, καθώς και το κόστος και η ταλαιπωρία για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις από τη διαχείριση χαρτονομισμάτων και κερμάτων, προμηνύουν την εξαφάνιση των μετρητών ως μέσου πληρωμής.

Πώς λειτουργεί το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα μεταφοράς της Ταϊλάνδης έχει ήδη ορισμένα χαρακτηριστικά ενός CBDC. Είναι καλά στοχευμένη, με τα κεφάλαια να διοχετεύονται σε φτωχότερα άτομα που θα ωφεληθούν περισσότερο και είναι πιθανό να ξοδέψουν τα χρήματα αντί να τα αποταμιεύσουν.

Τα κεφάλαια πηγαίνουν απευθείας σε ιδιώτες, μειώνοντας την αναπόφευκτη διαφθορά όταν τα χρήματα διοχετεύονται μέσω δημόσιων οργανισμών.

Τα κεφάλαια πρέπει να δαπανηθούν εντός έξι μηνών, ένας εξαιρετικός τρόπος για την τόνωση της κατανάλωσης και τον περιορισμό της «διαρροής» στις αποταμιεύσεις, κάτι που δεν θα ενισχύσει αμέσως την οικονομική δραστηριότητα. Τα χρήματα μπορούν να δαπανηθούν μόνο σε εξουσιοδοτημένα μικρά καταστήματα εντός της τοπικής περιοχής ενός παραλήπτη.

Ένα CBDC προσφέρει παρόμοιες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένης της στόχευσης κυβερνητικών μεταφορών και πολλά άλλα. Εκτός από τις ημερομηνίες λήξης, η κατανάλωση μπορεί να τονωθεί εκθέτοντας τα υπόλοιπα CBDC σε αρνητικά επιτόκια που αποθαρρύνουν την αποταμίευση. Τέτοια αρνητικά επιτόκια, εύκολα στη διαχείριση με κώδικα υπολογιστή που συρρικνώνει τα υπόλοιπα με προαναγγελθέν επιτόκιο, είναι απίθανο να λειτουργήσουν σε μια οικονομία με μετρητά. Εξάλλου, τα μετρητά προσφέρουν μηδενικό επιτόκιο, το οποίο σίγουρα ξεπερνά ένα αρνητικό επιτόκιο.

Η μεταφορά χρημάτων στο πλαίσιο του προγράμματος της Ταϊλάνδης είναι επιλεκτική. Οι εγκληματίες και άλλοι με ιστορικό διάπραξης απάτης δεν είναι επιλέξιμοι, ενώ οι έμποροι με ελλιπή αρχεία δεν μπορούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Τα χρήματα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά προϊόντων όπως αλκοόλ, τσιγάρα και μαριχουάνα ή για διαδικτυακές αγορές.

Αυτοί οι περιορισμοί φαίνονται απολύτως δικαιολογημένοι, αλλά δείχνουν επίσης πόσο εύκολα μπορεί να ανατραπεί το ψηφιακό χρήμα για σκοπούς κοινωνικής μηχανικής. Η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης αποφάσισε ότι μόνο αξιόλογα άτομα μπορούν να επωφεληθούν από το πρόγραμμα, πρέπει να δαπανήσουν τα κεφάλαια σε συγκεκριμένους τομείς και δεν μπορούν να αγοράσουν προϊόντα που θεωρούνται ανεπιθύμητα. Δεν είναι δύσκολο να οραματιστούμε ένα μέλλον στο οποίο η χρήση CBDC περιορίζεται σε «καλούς» πολίτες και «αποδεκτές» δαπάνες, όπως κρίνεται από την κυβέρνηση.

Το πείραμα και ο δυστοπικός κόσμος

Τα ψηφιακά κεφάλαια δεν μπορούν καταρχήν να ανταλλάσσονται με μετρητά ή άλλα είδη χρημάτων. Αλλά μπορεί κανείς να φανταστεί δευτερογενείς αγορές όπου οι άνθρωποι που δεν θέλουν να ξοδέψουν τα χρήματα πριν από την ημερομηνία λήξης μπορούν να τα ανταλλάξουν, πιθανώς με έκπτωση, για χρήματα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Παρά τις επιθυμίες της κυβέρνησης, ένας αποδέκτης των κεφαλαίων που θέλει πραγματικά έναν καπνό μπορεί να αγοράσει εγκεκριμένα προϊόντα και να τα ανταλλάξει με τσιγάρα.

Ομοίως, τα CBDC επιτρέπουν πολλαπλούς τύπους νομισματικών μονάδων με διαφορετικά χαρακτηριστικά, φαινομενικά ένας πολύ καλός τρόπος για την εφαρμογή προσεκτικά στοχευμένων και κοινωνικά βέλτιστων πολιτικών. Αλλά αυτό θα μπορούσε να καταστρέψει την εμπιστοσύνη στην ακεραιότητα του χρήματος της κεντρικής τράπεζας, το οποίο, παρά τα ελαττώματά του, έχει τουλάχιστον μια σαφή και σταθερή ονομαστική αξία.

Το χειρότερο είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες, ως προμηθευτές CBDC με τέτοια χαρακτηριστικά, θα θεωρούνται πράκτορες της κυβέρνησης όταν πρόκειται για την εποπτεία και την εκτέλεση ενός ευρέος φάσματος οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών και όχι μόνο νομισματικής πολιτικής.

Η διαφαινόμενη πραγματικότητα ενός κόσμου CBDC είναι πολλά υποσχόμενη. Αλλά θα μπορούσε να πλήξει την εμπιστοσύνη στις κεντρικές τράπεζες και το χρήμα της κεντρικής τράπεζας, κάτι που θα ήταν ένα τεράστιο τίμημα. Το πείραμα της Ταϊλάνδης θα μας διδάξει πολλά για το τι επιφυλάσσει το μέλλον και χρησιμεύει ως προειδοποίηση για το πώς η τεχνολογία μπορεί να μας ωθήσει προς έναν δυστοπικό κόσμο.

O αρθρογράφος Eswar Prasad είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Cornell, επίσημος συνεργάτης στο Brookings και συγγραφέας του The Future of Money.