ΕΕ: Πράσινο φως σε νέο πλαίσιο για την υγεία των εδαφών

Σε προσωρινή συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξε το Συμβούλιο σχετικά με την οδηγία, που θεσπίζει το πλαίσιο παρακολούθησης για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση της υγείας του εδάφους στην ΕΕ.

Τα υγιή εδάφη αποτελούν τη βάση για το 95% των τροφίμων που τρώμε, φιλοξενούν περισσότερο από το 25% της βιοποικιλότητας στον κόσμο και αποτελούν τη μεγαλύτερη χερσαία δεξαμενή άνθρακα στον πλανήτη. Ωστόσο, το έδαφος είναι περιορισμένος πόρος και πάνω από το 60% των εδαφών στην ΕΕ δεν είναι σε καλή κατάσταση.

Το υγιές και ανθεκτικό έδαφος είναι το κλειδί για τη διασφάλιση ασφαλών και θρεπτικών τροφίμων και καθαρότερου νερού για τις επόμενες γενιές

Να σημειωθεί ότι η προσωρινή συμφωνία διατηρεί τον φιλόδοξο, μη δεσμευτικό στόχο για την επίτευξη υγιών εδαφών έως το 2050. Πρέπει όμως, να επιβεβαιωθεί και από τα δύο θεσμικά όργανα.

«Με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα, δημιουργήσαμε το πρώτο πλαίσιο της ΕΕ για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των εδαφών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι πλέον καιρός για δράση, καθώς πάνω από το 60% των ευρωπαϊκών εδαφών είναι ανθυγιεινά και επιδεινώνονται. Το υγιές και ανθεκτικό έδαφος είναι το κλειδί για τη διασφάλιση ασφαλών και θρεπτικών τροφίμων και καθαρότερου νερού για τις επόμενες γενιές», επισήμανε η Paulina Hennig-Kloska, υπουργός Κλίματος και Περιβάλλοντος της Πολωνίας.

Καμία νέα υποχρέωση για τους αγρότες

Για την προστασία των αγροτών και των δασοκόμων, η συμφωνηθείσα οδηγία δεν επιβάλλει νέες υποχρεώσεις στους ιδιοκτήτες γης ή στους διαχειριστές γης.

Αντίθετα, υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ να τις βοηθήσουν να βελτιώσουν την υγεία του εδάφους και την ανθεκτικότητα του εδάφους – την ικανότητα του εδάφους να συνεχίσει να διαδραματίζει τον σημαντικό του ρόλο στο οικοσύστημα.

Τα μέτρα υποστήριξης μπορεί να περιλαμβάνουν ανεξάρτητες συμβουλές, δραστηριότητες κατάρτισης και ανάπτυξη ικανοτήτων, καθώς και την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και μέτρα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη της ανθεκτικότητας του εδάφους.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αξιολογούν τακτικά το οικονομικό κόστος για τους γεωργούς και τους δασοκόμους από τη βελτίωση της υγείας του εδάφους και της ανθεκτικότητας του εδάφους.

Ολοκληρωμένο πλαίσιο παρακολούθησης

Τα κράτη μέλη, με την υποστήριξη της Επιτροπής, θα παρακολουθούν πρώτα και στη συνέχεια θα αξιολογούν την υγεία όλων των εδαφών στην επικράτειά τους, έτσι ώστε οι αρχές σε όλη την ΕΕ να μπορούν να παρέχουν την κατάλληλη υποστήριξη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της υποβάθμισης του εδάφους.

Τόσο το Συμβούλιο όσο και το Κοινοβούλιο συμφώνησαν ως προς την ανάγκη επίτευξης ενός σταθερού και συνεκτικού πλαισίου παρακολούθησης με συγκρίσιμα δεδομένα. Συμφώνησαν ότι τα κράτη μέλη θα καθορίσουν σημεία δειγματοληψίας για παρακολούθηση, με βάση μια κοινή μεθοδολογία της ΕΕ. Τα πρώτα βήματα για την παρακολούθηση των PFAS και των φυτοφαρμάκων συμφωνήθηκαν από τους συννομοθέτες.

Αξιολόγηση της υγείας του εδάφους

Η προσωρινή συμφωνία διατηρεί την έννοια των κοινών περιγραφικών παραμέτρων του εδάφους (φυσικές, χημικές και βιολογικές παράμετροι), όπως αντικατοπτρίζεται στη γενική προσέγγιση και στην αρχική πρόταση της Επιτροπής.

Επίσης, εισάγει τάξεις για την περιγραφή της υγείας του εδάφους, που θα βασίζονται στον στόχο και τις τιμές ενεργοποίησης που καθορίζονται στη γενική προσέγγιση του Συμβουλίου:

• μη δεσμευτικές βιώσιμες αξίες-στόχους σε επίπεδο ΕΕ για να αντικατοπτρίζουν τους μακροπρόθεσμους στόχους
• λειτουργικές τιμές ενεργοποίησης , που ορίζονται σε επίπεδο κράτους μέλους για κάθε περιγραφικό εδάφους προκειμένου να δοθεί προτεραιότητα και σταδιακά να εφαρμοστούν διατάξεις που οδηγούν σε μια υγιή κατάσταση εδάφους