Επιτόκια: Πώς η άνοδος των μισθών στη Γερμανία υποσκάπτει τη μείωση

Οι μισθοί στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης αυξάνονται με τον ταχύτερο ρυθμό τους αυτόν τον αιώνα, τροφοδοτώντας την ανησυχία ορισμένων οικονομολόγων σχετικά με την αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τον επόμενο μήνα.

Οι διαπραγματευόμενοι μισθοί στη Γερμανία αναμένεται να εκτοξευθούν κατά 5,6% το 2024, με βάση τις συμφωνίες που συμφωνήθηκαν μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε την Τρίτη η WSI, μια δεξαμενή σκέψης των συνδικάτων. Η αύξηση των μισθών, σε πραγματικούς όρους, θα είναι η υψηλότερη από την έναρξη των καταγραφών τους το 2000.

Αν και οι αυξήσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τον γενικό στόχο των επιτοκίων για πληθωρισμό 2%, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Φρανκφούρτη έχουν ενσωματώσει στις προβλέψεις τους «αυξημένη» άνοδο των μισθών.

Από πού πηγάζει η ψυχραιμία

Η ψυχραιμία της ΕΚΤ απέναντι στις υψηλότερες μισθολογικές πιέσεις πηγάζει από την πεποίθηση ότι οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να «καλύπτουν το χαμένο έδαφος» μετά τη συρρίκνωση της αγοραστικής τους δύναμης από τον πληθωρισμό. Ακόμη και με την φετινή αύξηση των μισθών κατά 5,6% να έχει συνυπολογιστεί, μόνο οι μισές από τις απώλειες των Γερμανών εργαζομένων μεταξύ 2021 και 2023 έχουν αντισταθμιστεί.

Η «ψαλίδα» σε μισθούς και παραγωγικότητα σε Ελλάδα και Ε.Ε. – Ο κίνδυνος για την οικονομία [γραφήματα]

Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ τον Ιούνιο ανέφερε ως παράδειγμα μια συμφωνία για μισθούς 12% για τους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα στη Γερμανία -την πρώτη μετά από τρία χρόνια.

«Μπορείτε να φανταστείτε ότι μια συμφωνία που περικόπτεται το 2024 και καλύπτει [την απώλεια αγοραστικής δύναμης το] 2021, 2022 και 2023 θα είναι προφανώς πολύ σημαντική», δήλωσε η ίδια.

Οι αγορές τιμολογούν μια πιθανότητα άνω του 90% για άλλη μια μείωση κατά 25 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο, μετά τη μείωση του επιτοκίου καταθέσεων από 4% σε 3,75% τον Ιούνιο.

Πού οφείλεται η σιγουριά

Η σιγουριά των φορέων χάραξης πολιτικής ενισχύεται από την αντιστροφή ενός φαινομένου που ονομάστηκε “πληθωρισμός της απληστίας”, το οποίο σημαίνει ότι είναι πιο δύσκολο για τις εταιρείες να μετακυλήσουν το επιπλέον κόστος μισθοδοσίας στους πελάτες τους.

Οι φορείς καθορισμού των επιτοκίων πιστεύουν ότι οι επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν τον συνδυασμό υψηλού κόστους εισροών και ισχυρής καταναλωτικής ζήτησης για να αυξήσουν τις τιμές και να ενισχύσουν τα περιθώρια κέρδους αμέσως μετά την πανδημία. Τώρα, με τη στασιμότητα της ανάπτυξης, τα περιθώρια κέρδους φαίνεται ότι θα συρρικνωθούν. Η ανεργία, εν τω μεταξύ, παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, πράγμα που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να πιέσουν για αυξήσεις μισθών.

Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση των επιτοκίων πεπεισμένοι ότι η ΕΚΤ θα καταφέρει να αποφύγει αυτό που η Λαγκάρντ έχει αποκαλέσει “πληθωρισμό “tit-for-tat””.

Το θέμα της ανταγωνιστικότητας

Ο Ρόμπερτ Χόλζμαν, ο γερακίσιος διοικητής της αυστριακής κεντρικής τράπεζας, ο οποίος ήταν το μοναδικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου για τον καθορισμό των επιτοκίων που δεν υποστήριξε τη μείωση τον Ιούνιο, δήλωσε ότι η αύξηση του κόστους εργασίας στην Ευρωζώνη θα επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα της περιοχής.

«Η πιθανή απώλεια ανταγωνιστικότητας θα πρέπει να ενθαρρύνει τους διαπραγματευτές για τους μισθούς να μετριάσουν τις απαιτήσεις τους και τον επιχειρηματικό τομέα να επενδύσει σε εγχειρήματα που αυξάνουν την παραγωγικότητα», δήλωσε στους Financial Times, προσθέτοντας ότι «Σε αυτό το πλαίσιο, οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής καλό είναι να εξετάζουν ένα πολύ ευρύ σύνολο δεδομένων και να παραμένουν εξαιρετικά προσεκτικοί».

