Δασμοί: Τα πάνω κάτω στο παγκόσμιο εμπόριο φέρνει ο Τραμπ

Εντολή στον εκπρόσωπο Εμπορίου και στον υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ να σχεδιάσουν τον χάρτη των λεγόμενων «αμοιβαίων δασμών» ανά χώρα, έδωσε ο Τραμπ, ανάβοντας φωτιές στο παγκόσμιο εμπόριο.

Ο Χάουαρντ Λούτνικ, ο υποψήφιος του Τραμπ για την ηγεσία του Υπουργείου Εμπορίου, είπε στους δημοσιογράφους ότι όλες οι μελέτες πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως την 1η Απριλίου και ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να δράσει αμέσως μετά.

Δασμοί σε αλουμίνιο και χάλυβα: Κόστος και χάος στην αμερικανική βιομηχανία

Οι νέοι φόροι εισαγωγών θα προσαρμοστούν για κάθε χώρα, με σκοπό να αντισταθμίσουν όχι μόνο τους φόρους σε αμερικανικά προϊόντα, αλλά και τους μη δασμολογικούς φραγμούς που επιβάλλουν τα κράτη με τη μορφή άδικων επιδοτήσεων, κανονισμών, ΦΠΑ, συναλλαγματικών ισοτιμιών, χαλαρής προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας κ.α. που περιορίζουν το αμερικανικό εμπόριο, σύμφωνα με ένα αντίγραφο του εγγράφου που είδε το Bloombergτου Λευκού Οίκου.

«Αποφάσισα, για λόγους δικαιοσύνης, ότι θα επιβάλω έναν ανταποδοτικό δασμό, δηλαδή σε όποιες χώρες χρεώνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», δήλωσε ο Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο. «Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, μας χρεώνουν πολύ περισσότερο από ό,τι τους χρεώνουμε, αλλά αυτές οι μέρες έχουν τελειώσει».

Ο Τραμπ μπορεί να χρησιμοποιεί τους δασμούς ως πίεση και διαπραγματευτικό όπλο

Ο Τραμπ είπε στους δημοσιογράφους ότι θα θεσπίσει φόρους εισαγωγής σε αυτοκίνητα, ημιαγωγούς και φαρμακευτικά προϊόντα «πέρα και πάνω» από τους αμοιβαίους δασμούς σε μεταγενέστερη ημερομηνία.

Ανέφερε τα εμπόδια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ως παράδειγμα. Ο Τραμπ έχει επίσης ξεχωρίσει την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα ως κράτη που πιστεύει ότι εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ και έτσι θα μπορούσαν να στοχοποιηθούν.

Δασμοί κατά της «άδικης μεταχείρισης» αμερικανικών προϊόντων

Οι αμοιβαίοι δασμοί εμπίπτουν στην ευρύτερη αντιμετώπιση του Τραμπ για τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ και αυτό που χαρακτηρίζει ως άδικη μεταχείριση των αμερικανικών εξαγωγών σε όλο τον κόσμο.

Ωστόσο, η απόφαση του προέδρου να μην εφαρμόσει αμέσως δασμούς θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια εναρκτήριο λάκτισμα για διαπραγμάτευση, όπως ήδη έκανε για να αποσπάσει παραχωρήσεις από το Μεξικό, τον Καναδά και την Κολομβία, παρά ως δέσμευση.

«Ο στόχος είναι να έχουμε δίκαιο και αμοιβαίο εμπόριο και αν το έχουμε αυτό θα έχουμε θέσεις εργασίας, υψηλούς μισθούς και υψηλή παραγωγικότητα», δήλωσε την Πέμπτη ο εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, στην τηλεόραση του Bloomberg.

Ο Τραμπ ελπίζει να συζητήσει με άλλα κράτη για τις ανισορροπίες στο εμπορικό περιβάλλον που έχουν δημιουργήσειοι υπάρχουσες πολιτικές, είπε ένας αξιωματούχος, και με χαρά θα μειώσει τους δασμούς εάν άλλες χώρες θέλουν να μειώσουν τις εισφορές τους ή να άρουν άλλους εμπορικούς φραγμούς.

