ΔΝΤ: Ηχηρό καμπανάκι για γήρανση πληθυσμού – Πλήγμα σε ανάπτυξη και συντάξεις [γράφημα]

Η γήρανση του πληθυσμού προκαλεί πολύ μεγάλες προκλήσεις για την παγκόσμια οικονομία που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων χαμηλότερη ανάπτυξη και αυξημένες δημοσιονομικές πιέσεις για τις κυβερνήσεις, προειδοποιεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Σε νέα έκθεσή του με τίτλο «Παγκόσμιες Επιπτώσεις της Γήρανσης του Πληθυσμού» το ΔΝΤ ζητά να υπάρξει «ολοκληρωμένη προσέγγιση», όπως τη χαρακτηρίζει, που θα συνδυάζει συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις, κατάρτιση στο χώρο εργασίας, και παρεμβάσεις προσανατολισμένες στη βελτίωση της υγείας των μεγαλύτερων σε ηλικία «για την αύξηση των αποτελεσματικών ηλικιών συνταξιοδότησης σε συνάρτηση με τις βελτιώσεις στο προσδόκιμο ζωής», όπως σημειώνεται.

Αν και στην έκθεση του Ταμείου δεν αναφέρονται συγκεκριμένες χώρες, ανάμεσα στις χώρες που αντιμετωπίζουν δημογραφικό πρόβλημα με συνεχή γήρανση του πληθυσμού είναι και η Ελλάδα.

Το ΔΝΤ χτυπά καμπανάκι για σειρά προκλήσεων που προκαλεί η γήρανση του πληθυσμού

Το ΔΝΤ συστήνει δια βίου επιμόρφωση και ΑΙ

Το Ταμείο αναφέρει ότι τα προγράμματα δια βίου αναβάθμισης δεξιοτήτων είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι τα άτομα θα μπορούν να έχουν εργασία καθώς γερνούν. Αυτό γίνεται ακόμη πιο σημαντικό εν μέσω της επανάστασης της τεχνητής νοημοσύνης. Μόνον έτσι οι καταρτιζόμενοι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι θα είναι σε θέση να αποκομίσουν τα οφέλη του ΑΙ, ενώ οι ανειδίκευτοι εργαζόμενοι μπορεί να δυσκολευτούν να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους, προειδοποιεί το ΔΝΤ

Γίνεται επίσης λόγος για πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση του χάσματος συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, ιδίως με την ενθάρρυνση της υψηλότερης συμμετοχής σε αυτό των γυναικών. Με το δημογραφικό πρόβλημα να αυξάνεται. για να αποφευχθεί ο δυσμενής αντίκτυπος στη γονιμότητα οι πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων βελτιωμένων συστημάτων γονικής άδειας, της επέκτασης των προσιτών επιλογών παιδικής μέριμνας και της προώθησης ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας, σημειώνει το Ταμείο.

Η γήρανση του πληθυσμού μαζί με άλλες δυνάμεις, όπως η φθίνουσα ανάπτυξη σε μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, αναμένεται να μειώσει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη

Η πρόκληση της γήρανσης

Το ΔΝΤ χτυπά καμπανάκι για σειρά προκλήσεων που προκαλεί η γήρανση του πληθυσμού:

• Η συνεχιζόμενη μείωση της γονιμότητας και η αύξηση της μακροζωίας αναμένεται να επιφέρουν απότομες αλλαγές στην ηλικιακή δομή των οικονομιών, με τη μέση ηλικία του παγκόσμιου πληθυσμού να προβλέπεται να αυξηθεί κατά 11 έτη μεταξύ του 2020 και του τέλους του αιώνα.
• Αυτό κάνει το ποσοστό του ηλικιωμένου πληθυσμού – ηλικίας 65 ετών και άνω – να αυξάνεται ραγδαία σε όλο τον κόσμο, με εκτεταμένες επιπτώσεις για τις οικονομίες και τις κοινωνίες.
• Η μείωση του ποσοστού των ατόμων σε ηλικία εργασίας μπορεί να μειώσει την προσφορά εργασίας και την αύξηση της παραγωγής.
• Η βραδύτερη αύξηση του πληθυσμού μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερη καινοτομία, και συνεπώς σε βραδύτερη αύξηση της παραγωγικότητας.
• Μια κατάσταση όπου λιγότεροι εργαζόμενοι υποστηρίζουν περισσότερους συνταξιούχους μπορεί να επιβαρύνει τα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα και να αυξήσει τις δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης.
• Τα άτομα όχι μόνο ζουν περισσότερο αλλά γενικά γερνούν και με καλύτερη υγεία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά περίπου 4½ χρόνια τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
• Η γήρανση με καλύτερη υγεία θα μπορούσε έτσι να συνεχίσει να ενισχύει την προσφορά εργασίας επεκτείνοντας τον εργασιακό βίο και ενισχύοντας την παραγωγικότητα των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας.

Οι δημοσιονομικές προκλήσεις και οι συντάξεις

Η γήρανση του πληθυσμού μαζί με άλλες δυνάμεις, όπως η φθίνουσα ανάπτυξη σε μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, αναμένεται να μειώσει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, σημειώνει το Ταμείο. Παρόλο που τα συνεχιζόμενα κέρδη από την γήρανση του πληθυσμού με καλύτερη υγεία «εκτιμάται ότι θα τονώσουν την ετήσια παγκόσμια ανάπτυξη κατά περίπου 0,4 ποσοστιαίες μονάδες την περίοδο 2025–50, η ανάλυση δείχνει ότι με τις τρέχουσες πολιτικές η παγκόσμια αύξηση της παραγωγής θα μειωνόταν κατά μέσο όρο περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το τέλος του αιώνα.

Με χαμηλότερες προοπτικές ανάπτυξης και ιστορικά υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους, πολλές χώρες θα χρειαστούν σημαντικές δημοσιονομικές προσπάθειες για να διατηρήσουν σταθερούς τους δείκτες χρέους προς ΑΕΠ μετά το 2030», προειδοποιεί το ΔΝΤ.

«Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που θα συνδυάζει τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις, την κατάρτιση και τις προσαρμογές στο χώρο εργασίας, θα πρέπει να συμπληρώνει παρεμβάσεις προσανατολισμένες στην υγεία για την αύξηση των αποτελεσματικών ηλικιών συνταξιοδότησης σε συνάρτηση με τις βελτιώσεις στο προσδόκιμο ζωής», αναφέρει επίσης το Ταμείο.