Το ψυχολογικό πρόβλημα

«Προσωρινή κατάπαυση πυρός» εν μέσω σύρραξης θυμίζει το κλίμα στην παγκόσμια οικονομία. Οι μετοχές συνεχίζουν να ανακάμπτουν. Στα ομόλογα υπάρχει διόρθωση, μειώνεται το κόστος δανεισμού. Η πιο ενδιαφέρουσα κίνηση καταγράφηκε στο γερμανικό δεκαετές που επέστρεψε εκεί που ήταν το πρωί της 4ης Μαρτίου, την ημέρα που οι Γερμανοί ξύπνησαν με την είδηση ότι τα δύο παραδοσιακά μεγάλα κόμματα, οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Χριστιανοδημοκράτες, συμφώνησαν να «λύσουν το φρένο χρέους». Εν προκειμένω μιλάμε για επιπλέον δανεισμό 900 δισεκατομμυρίων ευρώ, που αρχικά τρόμαξε την αγορά. Με την επιστροφή όμως στα χαμηλά του χειμώνα, η αγορά ομολόγων ουσιαστικά λέει στη γερμανική κυβέρνηση ότι μπορεί να δανειστεί όσο θέλει, χωρίς να το πληρώσει ακριβότερα.

Το άλλο παράξενο, μέσα στον γενικό χαμό, είναι ότι η Ιταλία με το υψηλότερο κόστος δανεισμού στην ευρωζώνη (ακόμα και από την Ελλάδα) την τελευταία διετία και τη μεγαλύτερη δυναμική αύξησης του χρέους, αναβαθμίστηκε από τη Standard & Poor’s. Κινείται μερικές – άδικες – βαθμίδες πάνω από το ελληνικό αξιόχρεο. Με αυτά και με αυτά είναι λογικό να αναμένουμε αναβάθμιση και της ελληνικής οικονομίας από την ίδια εταιρεία τη Μεγάλη Παρασκευή. Παρά το γεγονός ότι το Πάσχα ορθοδόξων και καθολικών φέτος συμπίπτει, η αμερικανική εταιρεία συνεχίζει να διαδίδει ότι θα βγάλει κανονικά το «φιρμάνι» για τη δική μας περίπτωση και εμείς λογικό είναι ελπίζουμε σε μια πρόωρη… ανάσταση στα ratings.

Γενικώς συμβαίνουν περίεργα πράγματα σε περιβάλλον αβεβαιότητας. Ολοι ζυγίζουν την κατάσταση και ψάχνουν τις επιπτώσεις των επιλογών τους. Θα τα καταφέρει όμως η Ευρώπη, χωρίς επιπτώσεις; Δύσκολο, δεδομένης της βέβαιης αδιαλλαξίας των ΗΠΑ, η οποία μπορεί να πείσει ακόμα και τους απρόθυμους της Ευρώπης να λάβουν αντίμετρα. Και αν αυτό γίνει, τότε τα πράγματα θα μπλέξουν ακόμα περισσότερο. Ακόμα όμως είμαστε μακριά από αυτό. Εχουμε θεωρητικά άλλες 85 μέρες μέχρι τη λήξη της περιόδου διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης για τους δασμούς.

Σε κάθε περίπτωση μιας κάποιας τάξεως ζημιά έρχεται και προς τα μέρη μας. Το Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών σε ένα μέτριου κινδύνου σενάριο (δηλαδή όχι γενικευμένου εμπορικού πολέμου) αναθεώρησε προς τα κάτω την πρόβλεψη για τον ρυθμό ανάπτυξης στην Ελλάδα το 2025, στο 2,2% από 2,4% που προέβλεπε αρχικά. Αναθεώρησε επί τα χείρω και την εκτίμηση για τον πληθωρισμό στο 2,8% από 2,4% που είχε προβλέψει πριν από τρεις μήνες.

Ολα αυτά ισχύουν αν η συγκράτηση, το μικρό πάγωμα, των επενδύσεων που παρατηρείται συνεχιστεί το πολύ για ένα ή δύο μήνες ακόμα. Αν συνεχιστεί το πρόβλημα για πάνω από ένα εξάμηνο, τότε αυτόματα μειώνεται και το επίπεδο ανάπτυξης, εκτίμησε ο διευθυντής του ΙΟΒΕ Ν. Βέττας.

Ως θετικά αντίβαρα μπορεί να λειτουργήσουν η μείωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η επιτάχυνση του Ταμείου Ανάκαμψης, ενδεχομένως μεγαλύτερη προσπάθεια φορολογικής συμμόρφωσης και η αναζήτηση νέων αγορών για τις εξαγωγές μας. Το ψυχολογικό πρόβλημα όμως που προκαλεί στην οικονομία η αβεβαιότητα, δύσκολα θα ξεπεραστεί και σχεδόν πάντα συνοδεύεται από μεγάλο κόστος.