Κληρονομικό δίκαιο: Αλλάζουν όλα για ακίνητα, κινητά και άυλη περιουσία

Το έντονο ενδιαφέρον όχι μόνο των πολιτών αλλά και του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας έχει προκαλέσει η νομοθετική μεταρρύθμιση του υπουργείου Δικαιοσύνης για τον εκσυγχρονισμό του κληρονομικού δικαίου, που ισχύει εδώ και περίπου 80 χρόνια και ως εκ τούτου οι επικείμενες αλλαγές έχουν προσλάβει ιστορική σημασία.

Από τη στιγμή που άνοιξε το «παράθυρο» του νέου νομοθετικού έργου για το σύνολο των διατάξεων που ρυθμίζουν τις κληρονομιές και ξεκίνησε ο δημόσιος διάλογος, πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν, όπως λένε συμβολαιογράφοι και δικηγόροι, να ζητήσουν συμβουλές και ενημέρωση για την άμεση διευθέτηση των κληρονομικών τους θεμάτων, φοβούμενοι ότι θα καταργηθούν οι ιδιόχειρες διαθήκες και θα αντικατασταθούν από το μοντέλο των αποκαλούμενων «ψηφιακών διαθηκών».

Κληρονομιές: Ορισμένα νομικά θέματα και όχι μόνο

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, δείχνει ενόψει του μεταρρυθμιστικού αυτού έργου και ο επιχειρηματικός κόσμος, γεγονός που αποτυπώνει την ανάγκη εκσυγχρονισμού του πλέγματος των διατάξεων ενός κλάδου δικαίου, του κληρονομικού, προκειμένου να ανταποκριθεί στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές.

Αδιάλειπτη συνέχεια επιχειρήσεων

Το ενδιαφέρον του επιχειρηματικού κόσμου, όπως λένε πηγές από το υπουργείο Δικαιοσύνης, είναι στραμμένο στη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν κυρίως εμπορικά σήματα, επωνυμίες επιχειρήσεων, αλλά και πνευματικά δικαιώματα, που εντάσσονται στο πεδίο της «άυλης» κληρονομιάς.

Το ζητούμενο, όπως λένε ειδικοί, είναι με τις αλλαγές να ρυθμιστούν τα θέματα αυτά που συνδέονται με τη θεσμοθέτηση κληρονομικών συμβάσεων υπό προϋποθέσεις, με τον βέλτιστο τρόπο για τον διαθέτη, τους κληρονόμους, και εν τέλει να επιτυγχάνεται η αδιάλειπτη συνέχεια των επιχειρήσεων, χωρίς να δημιουργούνται μεταθανάτιες ενδοοικογενειακές έριδες που καταλήγουν στη Δικαιοσύνη και απαιτούνται πολυετείς νομικές μάχες μέχρι την επίλυσή τους.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης αποδίδει μεγάλη σημασία στις επερχόμενες αλλαγές και, για τον λόγο αυτό, έχει αναθέσει το σύνθετο και πολυεπίπεδο νομοθετικό έργο σε ομάδα εργασίας αποτελούμενη από υψηλού κύρους νομικούς και εκπροσώπους θεσμικών φορέων, με πρόεδρο τον επίτιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ, ακαδημαϊκό και δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, Απόστολο Γεωργιάδη.

Στόχος του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι η νομοπαρασκευαστική διαδικασία να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025.  Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα που ανακύπτουν και τα οποία συνδέονται με τη ρύθμιση των κληρονομικών δικαιωμάτων, τα οποία θα είναι προσαρμοσμένα στις σύγχρονες αλλαγές σε οικογενειακό, τεχνολογικό και οικονομικό επίπεδο.

Στο τέλος αυτής της διαδρομής, αναμένεται να προκύψει ένα στέρεο νομοθέτημα που θα αντικαταστήσει, έπειτα από οκτώ δεκαετίες, τις προηγούμενες διατάξεις, οι οποίες, κατά κοινή ομολογία, έχουν φτάσει στο σημείο να αλλάξουν άρδην.

Η πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής πραγματοποιήθηκε στις αρχές Νοεμβρίου, με τον υφυπουργό Δικαιοσύνης Ιωάννη Μπούγα να αναφέρεται στη «σημαντική κοινωνική λειτουργία» που επιτελεί το κληρονομικό δίκαιο και στην ανάγκη «να συμβαδίζει με τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής». «Από την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα το 1946 έως σήμερα, έχουν επέλθει σημαντικές κοινωνικές και δημογραφικές μεταβολές, καθώς και νέα τεχνολογικά επιτεύγματα, τα οποία οφείλουμε να λάβουμε υπόψη», πρόσθεσε ο Ι. Μπούγας.

Μεγαλύτερη προστασία

Ούτως ή άλλως, όλα τα ζητήματα είναι ανοιχτά προς κάθε κατεύθυνση στο τραπέζι των μελών της ομάδας εργασίας, τα οποία, ήδη από την πρώτη συνεδρίασή τους, προχώρησαν και στην κατανομή αρμοδιοτήτων ως προς την επεξεργασία κρίσιμων διατάξεων.

Υπό αυτό το πρίσμα, η ανάγκη παροχής μεγαλύτερης προστασίας σε ορισμένα πρόσωπα που δεν συνδέονται με συγγενική σχέση με τον κληρονομούμενο, η προσαρμογή των διατάξεων που ρυθμίζουν την κληρονομική διαδοχή λόγω και των μεταβολών που υφίσταται ο θεσμός της οικογένειας, η διεύρυνση της ελευθερίας διάθεσης της περιουσίας, η αναμόρφωση του δικαίου της νόμιμης μοίρας, καθώς και των διαθηκών, όπως και οι κληρονομικές συμβάσεις υπό προϋποθέσεις αποτελούν ορισμένες από τις πρώτες κατευθύνσεις στις οποίες θα κινηθεί και θα εξετάσει η ομάδα εργασίας.

Νομικές πηγές, εστιάζοντας στο ζήτημα που έχει τεθεί στον δημόσιο διάλογο και αφορά την κατάργηση της ιδιόχειρης διαθήκης, εκφράζουν τον προβληματισμό τους, επισημαίνοντας ότι ο συγκεκριμένος θεσμός δεν μπορεί να καταργηθεί εν μία νυκτί, καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλούσε προβλήματα και αναταραχή. Για τον λόγο αυτό, όπως λένε, με βάση την εμπειρία τους, θα μπορούσε να θεσπιστεί ένα πλαίσιο περιορισμών στις ιδιόχειρες διαθήκες και όχι η πλήρης κατάργησή τους.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