Καθησυχασμός για τις επιπτώσεις στις ΗΠΑ

«Είναι αμφίδρομο», είπε ο Λούτνικ στους δημοσιογράφους την Πέμπτη, αφότου ο Τραμπ υπέγραψε την οδηγία.

Οι δασμοί, εάν θεσπιστούν, κινδυνεύουν επίσης να αυξήσουν τις τιμές για τους καταναλωτές των ΗΠΑ και να επιδεινώσουν τις ανησυχίες για τον πληθωρισμό.

Ο Ναβάρο υποβάθμισε αυτές τις ανησυχίες, λέγοντας ότι τα έσοδα από τους δασμούς θα είναι «καλό πράγμα», υποστηρίζοντας ότι οι ειδικοί δασμοί για την Κίνα  σε ορισμένα βασικά αγαθά που επιβλήθηκαν κατά την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ δεν είχαν ουσιαστικά αυξήσει τις τιμές.

«Θα σας έλεγα ότι οι δασμοί που επιβάλαμε στην Κίνα ήταν ιστορικοί και μεγάλοι και δεν είχαμε κανένα απολύτως πρόβλημα με αυτό», είπε ο Ναβάρο.

Μια μελέτη από την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών διαπίστωσε ότι το κόστος των δασμών κατανεμήθηκε μεταξύ μικρότερων περιθωρίων κέρδους για  πωλητές και υψηλότερων τιμών για αγοραστές.

Οι αμοιβαίοι δασμοί αναμένεται να πλήξουν σκληρά τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες όπου οι μέσοι δασμοί στα προϊόντα των ΗΠΑ είναι υψηλότεροι, σύμφωνα με το Bloomberg Economics. Διαφέρει από την καθολική εισφορά σε όλες τις εισαγωγές, όπως έλεγε ο Τραμπ κατά την προεδρική εκστρατεία του 2024.

Οι ανακοινώσεις Τραμπ έγιναν λίγες ώρες πριν δεχτεί τον Ινδό πρωθυπουργό, η χώρα του οποίου επηρεάζεται από τους αμοιβαίους δασμούς περισσότερο από πολλούς άλλους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους. Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα επικρίνει τους υψηλούς δασμολογικούς φραγμούς της Ινδίας.

Νέα… ήθη

Το εύρος του οράματος Τραμπ για δασμούς προκαλεί ίλιγγο, ξεκινώντας ένα τεράστιο εγχείρημα υλικοτεχνικής υποστήριξης για το υπουργείο Εμπορίου και τον Εμπορικό Αντιπρόσωπο των ΗΠΑ (USTR). Η δράση του Τραμπ ανοίγει τον δρόμο για σχεδόν 200 άλλα κράτη, το καθένα με τα δικά του προγράμματα δασμών που περιέχουν χιλιάδες δασμολογικούς κωδικούς. Αυτό πέρα από την πρόκληση του καθορισμού της αξίας των κανονισμών, των δημοσιονομικών πολιτικών και των επιδοτήσεων άλλων κρατών.

«Η πολυπλοκότητα της επινόησης ενός πλήρως αμοιβαίου δασμολογικού συστήματος με όλες τις άλλες χώρες και την κάλυψη όλων των προϊόντων θα ήταν τεράστια», δήλωσε στο Bloomberg ο Τιμ Μπράιτμπιλ, εμπορικός δικηγόρος στη Wiley Rein LLP.

Ένα σύστημα αμοιβαίων δασμών θα σηματοδοτούσε μια ριζική αλλαγή που θα διαβρώσει ένα από τα θεμελιώδη δόγματα του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος που διαμόρφωσαν οι ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Τραμπ αποδίδει τα διμερή εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, κακές συμφωνίες που διαπραγματεύτηκαν οι προκάτοχοί του ή σε συνδυασμό και των δύο, και είναι ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στην ΕΕ για άδικη μεταχείριση των αμερικανικών προϊόντων, ειδικά αυτοκινήτων και των γεωργικών προϊόντων.

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι τα εμπορικά ελλείμματα είναι προϊόν δυνάμεων πολύ ισχυρότερων από τους ασύμμετρους δασμούς και αντανακλούν ευρύτερους μακροοικονομικούς παράγοντες.