Κίνα: Πώς οι κομμουνιστές δήμαρχοι και τοπικοί άρχοντες «ερωτεύτηκαν» τις ιδιωτικοποιήσεις

Σε μια πρόσφατη επίσκεψη στη γενέτειρά του, τη Λάιξι, στην ανατολική Κίνα, ο Γκούο Πινγκ δέχτηκε ένα σοκ: η τοπική κυβέρνηση είχε ξεπουλήσει μια σειρά κρατικών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων δύο δεξαμενών. Τα οικονομικά της μικρής πόλης, καθώς και εκείνα στο γειτονικό λιμάνι του Qingdao, ήταν υπό πίεση, αναγκάζοντας τους αξιωματούχους να βρουν νέες πηγές εσόδων. Αυτό σήμαινε ότι θα εξαντληθούν ακόμη και μεγάλα τμήματα της περιφερειακής υποδομής. Οι πωλήσεις φαινόταν να είναι μέρος αυτού που ο κ. Γκούο (σ.σ. πρόκειται για ψευδώνυμο για λόγους ανωνυμίας), θεωρεί ως σταδιακή οικονομική επιδείνωση.

Κίνα: Οι ομοιότητες με την Σοβιετική Ένωση – Το δομικό πρόβλημα της οικονομίας

Πόλεις και κωμοπόλεις σε όλη την Κίνα αγωνίζονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, όπως επισημαίνει σε άρθρο του ο Economist. Καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εργάζονται για την αναζωογόνηση της οικονομίας της χώρας, τα φορολογικά έσοδα συνεχίζουν να μειώνονται. Η συνεχιζόμενη κρίση στον τομέα των ακινήτων κάνει τα πράγματα χειρότερα, βλάπτοντας την ικανότητα των τοπικών αρχών να πωλούν δικαιώματα χρήσης γης σε κατασκευαστές ακινήτων, που παραδοσιακά αποτελούν μια από τις κύριες πηγές εσόδων τους.

Κίνα: Μείωση εσόδων των τοπικών αρχών

Τα έσοδα που σχετίζονται με τη γη μειώθηκαν στο 26% των συνολικών εσόδων των τοπικών αρχών πέρυσι, από 36% το 2020. Ως εκ τούτου, τα τοπικά στελέχη έπρεπε να βρουν νέους τρόπους συγκέντρωσης χρημάτων—όσο δύσκολα κι αν ήταν.

Οι επιχειρήσεις λεωφορείων στις μικρές πόλεις αναγκάζονται να αναστείλουν τα δρομολόγια. Οι χαμηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι διαμαρτύρονται για καθυστερήσεις ή περικοπές μισθών. Οι εφοριακοί κοιτάζουν δεκαετίες πίσω για απλήρωτους λογαριασμούς. Και οι πόλεις αυξάνουν τα πρόστιμα για παρανομίες, όπως οι τροχαίες παραβάσεις. Στο Wuzhou, στη νότια Κίνα, τα πρόστιμα από τροχαίες παραβάσεις παρέχουν πλέον σχεδόν 50% των εσόδων, όσο δηλαδή οι φόροι, σε σύγκριση με λιγότερο από 8% στις περισσότερες πόλεις. Μετά την αναστολή είσπραξης διοδίων στους αυτοκινητόδρομους για πάνω από μια δεκαετία, επαρχίες όπως η Anhui, η Gansu και η Shandong άρχισαν να τα εισπράττουν ξανά.