Ο Jörg Krämer, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank, δήλωσε ότι ο χειρισμός των μισθολογικών πιέσεων από την κεντρική τράπεζα ήταν «επικίνδυνος».

«Αυτό που τώρα αποκαλείται catch-up ονομαζόταν παλαιότερα φαινόμενο δεύτερου γύρου», είπε.

Και άλλες αυξήσεις μισθών

Αναμένονται και άλλες συμφωνίες για τις αμοιβές των εργαζομένων τους επόμενους μήνες.

Το ισχυρότερο συνδικάτο της Γερμανίας, το IG Metall, θα ξεκινήσει τη μάχη του για αύξηση μισθών κατά 7% για 3,9 εκατομμύρια εργαζόμενους στη βιομηχανία μετάλλων και ηλεκτρολογικού υλικού της χώρας τον Σεπτέμβριο.

Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στη Γερμανία και καλύπτουν επίσης περίπου το 80% των εργαζομένων σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Οι επενδυτές πείθονται από το μήνυμα της Λαγκάρντ ότι η συμπεριφορά των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών δείχνει ότι οι υψηλότεροι μισθοί είναι απίθανο να οδηγήσουν στο φοβερό σπιράλ μισθών-τιμών που στοίχειωσε τις δυτικές οικονομίες τη δεκαετία του 1970, όταν οι υψηλές αυξήσεις των μισθών ακολούθησαν τα σοκ των τιμών του πετρελαίου και δυσκόλεψαν τη συγκράτηση του πληθωρισμού.

Η πρόεδρος της ΕΚΤ τόνισε ότι, μετά την αύξηση κατά 4,8% φέτος, οι μισθολογικές συμφωνίες είναι πιθανό να είναι χαμηλότερες το 2025 και “ακόμη περισσότερο” το επόμενο έτος.

«Η [ΕΚΤ] εστιάζει ιδιαίτερα στο ερώτημα σε ποιο βαθμό τα περιθώρια κέρδους απορροφούν την αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας», δήλωσε ο Frederik Ducrozet, επικεφαλής της μακροοικονομικής έρευνας της Pictet Wealth Management.

Οι αισιόδοξοι επισημαίνουν τον προσωρινό χαρακτήρα του greedflation (πληθωρισμός απληστίας) – και την τρέχουσα κατάσταση της οικονομίας της Ευρωζώνης – για να τονίσουν ότι ο κίνδυνος να επαναληφθεί η ιστορία σήμερα είναι χαμηλός.

Η εξήγηση

Η Isabella Weber, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Amherst και μία από τις πρώτες οικονομολόγους που επισήμαναν το φαινόμενο, δήλωσε ότι εξωτερικά σοκ, όπως οι φραγμένες αλυσίδες εφοδιασμού και η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου, δημιούργησαν ένα “παράθυρο ευκαιρίας” για τις εταιρείες να αυξήσουν τις τιμές χωρίς να χάσουν μερίδιο αγοράς.

Οι καταναλωτές, εν τω μεταξύ, δεν μπορούσαν να αλλάξουν εμπορική επωνυμία λόγω ελλείψεων αγαθών και δυσκολεύονταν να ξεχωρίσουν τις νόμιμες από τις υπερβολικές αυξήσεις των τιμών.

Οι ρωγμές

Τέσσερα χρόνια μετά, οι ρωγμές στην αλυσίδα εφοδιασμού έχουν εξομαλυνθεί και οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί. Η ζήτηση δεν είναι πλέον ισχυρή. Και τα επιτόκια εξακολουθούν να παραμένουν σχετικά υψηλά.

«Η συνολική οικονομία της Ευρωζώνης είναι μάλλον αδύναμη και βλέπουμε μια συμπίεση των περιθωρίων κέρδους, καθώς οι βιομήχανοι δεν είναι προς το παρόν σε θέση να μετακυλήσουν το υψηλότερο μισθολογικό κόστος στους πελάτες τους», δήλωσε η Ulrike Kastens, αναλύτρια της DWS.

Άλλοι λένε ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει ακόμη να παρακολουθεί στενά το πόσο καιρό θα διατηρηθεί η δυναμική για συμφωνίες για υψηλούς μισθούς. Έρευνα του Ινστιτούτου Μακροοικονομικής Πολιτικής (IMK) με έδρα το Ντίσελντορφ δείχνει ότι η ψαλίδα μεταξύ κερδών και κόστους εργασίας έχει σχεδόν κλείσει.

«Σε επίπεδο ευρωζώνης, δεν υπάρχουν πλέον πολλές δυνατότητες για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος», δήλωσε στους Financial Times ο διευθυντής ερευνών του IMK Sebastian Dullien.