Γιατί λοιπόν να μην πουλήσουν κάποια περιουσιακά στοιχεία; Τοπικοί οικονομικοί αναλυτές επιμένουν ότι οι πόλεις βρίσκονται πάνω σε απίστευτο πλούτο. Ελέγχουν την πώληση γης και έχουν στην κατοχή τους ποικίλα χαρτοφυλάκια, τα οποία περιλαμβάνουν συμμετοχές σε κρατικές εταιρείες, πάρκα, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, γραμμές τρένων, ακόμη και βουδιστικούς ναούς. Εάν οι αξιωματούχοι μπορούν να αποκομίσουν κέρδος μόνο ένα μικρό μερίδιο από αυτά ενοικιάζοντας ή πουλώντας τα στον ιδιωτικό τομέα, μπορεί να είναι σε θέση να καλύψουν μερικές από τις τρύπες στους προϋπολογισμούς τους.

Ώρα… ιδιωτικοποιήσεων

Αν και υπήρχαν κάποιες πωλήσεις δημόσιων περιουσιακών στοιχείων και στο παρελθόν, η κεντρική κυβέρνηση άρχισε για πρώτη φορά να προωθεί τις ιδιωτικοποιήσεις το 2022, όταν κάλεσε τις τοπικές κυβερνήσεις να «αναζωογονήσουν» τα περιουσιακά τους στοιχεία – με άλλα λόγια, να τα πουλήσουν, να τα ενοικιάσουν ή να τα αναχρηματοδοτήσουν – ως μέσο μείωσης των χρεών. Στη συνέχεια, πέρυσι, ένα εσωτερικό έγγραφο που κυκλοφόρησε από το Κρατικό Συμβούλιο, το υπουργικό συμβούλιο της Κίνας, έδωσε εντολή στις δώδεκα υπερχρεωμένες επαρχίες να «σπάσουν τα δοχεία και να πουλήσουν το σίδερο», ένα χαρακτηριστικό τοπικό ιδίωμα που υποδηλώνει μια τελευταία προσπάθεια συγκέντρωσης κεφαλαίων.

Πολλές περιοχές κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Μέχρι τον Μάιο, η κυβέρνηση της Ganzhou, στη νοτιοανατολική Κίνα, είχε εισπράξει 370 εκατομμύρια γουάν (50 εκατομμύρια δολάρια) επιτρέποντας σε δημοτικές εταιρείες ύδρευσης και λεωφορείων να πουλήσουν οικόπεδα. Μια συνοικία στην Chongqing, μια νοτιοδυτική μεγαλούπολη, ανακοίνωσε τον Αύγουστο ότι θα προβεί σε πωλήσεις δημόσιας περιουσίας για να αντιμετωπίσει διάφορα χρέη της. Ορισμένες τοπικές κυβερνήσεις έχουν συνδυάσει πιο περιζήτητα κυβερνητικά έργα με περιουσιακά στοιχεία που θέλουν να απορρίψουν, ωθώντας τους αγοραστές να αφαιρέσουν ανεπιθύμητα κτίρια γραφείων ή βιομηχανικά πάρκα από τα χέρια τους.

Αυτοί οι τύποι πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων αυξάνονται τον τελευταίο καιρό. Στη Shandong και την Jiangsu, δύο παράκτιες επαρχίες, τα μη φορολογικά έσοδα, τα οποία περιλαμβάνουν έσοδα από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, αυξήθηκαν κατά 15% το πρώτο εξάμηνο του έτους. Στην Qingdao, η οποία περιλαμβάνει τη Λάιξι του κ. Γκούο, η τιμή των κρατικών περιουσιακών στοιχείων που πωλήθηκαν σε τοπικό χρηματιστήριο έφτασε τα 5,9 δισεκατομμύρια γουάν πέρυσι, υπερδιπλάσια από το προηγούμενο έτος. Αυτό περιλαμβάνει πωλήσεις δικαιωμάτων χρήσης για επτά ταμιευτήρες με συμβάσεις διάρκειας έως και 40 ετών.

Ο κατάλογος είναι μακρύς και όλα δείχνουν ότι η κινεζική εκδοχή του “κομμουνισμού” δεν έχει πλέον δυσανεξία στην ιδιωτικοποίηση κρατικών αγαθών και περιουσιακών στοιχείων.